भांगरभूंय | प्रतिनिधी
होमखण
केरळांतलो कोंकणी समाज हो भाशीक नदरेन वस्तुनिश्ठ आनी दुरदर्शी. शेंकड्यांनी वर्सांच्या प्रभावान मलयाळम लिपीचो वापर करपी ह्या समाजान आयज पुरायपणान देवनागरी लिपी आपणायल्या.
अखिल भारतीय कोंकणी परिशदेचें सव्विसावें साहित्य संमेलन शेनवार 22 आनी आयतार 23 नोव्हेंबर अश्या दोन दिसांनी केरळ राज्यांतल्या एर्नाकुलम शारांत घडून येवपाचें आसा. ह्या वाठारांत क्रियाशील आशिल्ल्या कोंकणी संस्थांनी जोड पालवान ह्या संमेलनाचें येजमानपण स्विकारलां. हें संमेलन केरळ राज्यांतल्या चालंत कोंकणी चळवळीक नवसंजिवनी दिवपी थारतलें, हातूंत इल्लोय दुबाव ना. परिशदेचे वावुरपी समितीन तेच मोखीन पुराय संमेलनाच्या कार्यावळीची आंखणी केल्या. अध्यक्ष
एर्नाकुलम शारांत राबितो करून आशिल्ल्या कोंकणी लोकांचो आंकडो खूब व्हड आसा. ह्या शारांत ल्हान व्हड आटापाच्यो कोंकणी कार्यावळी सातत्यान घडून येतात. अशें आसलें तरी साहित्य संमेलना सारखी राश्ट्रीय स्तराची कार्यावळ केरळ राज्यांत एका दसका उपरांत घडून येता. परिशदेचें सव्विसावें अधिवेशन 1 ते 3 फेब्रुवारी 2008 ह्या काळांत एर्नाकुलमांत जाल्यार 13 ते 15 फेब्रुवारी 2015 ह्या काळांत बाविसावें संमेलन कोझीकोड शारांत घडून आयिल्लें. आतां धा वर्सां उपरांत परतून एकदां केरळ राज्याक ह्या म्हाउत्सवाच्या आयोजनाचो मान फावो जाला. भारतभरचे कोंकणी लेखक आनी वावुरपी ह्या दोन दिसांत कोंकणी साहित्य आनी चळवळीच्या विंगड घटकांचेर चर्चा करतले.
गोंयांत पुर्तुगाली राजवटीच्या आरंभाच्या काळांत धर्मांतरां पासून आपलो देव आनी धर्म आनी ते वरवीं आपली संस्कृती सांबाळून दवरपा खातीर कितलेशेच गोंयकार अस्तंती दर्यादेगेचे दिकेन कर्नाटक आनी केरळ मेरेन पावले. खरें म्हणल्यार गोंयांत पुर्तुगाली राजवट येवचे आदीं लेगीत गोंयचो कोंकणी समाज धंद्या- वेवसायाच्या निमतान बाराव्या- तेराव्या शेंकड्यांत केरळांत येवन रावला म्हणपाच्यो देखी मेळटात. केरळांत कोझीकोड, तळशेरी, कोचीन, आलापुळा, चेरताला, कोलम, कासरगोड सारख्या वाठारांत कोंकणी समाजाचें अस्तित्व व्हडा प्रमाणांत दिश्टी पडटा.
ह्या राज्यान कोंकणी चळवळीक खूब व्हड योगदान दिलां. शेंकड्यांनी वर्सां आदीं गोंयच्यान स्थलांतरीत जाल्ल्या ह्या कोंकणी समाजानय आपलें संस्कृतीक, समाजीक अस्तित्व सांबाळून दवरतनाच केरळ राज्याच्या भोवआंगी उदरगती खातीर व्हड वावर केला. ‘होर्टस इंडिकस मलबारिकस’ सारक्या वनस्पतीशास्त्राच्या कोशाक कोंकणी मनश्यान दिल्ल्या व्हड योगदानाक साडेतिनशें वर्सां भरतात. संवसारीक संदर्भमुल्य आशिल्लो हो एक अजंरवर कोश. केरळांतली पयली अस्तुरी शिक्षिका थारिल्ली सरस्वतीबाय नारायण मल्ल्या ही कोंकणी विदुशी. 1919 वर्सा कोचीच्या राजवटीन तिची शिक्षिका म्हूण नेमणूक केल्ली. केरळांतल्या कुणबी समाजान राबयिल्लें पोक्काली कृशी हें आधुनीक कृशी तंत्रज्ञान केरळांतल्या शेतकी मळार लोकप्रीय जावन आसा.
