कोंकणी गुरकार एरीक ओझारियोक श्रद्धांजली

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

‘तुमी जागतीक कोंकणी संघटनेच्या म्हामेळाव्याक हाजीर जावंक मंगळुराक येतात, तेन्ना भारतभरच्या कोंकणी बरोवप्यांक एकठांय करूंक कितें तरी विचार घेवन येयात.’

संवसारांत कोणूच मनीस सदांकाळ रावूंक येना हें वास्तव जाका समजना तो पिसो. अशे जायते पिशे आमचे मदीं आसात, जे फकत आयचो आनी आतांचो विचार करून जिवीत जगतात. काल इश्ट, आतां तो दुस्मान अशी वृत्ती आपणावन ते पिशे फुडें चलतात. मागीर कांय तेंपान आपणें केल्लें सगळें विसरतात आनी दुस्माना कडेन इश्टागत जोडटात. कित्याक तांची ताका गरज आसता. म्हणजे, त्या पिश्यांक फाल्यांचो विचार नासून ते आयचे पुरतो जगतात. अशा पिश्यांक एक सांगन दिसता, सभाग्यांनो, तुमी आपणाक जाय म्हूण जल्माक येवंक नात, तुमकां कोणें तरी जल्म दिला, त्या जल्माचें भांगर करात, खुशाल आयुश्य जियेयात आनी दुसऱ्यांकूय खुशाल रावूंक सहकार दियात. कांय मनीस अशे जियेतात, तांतूंतलो एक जावन आशिल्लो मंगळुरचो एरीक ओझारियो, एक नीज कोंकणी मनीस, सगळ्यांक सांगाता घेवन फुडें गेल्लो आनी कोंकणीच्या सगळ्या लिपींक न्याय दिवंक वावुरिल्लो. तो 29 ऑगस्ट दिसा देवाधीन जालो, आमी आज दुख्खांत आसात.
एरीक ओझारियो कोण?
एरीक अलेक्झांडर ओझारियो म्हणल्यार ‘मांड सोभाण’ हे मंगळुरचे संस्कृतीक संस्थेचो ‘गुरकार’. ताका एरीकबाब ह्याच नांवान वळखतात. ताचो जल्म 18 मे 1949 दिसा जेप्पू- मंगळुरांत जालो. ताणें कोंकणी गीतांक आनी संगीताक सात समुद्रां पलतडीं पावोवपाचो यत्न केलो. ह्या यत्नांत ताणें ‘निरंतरी’ सारकी कार्यावळ मांडून हाडली जांतूंत 44 पंगडांतल्या 1711 गायकांनी 40 वरां ‘नॉन-स्टॉप’ गायलें आनी कोंकणी भाशेक गिनीस बुक्स ऑफ वर्ल्ड रिकॉर्ड्सांत पावयली. मांड सोभाणा वरवीं ताणें 2000 वयर संगीत सादरीकरणां केलीं आनी 1000 रचनांची निर्मिती करून, 26 संगीत आल्बम उजवाडा हाडले. तो एक साहित्यीक, कोंकणी संगीतकार, संस्कृतीक वावुरपी आनी कोंकणी भाशकां खातीर गुरकार आशिल्लो. तांणी कोंकणी गितां, नाच, संगीत सगळे कडेन पावोवपा खातीर खूब धडपड केली. संवसारांतल्या सगळ्या कोंकणी मनशां कडेन संपर्कांत रावपाचो मान मेळयलो. कोंकणी परंपरा, संस्कृती फुडल्या पिळग्यां मेरेन पावची म्हूण तांणी कलांगण ही संस्थाय स्थापन केली. हीच संस्था आयज मंगळुराक भेट दितल्या कोंकणी मनशाक भुशण जावन आसा.
म्होंवाळ चालींचीं गितां
कर्नाटक साहित्य अकादेमीचो अध्यक्ष आसतना, कर्नाटकांतल्या शाळांनी कोंकणी विशय म्हूण लागचो हे खातीर बरेच यत्न केले आनी ताका यश मेळ्ळें. सैमाचोय तांकां मोग आशिल्लो. मंगळुरांत झाडां कापलीं तेन्ना तांणी ताचे आड मोहीम सुरू केली. ताका 1993 त कर्नाटक राज्योत्सव पुरस्कार, कोंकणी रत्न, कोंकणी कलासम्राट, कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकादेमी पुरस्कार, दायजी दुबय, कोंकणी नाटक सभा अशे जायते पुरस्कार फावो जाल्यात. वज्रां मोतयां, साळकाची पांकळी, गांव गो चेडवा, चिंता सदां, सुर्याची किरणां, काळीज गाज, डायना बाय, आयज कोणी येवचो जाला…. अशीं तांचीं बरींच गितां म्होवाळ चालीं खातीर गाजल्यांत. अनुप जलोठा सयत नामनेच्या गायकांनी तांची पदां गायल्यांत. कोंकणीचो पयलो ज्ञानपीठकार रवींद्रबाब केळेकार हांचे फाटल्यान सरकारी मानवंदना फावो जावपी दुसऱ्या कोंकणी मनशाची इतलीच वळख? ना. ती सोंपना…
आमची वळख
