भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आमी कितलेंय म्हणलें, तीं उलयतात तें पुरो. ना, ताचेर तें भागना. कोंकणी उलोवपी मनीसूय आयज कमी जावंक लागल्यात.
गोंयची राजभास कोंकणी जातकच ती चालीक लावूंक कोणेंच हालचाली केल्यो नात आनी अजुनूय फाव तशी कार्यवाही जावंक ना. तेन्नाच्या सरकाराक तर पडुनूच वचूंक नाशिल्लें. लोकाच्या व्हड आंदोलनाक लागून सरकाराच्या मनांत नासतनाय राजभास कायदो पास करचो पडिल्लो, तांतूंत गरज नासतना मराठीक स्थान दिलें आनी रोमी लिपीक भायर दवरली. हांगा रोमी लिपीचो उल्लेख हांव मुद्दम करतां कित्याक रोमी लिपी वापरतल्यांच्या भुरग्यांची परिस्थिती कितें जाल्या तें गंभीरतायेन पळोवंची गरज आसा. राजभास कायद्यांत कोंकणीची देवनागरी लिपी अशें ठळकपणान नमूद केल्लें आशिल्ल्यान गोंयच्या कोंकणी शिकतल्या भुरग्यांक देवनागरींत शिकचें पडलें. भुरगीं तेन्ना शिकतालीं आनी आतांय शिकतात, पूण तांच्या जिवीतांत कोंकणीचो कितलो अभिमान किल्लला?
खंयचेय भाशेची राखण जातली जाल्यार ती आपसांत उलोवंक जाय. तिचें दस्तावेजीकरण, पुनरुज्जीवन यत्न आनी संस्कृतीक संलग्नताय हांचें संयोजन जावंक जाय. भाशेचें वेगवेगळ्या माध्यमांतल्यान रेकॉर्डींग करप, दिसपट्टे जिणेंत तांचो वापर सक्रीयपणान वाडोवप, भाशेक बळगें दिवपी संस्कृतीक कार्यावळींक पोसवण दिवप हांचो आस्पाव जाता. भाशेचें दस्तावेजीकरण करूंक आनी तिचो शिक्षणात वापर करूंक सरकारान निधी दिवंक जाय. तेन्नाच ती फुलता आनी लोका मदें तिचे विशीं मोग निर्माण जाता. गोंयांत कोंकणी विशीं हें सगळें घडटा, पूण सगळेच जे कोंकणी शिकतात ते समाधानी आसात? आठवेक पावतकच तिसरी भास म्हण भुरगीं विदेशी भास कित्याक शिकतात हाचेर अभ्यास जावंक जाय.
तरी, जीं धावी आनी बारावी मेरेन कोंकणी शिकतात आनी मागीर वेवसायीक शिक्षण घेतात तीं कोंकणी कडें कितलीं आसतात? तांची कोंकणी उलोवपा पुरतीच उरता. तीं कांय वाचिनात ना म्हण बरयनात. उलयले म्हण भाशेचें संवर्धन जाता तरी तांतूंतल्यान वाचल्यार इल्लो चड मोग निर्माण जाता आनी भाशे खातीर कितें तरी करचें अशी भावना निर्माण जाता. भास उलयतल्याक ती आपली गरज थारता. गरज भास सांबाळिना, गरज फकत गरज भागयता. चडावंत गोंयकार जे फकत कोंकणी उलयतात, तांकां कोंकणी येनाशिल्ली जाल्यार ते कितें करतले आशिल्ले? आपणाक कळटा ती भास उलोवन जगतले आशिल्ले. ताचे पासून भाशेक कसलो आधार मेळटा हेंवूय विचारांत घेवंक जाय. देखून, कोंकणींतल्यान शिकले आनी मुखावेल्या जिवितांत तिचो वापर जालो ना, जाल्यार तेवूय वयर उल्लेख केला त्याच गटांत पडटात.
हालींच्या काळार कोंकणीक इल्लें इल्लें म्हत्व येवंक लागलां. लोकसभेंत ती पावल्या. विधानसभेंत ती गाजूंक लागल्या. सभापती राजेंद्र आर्लेकारान थंय कोंकणीक बरोच मान हाडलो आनी आतां डॉ. रमेश तवडकारूय ताच्याच पावलांनी चलून कोंकणीचो भरपूर वापर करता. हे शिवाय ताणें सामान्य मनशांक विधानसभेचीं दारां दाखयलीं ही म्हत्वाची गजाल. डॉ. तवडकाराक चेपें काडूंक फावो. दुसरे वटेन सरकारान नोकरे खातीर कोंकणी सक्तीची केल्या. हांगा कोंकणीचो कस लागता. जायतीं भुरगीं कोंकणी शिकिल्लीं आसतनाय तांचे कडेन कोंकणीची परिक्षा बरे भशेन दिवंक जायना, अशें कित्याक काय? तीं कोंकणी शिकून तिचो खंयच वापर जावंक नाशिल्ल्यान आनी भुरग्यांचें वाचप भोवतेक कांयच नाशिल्ल्यान कांय जणांक आपलें नांव पासून कोंकणींतल्यान सारकें बरोवंक येना. तीं ‘भांगरभूंय’ दिसाळें वाचिनात ना म्हण कोंकणींतलीं नेमाळींय वाचिनात. मागीर परिक्षा बरे रितीन पास कशीं जातलीं? मोबायल आनी टिवीन मात तांकां गुलाम केल्यांत.
