कोंकणी भाशेचो लौकीक कोण गाजयतलो ?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कोंकणी भाशेक वयर काडपा खातीर आपली पुराय जीण खर्च करपी तशेंच जांकां आमी आर्विल्ल्या कोंकणी साहित्याचे जनक मानतात त्या शणै गोंयबाबान बरोवन दवरिल्लें आसा. ‘कोंकणी ही गोंयकाराली आवयभास म्हणपाची गजाल सुर्या सारकी घणघणीत आसून ती तशी न्हय म्हणपाचो वितंडवाद खासा कांय गोंयकारांनीच घालचो हें विचित्र दिसता. आपणाल्या मेंदूत ती भास दीसरात एक सारकी घोळटा हें बरे भशेन जाणां जावनूय ते दाटून पिसाय पांगुरतात आनी अर्था-भायरे, ताळतंत नाशिल्ले नस्तेच मुद्दे फुडें हाडून हांशाक म्हारग जातात.’ म्हाका ही गजाल याद जावपाक दोन कारणां आसात. एक रोमी कोंकणी अभ्यासक्रमांत आस्पावन घेवंक सोदतल्यांचीं पिशेंपणां आनी दुसरें कारण, म्हजो एक इश्ट जो गोंया भायर रावता. सणा परबेक आनी फावता तेन्ना गोंयांत येता.
फाटीं गोंयांत आशिल्लो तेन्ना म्हाका मेळूंक आयिल्लो. उलयतां उलयतां म्हणूंक लागलो तुजी कोंकणी खंय पावल्या रे? ताचीं तीं उतरां कानार पडना बराबर म्हजे तकलेची शीर ताणशेली. हाका आतां खांव काय गिळूं अशी म्हजी स्थिती जाल्ली. “अतिथी देवो भवो” ही आमची संस्कृती जाल्ल्यान तो वाटावलो. नाजाल्यार च्या दिवपाचे सुवातेर हांव ताका सालामार्काची भायरी दितलो आशिल्लों. हांवें ताका एकूच प्रस्न केलो ‘म्हजी कोंकणी ती तुजी कोण न्हय रे?’ त्या उतराक मात ताणें चूक जाली सायबा म्हूण विशय बदल्लो.
अशेंच जाता जल्म दितले आवय कडेन बेमानी केली म्हणटकच मनीस खंय थतर-वितर जाता. जाचो अणभव म्हाका त्या दिसा आयलो. म्हजो निरोप घेवंक जेन्ना तो उठलो तेन्ना हांवें कांयशा रागान म्हणलें कोंकणी ही आमची अस्मिताय. तिची ओड आमकां सगल्यांक आसूंक नाका व्हय? आनी दोन पुस्तकां ताच्या हातार दवरीत म्हणलें, ही वाच आनी विसरनासतना अभिप्राय दी. इतले म्हणसर ताचो चेरो सामको पडिल्लो, पश्चातापाची हूम ताच्या कपला वेल्यान गळटाली. पुस्तकां बारीकसाणेन नियाळीत ‘हीं पुस्तकां हांव जरूर वाचतलो’ अशें ताणें म्हाका उतर दिलें आनी परतीची वाट धरली. ताच्या त्या प्रस्नान म्हजें मन विरूस जाल्लें खरें, पूण शणै गोंयबाब हांचो ग्रंथ हातांत घेवन बसले बराबर मन थंड शितळ जालें. खरेंच तांचे ते ग्रंथ घेवन बसलो म्हणटकच विचारचक्र घुंवपाक लागता. कोंकणी विशीं आशिल्ली आस्था आनीक वाडूंक लागता. अशें हें म्हाकाच जाता अशें न्हय आं, जो कोण तांचें साहित्य वाचता तांकां हो खेरीत सूखदिणो अणभव आयले बगर कसोच रावचो ना. हांव तर म्हणन असो अणभव घेवचे खातीर दरेकल्यान शणैबाबालें साहित्य वाचूंक जाय. तो अणभव घेतले उपरांतच तांकां आपले आवयभाशेचें म्हत्व कितें तें दिसून येतलें. तेच बराबर स्वताचे अस्मितायेची जाणीव जाले बगर रावची ना, हिवूय गजाल तितलीच खरी. म्हज्या इश्टान केल्लो तो प्रस्न म्हजी फाट सोडिना जावन हो लेख तयार जालो.