गोंय हें कोंकणीचें मुळपीठ. तरी कोंकणी भास मुखेलपणान माहाराश्ट्रांतल्या कोंकण वाठारांत धरून मुंबय, कर्नाटक, केरळा आनी गुजरात राज्यांनी वापरतात. आयचे घटकेक कोंकणी मनीस संवसाराच्या खाची- कोनश्यांनी शिंपडिल्लो आशिल्ल्यान ह्या लोकांची एकामेकां कडेन वळख जावंची वा सगळ्यांनी एकठांय येवपा खातीर एक माची उपलब्ध करची म्हण एरीकबाबान जागतीक कोंकणी संघटन (जेकेएस) उबें करपाचो हावेस उग्तायलो आनी आमकां ताचे कडेन लागींच्यान वावुरपाचो सुयोग फावो जालो. आमी मंगळुराक गेले आनी तांचे कडेन विस्तारान उलयले. तेन्नाच आदीं सामान्य रितीन वळखतल्या एरीकबाबाक आमी खोलायेन वळखूंक पावले. संवसारभरच्या एकशें चाळीस वयर संस्थांक घेवन एरीकबाबाच्या फुडारीपणा खाला जागतीक कोंकणी संघटन घडून आयलें. थंयच्यान आमी वेगवेगळ्या कारणा खातीर मेळूंक लागले. तांतुंतूच ताणें भारतभरच्या कोंकणी बरोवप्यां विशीं आमचे कडेन विचार मांडलो.
बरोवप्यांची संघटना
एक दीस सकाळींच एरीकबाबाचो फोन आयलो. ‘तुमी जागतीक कोंकणी संघटनेच्या म्हामेळाव्याक हाजीर जावंक मंगळुराक येतात, तेन्ना भारतभरच्या कोंकणी बरोवप्यांक एकठांय करूंक कितें तरी विचार घेवन येयात.’ म्हज्या रित्या मनाक खावड असो हो विचार आशिल्लो. ताका हांवें ‘हय’ म्हणलें. भारतभरच्या बरोवप्यांक एकठांय करपाचो विचारूच म्हणल्यार केदें व्हड धाडस आशिल्लें. जेकेएसची बसका सोंपले उपरांत एरीकबाबान कांय मोजक्याक लोकाक कलांगणाच्या ‘कॉन्फरन्स’ रुमांत आपोवन व्हेले आनी भारतभरच्या कोंकणी बरोवप्यांक कशे आनी कित्याक एकठांय करूंक जाय हे विशीं विचार मांडले. भासाभास जाले उपरांत, बरोवप्यांची एक नवी संस्था घडोवपाचो निर्णय जालो. ते खातीर थोड्या दिसांनी ‘ड्राफ्ट’ घटना तयार केली, ताचेर भासाभास करचे खातीर चार-पांच फावटीं मंगळुराक एरीकबाबाक भेट दिली. आनी निमाणें 2014 वर्सा अखील भारत कोंकणी बरोवप्यांची संघटना घडली. तिचो पयलो अध्यक्ष जावंक एरीकबाबानूच म्हजें नांव सुचयलें. हे संघटणे उपरांत हांव एरीकबाबाक खुबूच लागीं जालों.
आमची निमाणी भेट
दाल्गादो कोंकणी अकादेमी वतीन ‘लेखक भोंवडी अनुदान येवजणे’ अंतर्गत हांवें फाटल्या नोव्हेंबरांत मंगळुराक भेट दिल्ली तेन्ना हांव कलांगणातूच राविल्लों. पांच दिसांचे भेटेंत आमी सेगीद मेळ्ळे. लेखकांक भेटून जातच मेकळ्या वेळांत कलांगणांत आसतना एरीकबाबा कडेन मेकळेपणान जायत्यो गजाली केल्यो. ह्यो सगळ्यो गजाली कोंकणी भाशेक आनी तिचे पासत कितें करूंक जाता हे विशीं आशिल्ल्यो. पंच्यात्तर वर्सां हुपुनूय आपलें बाळक आशिल्ल्या कलांगणाक तो सदां भेट दितालो. ताचे फुड्यांत कोणूय येवं, ताका आदरमानान लेखताले हीच ताची श्रेश्ठताय थंय आनीएकदां अणभवली.
सोंपयतना…
एरीकबाब देवाधीन जाले उपरांत 14 सप्टेंबराक ताका आर्गां ओंपूंक मडगांव एक बुजवण सभा जाली. ती सभा घडोवन हाडूंक गोंयच्या मुखेल कोंकणी संस्थांनी आपलो पाठिंबो दिलो आनी हाजेरी लायली. एरीकबाबाचें गोंयकारां कडें इतलें लागींपण आशिल्लें. तेद्या वेळार एक नवो विचार फुडें आयलो, कोंकणी स लिपींनी बरयतात, ह्या सगळ्या लिपींक घेवन फुडें वचपाचो निर्धार एरीकबाबाचो आशिल्लो, आतां ताचे फाटल्यान हो निर्धारूय मरून वतलो काय? तर आतां ही मशाल कोण हातांत घेतलो? जर सय लिपींचो एकवट घडून आयलो, जाल्यार तीच एरीकबाबाक खरी श्रद्धांजली थारतली. एरीकबाबाची घरकान्न जॉयस बायेक आनी तांच्या भुरग्यांक आमची बुजवण. एरीकबाबाक देवान सर्गींचें सुख फावो करूं तसोच समेस्त कोंकणी मनशांचो एकवट घडून येवं आनी तो तिगून उरूं हेंच प्रार्थन.

विन्सी क्वाद्रुश
9822587498