कॉपरनिकस क्रांती आनी लोकशाय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दरेकल्याच्या जिवितांत एक फावट तरी कॉपरनिकस क्रांती घडटा. घडपाक जाय. कॉपरनिकस क्रांती म्हणल्यार कितें?
निकोलस कॉपरनिकस हो पोलंड देशांतलो खगोलशास्त्री. 14 व्या शेंकड्या मेरेन पृथ्वी भोंवतणी सगळें फिरता अशें लोक मानताले. गिरे आनी पृथ्वी सुर्या भोंवतणी फिरता, तो मध्यार आसा हें कॉपरनिकसान सांगलें. ह्या विचारान आधुनिक विज्ञानांक क्रांती जाली. ते खातीर जेन्ना संवसारा कडेन पळोवपाच्या दृश्टिकोणांत व्हड बदल जाता तेन्ना कॉपरनिकस क्रांती जाली, अशें म्हणटात.
कांय दिसा आदी हांवें रामधारी सिंह दिनकर हांचें “संस्कृती के चार अध्याय” हें पुस्तक वाचपाक घेतलें. लेखक म्हणटा, ‘ऋग्वेद’ फकत भारतीय आर्यांचो न्हय जाल्यार संवसारांतल्या सगळ्या आर्यांचो सगळ्यांत पोरणो ग्रंथ. ‘वेद’ हो पुराय मनीस जातीचो प्राचीन ग्रंथ हें वाचून दोन मिनटां हांवें पुस्तक बंद केलें. इतलीं वर्सां “वेद आमचे” ह्या अभिमानान भरिल्ल्या म्हज्या धारणेक एकदम वेंर गेली. हो विचार एका खूब संशोधन केल्ल्या भारतीय लेखकान मांडला हें पचोवपाक थोडो वेळ लागलो.
मागीर म्हज्यांतलो सहिष्णू, धर्मनिरपेक्ष लोकशायेंत वाडिल्लो हिंदू जागो जालो. पुराय पुस्तक वाचले बगर आनी गरज भासली जाल्यार त्या विशयाचेर संशोधन केले बगर लेखका विशीं मत तयार करप ना. पूण हें फकत लोकशायेंत. जंय लोकशाय ना थंय नव्या विचारांक जागो ना वा सत उलोवपाची माणसुकी ना. पयलीं तेपार संवसारभर नवो विचार मांडप गुन्यांव मानताले. जायत्या शास्त्रज्ञांक, विचारवंतांक सत उलयल्ले खातीर वा नवो सोद लायिल्ले खातीर, नवो विचार मांडला म्हूण त्रास सोंसचे पडल्यात. इतिहासीक नोंदी सांगतात, शास्त्रांत गॅलेलियो गैलिली हांकां पृथ्वी गोल आसा हें उकतेपणान सांगतकच खूब त्रास सोंसचो पडला. जिओरडीना ब्रुनो ह्या शास्त्रज्ञाक इटली देशांत जितो जळयलो. कारण तांणी पृथ्वी सुर्या भोंवतणी भोंवता हें सांगलें.
एक मानवी प्रवृत्ती आसता, म्हाका जाय तेंच आयकूंक वा वेचूंक मेळचें. म्हाका जाय तेंच जावचें, तशेंच जावचें. हालीं एक रीत सुरू जाल्या. एकादो विचार पटलो ना जाल्यार त्या मनशाचेर वैयक्तीक हल्लो करप, ताच्या चारित्र्याचेर हल्लो करप, उणाक पातळेर येवन उलोवप, जें म्हाका खरें दिसता तेंच सत आनी लोकानीं तेंच उलोवचें, बरोवचें ही मानसिकताय वाडत चल्ल्या.
ही लोकशायेची तरा न्हय. एक मनीस खूब वर्सां मनांत एक धारणा, एक समज घेवन जगता. अचकीत एक दीस त्या धारणेक वेंर वता असो विचार ताका आयकूंक वा वाचूंक मेळटा. तेन्ना ही परिस्थिती लोकशायेंत कशी हाताळप?
पयलें, जाणे म्हज्या धारणेच्या आड विचार मांडला, त्या मनशाची विश्वसनियताय कितली, तो कोण, ताचें कार्य कितलें, हाचो विचार करप गरजेचें. मनीस समाज कार्यकर्तो? मनीस विचारवंत? राज्यांतलो एक जबाबदार घटक?
दुसरें, आपल्या मता कडेन जुळपी अस्सल पुरावो सांपडटा काय तें पळोवप. आपल्याक जें खबर आसा वा जी म्हायती मेळ्ळ्या ती तपासून पळोवप. मागीर गरज दिसता जाल्यार त्या मनशान ज्या व्यासपिठाचेर विचार मांडिल्लो थंय मांडप वा तुमकां जाय थंय मांडप.
तुमचे कडेन विचार जुळना म्हण त्या मनशाचेर शाब्दीक वा मानसीक हल्लो करप, dignity सांबाळ नासतना वागप अयोग्य. लोकशायेच्या आड वचपी ही वागणूक. सुशिक्षीत मनीस दुसऱ्याच्या मताचो आदर करता. चूक दिसल्यार आपल्या परीन मुद्दो खोडून काडटा. मुद्दो खोडूंक येना जाल्यार सत स्विकारता. विचार मांडपाचो हक्क, अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आमकां भारताचें संविधान दिता. ताच्या आड येवपाचो कोणाकूच अधिकार ना.

संपदा कुंकळकार
9850149319