भांगरभूंय | प्रतिनिधी
जायत्या फावटीं भुरगीं सर्तींनी वांटो घेतात तेन्ना तांचे सांगाती वा दुसऱ्या शाळांतले विद्यार्थी प्रतिस्पर्धी आसतात. कांय जाण जिखतात, हेर जाणां हारतात. कोणेंय तरी जिखूंक जाय तशें कोणेंय तरी हारचेंच पडटलें न्हय? जो कोण चड बरो वा उत्कृश्ट आसता तोच वयर सरतलो. निकृश्ट आसत तो फाटीं पडटलो. सैमाचें चक्र अशेंच आसा.
भाशांचेय बाबतींत तेंच. अमकी भाशा बरी, तमकी भाशा शुद्ध, उत्कश्ट, बी अशें कांय ना. पुर्तुगेज बरी, स्पेनी वायट, वा फ्रांसेज उच्च आनी इंग्लीश नीच अशेंय न्हय. मनीस विचार करीत तशें आसा. मराठी भाशा आनी कोंकणी बोली? जाल्यार संस्कृत भाशा आनी मराठी बोली कित्याक न्हय? मराठींत जितलीं संस्कृत आनी फारशी उतरां आसात तितलीं कोंकणींत मराठी उतरां नात. तितलीं म्हणजे तितलीं प्रतिशें – आंकडो न्हय.
म्हणटकच ह्या दोनूय शेजारच्या राज्यांतल्या राजभाशांची तुळाच जावं नजं. तुळात्मक अभ्यास कोणेंच करूंक ना. पूण गरजे भायर शबय मात कांडपाक सगले मुखार. जाका मराठी भाशेचें मुळावें व्याकरण सोडात, ऱ्हस्व आनी दीर्घ म्हणजे कितें तें कळना, अनुस्वार म्हणजे कितें, तो खंय दितात, अनुनासीक म्हणजे कितें, ताचो वापर खंय जाता, बी असल्या सामक्याच मुळाव्या (ज्यो जाणा जावंकूच जाय अश्या) गजालीं बाबतींत जो अज्ञ आसा तो मराठी राजभाशा जावंक जाय म्हणून घराघरांनी भोंवता, पूण ताका दोन सोंप्पे प्रस्न विचारिना फुडें ताच्या अज्ञानाचो कृत्रीम रितीन फुलयिल्लो बोमाडो ठोऽऽ करून फुट्टा.
ऱ्हस्व आनी दीर्घ हांकां तो पयली (इ वा उ) आनी दुसरी (ई वा ऊ) अशें संबोधता. अनुस्वाराक तो टिंब म्हणटा. अनुनासीक हें उतर ताचे खातीर पृथ्वीच्या दुसऱ्या पोंतार आसा. संधीस्वर हें उतरूच ताका बावड्याक पुर्तुगेज वा फ्रांसेज कशें दिसता. असले अज्ञानी मनीस “मराठी राजभाशे”चो प्रचार करतात. पापयांनो, मुळावें व्याकरण न्हय जाल्यार व्याकरणाचो लेश तरी शिकून येवचें.
तो एका घरांत गेलो आनी मराठीची ‘महती’ (व्हडपण) गावंक लागलो. मराठींत ज्ञानेश्वर आसा, तुकाराम आसा, हें आनी तें… त्या घराचे घरकान्नीन सगलें बरेंऽऽ करून आयकून घेतलें आनी अखेरेक ताचे तकलेर एक एटम बॉम फोडलो: तुवें हें जें कोंकणींत सांगलां तेंच मातशें मराठींत सांगशी? ह्या प्रस्नाक ताचो टायर फुऽऽस्स जालो. हवाच गेली. फुफुसां जीं छाप्पन ईंच फुलयिल्लीं तीं एकदम बसलीं. सप्पाट जालीं. हाचोच अर्थ ताणें तीं कृत्रीम रितीन ताणिल्लीं. हें अर्दकुटें गिन्यान. ही उथळ हुशारी. कृत्रीम बुदवंतकाय. AI न्हय!! AIक विचारिल्लें जाल्यार फट्ट करून जाप मेळपाची, पूण न्हय हांचे कडल्यान.
कोंकणीची तुळा आमी केन्नाच दुसरे भाशे कडेन करूंक ना. आतांय करिनात. कारण, पयलीं म्हणलां तशें, खंयच्याय दोन भाशांची तुळा जावं नजं! म्हणून आमी 1962 सावन कोंकणीची तुळा कोंकणीच कडेन करीत आयल्यात आनी अजुनूय तेंच करतात.
कोंकणींत व्याकरण ना? घे व्याकरण. कोंकणींत हें ना, तें ना तें सग्गलें (हें आनी तें) आमी निर्माण केलें. आमचे बुदवंतकायेन जायतीं पुस्तकां तयार केलीं. व्याकरणाचीं कोणाकूय (म्हणजे, खंयच्याय पांवड्याच्या विद्यार्थ्याक) शिकपा खातीर स्पश्टीकरण दिवन उपरांत विद्यार्थ्याक “रित्यो सुवातो भरात” अशी सुचोवणी दिवपी आठ (8) पुस्तकां आसात. हातूंत ऱ्हस्व- दीर्घ, उकते उच्चार (2), धांपते उच्चार, लिंग, वचन, अनुस्वार आनी उरफाटणां. हीच गजाल दुसरे फावटीं सांगतां हें म्हाका खबर आसा.