शणै गोंयबाबान कोंकणी आड उबे केल्ले दरेक मुद्दे मुळा सयत हुमटून उडोवन कोंकणी भास उलयतल्यांचो मार्ग मेकळो केल्यार आयज साबार वर्सां जालीं. अशें करपा फाटलो तांचो एकूच हेत आशिल्लो तो म्हणल्यार, गोंयकारांनी आपल्या निजाचे आवयभाशेची सेवा हुस्क्या मेकळी करची म्हूण. तेचपरी आपले भाशेक संवसारांतल्या भासांचे पंगतीत तिका मानाचे पाट जोडून दिवचे होवूय हेत आशिल्लोच. आपले आवयभाशेचो अभिमान बाळगुप्यांनी शणै गोंयबाबाल्या ह्या उतरांचो मान राखला म्हणूंक जाय. मूठभर जायना पूण ह्या अभिमानी कोंकणी मनशांनी हें काम बरे तरेन केलां आनी मुखार लेगीत हेच मनीस तिचो वावर अखंडपणान चालू दवरतले अशें हांव निश्चीतपणान म्हणपाक शकतां.
कोणायच्या दोळ्यांत भरपा सारकी प्रगती करूनय बी आयज लेगीत आपलेच भाशेचो दुस्वास करपी हांगा उणे नात. तांकां सांगन दिसता, उठात भावांनो जागरूक जायात. कोंकणी वाचात कोंकणी बरयात. हांगा रावतल्या सगल्यांक कोंकणीची व्हडवीक पटोवन दियात. आपल्या घरच्यां भितर कोंकणीचो ध्यास रुजोवपाचो यत्न करात. सरभोंवतणीं नदर मारून पळयात, कोंकणीचो जो वावर चलता तो तुमकां उर्बा दिले बगर कसोच रावपाचो ना. निश्चय करात आनी मुखार सरात तुमच्या बऱ्या मागप्यांक लेगीत सांगाताक घेयात. आतां मेरेन तुमी आवयभास वयर सरची, तिका मान सम्मान मेळचो म्हूण कांयच केलें ना. ना धड ती उलोवंक आनी बरोवंक पळयली नात. आतां जागे जायात आपल्या भुरग्यांकय बरे तरेन आवयभास शिकयात. तिच्या सांगाताक हेर भासोय शिकात. पूण आवयभाशेक नखलामी खंयचेच परिस्थितींत करूं नाकात.
शिक्षण तज्ञ सांगतात ते प्रमाण मुळावें शिकप आपले आवयभाशेंत जावप गरजेचें आसता. कारण भुरग्यांक आपली आवयभास समजूक सोंपी जाता. ते भाशेंत शिकतना भुरगीं सगले मुद्दे सोंपेंपणान समजूंक पावतात. आवयभाशेंत शिक्षण घेतिल्ल्यान तांचे भितर साक्षरताय, कुशळटाय येवंक आदार मेळटा आनी शिक्षणीक विकास बरो जावंक पावता. आतां नव्या शिक्षणीक धोरणा प्रमाण विद्यार्थ्यांक कोंकणी भास शिकची पडटली. हें कोणेंच विसरचें न्हय. तेच बराबर आनीक एक गजाल आमी सगल्यांनी याद दवरूंक जाय ती म्हणल्यार, कोंकणी भाशेचें जैत मेळोवन दिवपी शणै गोंयबाबान सगले तरेचें साहित्य कोंकणींत निर्माण करूं येता हें पुराय संवसाराक दाखोवन दिल्लें आसा. ताणें इतलो सगलो हो वावर करूंक नाशिल्लो जाल्यार आमची आवयभास नानपयत जावन वतली आशिल्ली. तांकां आमचो सलाम. भाशेचो लौकीक कोण गाजयतलो? होवूय प्रस्न तांचोच. हाची जाप मात आमकां दिवची पडटली. आमचे भाशेचो लौकीक आमीच गाजोवचो पडलो न्हय. म्हणटकच नवे पिळगेक भाशेचो मान राखूंक शिकोवप आमचेंच काम जालें ना. हाचो अर्थ दरेकल्याक कोंकणीचो ध्यास मना सावन लागपाक जाय. ती आमची सगल्यांची जापसालदारकी. ते खेरीज हो वावर मुखार कसो वतलो ? मुख्यमंत्री डॉ. प्रमोद सावंत हांणी कोंकणी घुडयेक धिगी लायल्या. तेन्ना आमी फाटीं कित्याक रावया?

एच मनोज
9822441417