हरी शणै ह्या कोंकणी मनश्याक कोचीनच्या राजदरबारांत राजाचो खाशेलो आदर-सन्मान फावो जाल्लो म्हणपाचो इतिहास आसा. रंगा हरी हांणी राश्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे बौद्धीक प्रमूख म्हूण सेवा दिल्या ही हालींची देख. ह्यो फकत दोन देखी. कोचीन, आलेपी, चेरताला, तोरावर, पुरक्कड ह्या वाठारांनी तिरुमला देवस्थान शाळा (टि. डी. स्कूल) चलोवन कोंकणी समाजान शिक्षणीक मळार व्हड योगदान दिल्लें आसा.
केरळ राज्यांत लागीं लागीं स ते सात लाख कोंकणी उलोवपी लोक आसात, असो अदमास. पूण फाटल्या कांय जनगणनांचो अभ्यास केल्यार 1961 सालांत 77,594, 1971 सालांत 80,478, 1981 सालांत 97,879, 1991 वर्सा 64,008, 2001 वर्सा 61,376 आनी 2011 वर्सा 69,449 अशी एका लाखा परस उणी संख्या आमकां पळोवंक मेळटा. ही संख्या उणी दिसपा फाटल्यान साबार कारणां आसात. ह्या संमेलनाचे उर्बेन आनी जागृतायेन येते जनगणनेंत ही संख्या वाडची अशी अपेक्षा आसा.
थळावे आनी स्थलांतरीत ह्या वचत थंय दिसपी संघर्शाचो इतिहास आमकां केरळांत पळोवंक मेळना. ताचें कारण हांगाच्या कोंकणी समाजान आपली मुळावी संस्कृती आनी भास सांबाळटनाच थळावे उदरगतीक व्हड योगदान दिलां.
केरळांतलो कोंकणी समाज हो भाशीक नदरेन वस्तुनिश्ठ आनी दुरदर्शी. शेंकड्यांनी वर्सांच्या प्रभावान मलयाळम लिपीचो वापर करपी ह्या समाजान आयज पुरायपणान देवनागरी लिपी आपणायल्या. काळाची गरज वळखून भाशेक दिल्लें हें व्हड योगदान. परिशदेच्या धोरणाक धरून स्विकारिल्ली योग्य भुमिका. गोकुळदास प्रभू, शरदचंद्र शणै आनी आर. एस्. भास्कर सारख्या लेखकांनी साहित्य अकादेमीचे मानाचे पुरस्कार प्राप्त करून केरळच्या साहित्यीक सर्जनशिलतायेची तांक दाखोवन दिल्ली आसा. केरळांत सातत्यान लेखन करपी लेखकांची संख्या व्हड आसा. तांकां ह्या संमेलनाच्या निमतान साहित्यांतल्या नव्या प्रवाहांची वळख घडटली अशी अपेक्षा आसा. हें संमेलन पि. जी. कामत सारख्या जेश्ठ कवीच्या जल्मशताब्दी वर्सांत केरळांत भरता हो एक योगायोग. पुरषोत्तम मल्ल्या हांच्या संघटनात्मक वावराची बुनयादय ह्या संमेलनाच्या आयोजनाक आसा.
केरळच्या उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशपदार एक कोंकणी मनीस आसप ही कोंकणी मनश्याच्या विद्वत्तेची आनी कर्तुबाची एक देख. जस्टीस एन. नागरेश हे एक सज्जन कोंकणी मनीस. कोंकणी कार्यावळींक तांची उर्बेभरीत उपस्थिती आसता. ह्या संमेलनाच्या समारोप सुवाळ्यांत मुखेल सोयरे म्हूण ते व्यासपिठार आसतले.
आतां मेरेनचीं केरळांतलीं सगलीं संमेलनां आनी अधिवेशनां यशस्वी जाल्यांत. केरळांतल्या लोकांनी तन मन धनान तीं साकारल्यांत. हे खेपेच्या आयोजनांत येवकार अध्यक्ष टी. आर. सदानंद भट, कार्याध्यक्ष आनंद कामत आनी सचीव सरथकुमार आनी तांचे धडपडी वांगडी दिसरात वावुरतात. संमेलनाचोच एक भाग म्हूण आयोजकांनी कोचीच्या दायज दर्शनाची कार्यावळ आखल्या. पुस्तक प्रदर्शनां, प्रकाशनां, लोकवेदाचेर आदारीत संस्कृतीक कार्यावळी आदींनी हें संमेलन रंगरंगयाळें जातलें हातूंत दुबाव ना. ते खातीर परिशदेचे अध्यक्ष फा. मोउजीञु द आताईद तशेंच कार्याध्यक्ष चेतन आचार्य आपल्या हेर जाळवणदारांक सांगाताक घेवन फाटले साबार म्हयने वावुरतात.
हें संमेलन वट्ट कोंकणी साहित्याक आनी खेरीतपणान केरळच्या कोंकणी भाशीक चळवळीक नवी दिका दाखोवपी थारचें ही आस्त!
अनंत अग्नी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