पूण ही पयरच्याच संदर्भांत आयल्या. शुक्रारा, 15 ऑगस्ट ह्या भारताच्या (79 व्या) स्वातंत्र्य दिसा कोंकणी व्याकरणाची चवथी आवृत्ती प्रकाशीत जाली. पयल्यो तीन 1986, 1992 आनी 2012 वर्सा जाल्ल्यो. सुवाळो व्याकरणकार सुरेश जयवंत बोरकार ह्या म्हज्या व्याकरणांतल्या गुरूगेर (परवरी) जालो. त्या समयार कोंकणी भाशा मंडळाच्यो अध्यक्ष रत्नमालाबाय दिवकार, आदले अध्यक्ष चेतनबाब आचार्य, सुरेशबाब आनी हांव उलयलों. हें सगलें उपरांत YouTubeचेर वतलें. तशेंच, ऑक्टोबरांत केन्ना तरी भौशीक सुवाळो जातलो.
म्हज्या उलोवपांत हांवें एका मुद्द्याचो उल्लेख केलो. तें म्हणजे, हांवें हे चवथे आवृत्तेक पांचवी म्हणली. आनी पांचवी कित्याक जाल्यार मदीं एक ‘आवृत्ती’ न्हय जाल्यार pirated copy येवन गेल्या. बाजारांत आतां मेळना. म्हज्या एका इश्टान ती एका पुस्तक प्रदर्शनांत घेतिल्ली. केन्ना आनी खंय तें ताका याद जायना.
पूण सुमार वर्सभर पयलीं कामाच्या वेळार एक WhatsApp अकस्मात मोबायलांत टपकलो. पुस्तकांच्या दाळाचो फोटो. मदींच दोन- तीन कोंकणी व्याकरणाच्यो प्रती, पूण cover धव्या रंगाचें. आं! हें आनीक कितें? धाडपी म्हजी एक विद्यार्थिनी आनी कोंकणी शिक्षक उन्नती मांद्रेंकार. खंयचो फोटो हो? ह्या प्रस्नाक ताणें मडगांवच्या एका नामनेच्या पुस्तक विक्रेत्याचें नांव सांगलें. तूं खंय आसा? तें घरचे वाटेक लागिल्लें. देखून मंडळाची तेन्नाची अध्यक्ष अन्वेषाबाय सिंगबाळ हिका कळयलें. तिणें रोखडीच थंय वचून चवकशी कर जाल्यार “आमकोडें त्यो copy नाय” अशी जाप मेळ्ळी. म्हणजेच, तांणीच त्यो प्रती pirate करून विक्रेक दवरिल्ल्यो. पूण कोणाक तरी दुबाव आयला अशें दिसतकच पोटली माळ्यार उडयली. मजा म्हणजे, सग्गलें तश्शें. फकत cover धवें. अशें आसूं नजं न्हय? कारण, आतां आसा तें वयर हळडुवें आनी सकयल गाड काफये रंगाचें cover म्हजो सर्गेस्त तरणाटो इश्ट अमृत गायतोंडे हाणें तकालस घेवन तयार केल्लें. त्या वेळार सुरेशबाबान आनी हांवें ताचे बाराबर कांय बसका घेतिल्ल्याची याद ताजी आसा. कांय बसकांक राजहंसाचे प्रभाकरबाब भिडे हांचोय सहभाग लाबिल्लो.
कसलें पुस्तक pirate जाता? जें बरें खपता तेंच. कसल्या गड्या बाराबर सर्त जाता? सचीन तेंडुलकार, क्रिश्तियानु रोनाल्दु, कोनेरू हम्पी. नेहरू, इंदिरा गांधी, बी हे लोक सर्त करपा सारकिले. नाजाल्यार, आसात आमचे गोंयकार. तू मोठा झाल्यावर कोण होणार? अशें विचारतकच तो चवथे यत्तेंतलो भुरगो दाव्या हातान शेंबूड पुशीत म्हणटा, मोठा झाल्यावर मी भावोजी होणार. कारण शेड्ड्याची धांव वंये मेरेन. मराठी राजभाशावाद्यांची पोंच खंय मेरेन? खबर ना!
कोंकणींत आज कितें ना अशें ना. पत्रकारितेंत आमी जायतीं उतरां पाडल्यांत (coined). शाकाणूशास्त्र (forensic science) हो विशय म्हजे रुचीचो. त्या विज्ञानाचेर आधारून गुप्तहेर कथा बरयल्यात तसल्यो (काल्पनीक) कथा मराठींत वाचूंक मेळटात काय? सत्य घटनांचेर आधारीत पुलीस कथा जायत्यो आसात. पूण म्हज्या कथां असल्यो मराठींत वा इंग्लीशींत म्हाका मेळूंक नात. म्हणटकच, म्हाका म्हजेच कडेन सर्त करपा बगर पर्याय ना! कालच्या ‘म्हाका’ फाटीं उडोवन हांव फाल्यांच्या ‘म्हजे’ कडेन तुळा/ सर्त करपाक तयार जातां.
व्याकरणाचीय तीच गजाल. मुळाव्या व्याकरणाचेर भाश्य तयार जायत आयलां. त्या पुस्तकाक ‘उजवाड’ केन्ना मेळटा पळोवया…
दामोदर घाणेकार
84599 98914
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