बऱ्याच गोंयच्या घरांनी कोंकणीक उलोवपा इतलेंच म्हत्व आसा. जायत्या घरांनी इंग्लीश तासतात. एका भुरग्याक हांवें ताचें कारण विचारलें, ताणें सांगलें, आपूण कॉन्वॅन्ट स्कुलांत शिकलां आनी थंय कोंकणी उलयल्यार दंड भरचो पडटालो. कॉन्वॅन्ट वेवस्थापनाचो हावेस आशिल्लो भुरग्यांनी बरी इंग्लीश शिकची, पूण तेच बराबर ताणीं कोंकणी आमची मांयभास म्हण तिचें म्हत्व वळखूंक शिकयलें ना आनी घात जालो.
हांव कोंकणी भाशा मंडळांत वावुरतना म्हज्या इश्टांक म्हणटालों, भुरग्यांनी धावी वा बारावी मेरेन कोंकणी शिकून जातकच तांचे खातीर कितें तरी येवजण करूंक जाय जे वरवीं तीं कोंकणी वाचतलीं. खंयचीय भास वाचल्यारूच तिचो मोग किल्लता. आमी कितलेंय म्हणलें, तीं उलयतात तें पुरो. ना, ताचेर तें भागना. कोंकणी उलोवपी मनीसूय आयज कमी जावंक लागल्यात. देवाचे उपकार बिगर गोंयकार जे गोंयांत स्थायीक जाल्यात तांचीं भुरगीं तिसरी भास म्हण कोंकणी शिकतात. ना जाल्यार कोंकणीचो आंकडोय देंवपाक उणें ना. हाचेरूय आमी लक्ष केंद्रीत करपाची गरज आसा.
एक देख पळोवची जाल्यार कॅनॅडा देशाची घेवया. कॅनॅडियन हक्क आनी स्वातंत्र्य सनद भाशेच्या हक्कांची राखण दोन मुखेल तरांनी करता: अधिकृत भाशेचे हक्क आनी अल्पसंख्यांक भाशेचो शिक्षणीक हक्क. खासा करून, कलम 16- 22 इंग्लीश आनी फ्रेंच भास अधिकृत भास म्हूण दर्जो दिता, जाल्यार कलम 23 अल्पसंख्यांक भाशेचो शिक्षणीक हक्क दिता. हे वरवीं तांच्या नागरीकांक जाय तें शिकूंक मेळटा आनी तांच्या काळजांत तेच भाशेचो मोग फुडाराक चालू उरता. गोंयांत कोंकणी दोन लिपींनी वापरतात, पूण शिक्षण एकूच लिपीन जाता. जो लोक दुसरी लिपी वापरता ते शिक्षणांतले कोंकणीक तिरस्कारान पळेतात. इल्ले इल्ले ते कोंकणी पासून पयस जायत वतात. फकत उलोवपाची कोंकणी सांबाळून आमचें दायज मुखार व्हरपाचें ना, तें शिक्षणांतल्यानूय मुखार वचूंक जाय. ते खातीर कितें करुंक जाय तें आमच्या शिक्षण पंडितांनी आनी कोंकणी फुडाऱ्यांनी थारावंक जाय.
गोंयकार एकवटान जियेवन पिळगांच्यो पिळगा काबार जाल्यो. वेळावेळार कसले ना कसले तंटे उबे जाले पूण गोंयकारांनी गोंयकारपण सोडलें ना आनी खंयचेाय धर्माचो जावं, एकवटान फुडें गेले. आयजूय तो एकवट दिसता. तो हे मुखारूय आमकां शाबूत दवरपाची गरज आसा. कोंकणीचो प्रसार करपाची गरज आसा. आमी कोंकणी मनीसूच म्हण जगपाची गरज आसा. वाद करून, झगडीं निर्माण करून आमी मुखार पावचे नात. नव्या शिक्षणीक धोरणा प्रमाणें आमचे भाशेक उंचायेर व्हरूंक आमकां खूब नवे मार्ग मेकळे जाल्यात. मुळाक तें ताळाक कोंकणी शिकप दिवंक आमचो हावेस जावंदी. ते खातीर प्रशासन कोंकणींत करूंक आमचें आव्हान जावंदी. नवे मार्ग आपणावंया आनी भाशेचे पुरस्कर्ते जावंया. आतां रोखडीच चवथ येतली, त्याच गणपती बाप्पा वरवीं कोंकणीच्या फुडाराची श्रीगणेशा घालून घेवंया. मागीर दिवाळी आनी नातालां येतलीं, कोंकणी मनशांच्या ह्या उत्सवांनी कोंकणी मुखार व्हरुंया, एकवट सांबाळुंया.
—-
– विन्सी क्वद्रूस, राय, साश्ट
मो. – 9822587498
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
