कॅन्सराचे दांगे मोडुया

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चडश्या दुयेंसांचो आहारा कडेन संबंद आसा. कितें खावचें हाचे परस कितें खावचें न्हय, हें गोंयकारांनी जाणून घेवपाची गरज आसा.

बदलते जिणेशैलीक लागून दुयेंसांचें प्रमाण खुबूच वाडलां. पयलीं पिरायेची चाळीशी हुपली काय दुयेंसां मनशाक आफडूंक लागतालीं. आतां तो काळ उरूंक ना. हालीं काॅलेजीच्या तरणाट्याक पसून हार्ट अॅटक येता. गोडेंमूत, प्रेशराचें तर कोणाक ना अशें ना. भेसळ, खंयच्या वेळार खावप, व्यायाम- शारिरीक कश्टांचो उणाव, सैमा कडलो तुटिल्लो संबंद, जागरणां, सोशल मिडियाचें वेसन, तरातरांचीं प्रदुशणां… अशा साबार कारणांक लागून मनशाचें भलायकी चक्रूच इबाडलां. दिसान दीस वखदां, भलायकी उपकरणां आधुनीक जायत आसलीं तरी जगपाची पिराय उणी जायत आसा. तातूंत चुकूनच कोणाक जावपी कॅन्सरा सारकें दुयेंसूय आयज सांवार कांडपाक लागलां. आतां कॅन्सराचेर बरे उपचार आयल्यात, पूण हीं वखदां खूब म्हारग आसतात. लाखांनी रुपयांचीं. हालींच थानाच्या कॅन्सराचेर प्रभावी थारपी 4.20 लाख रुपयांचें इंजेसांव फुकट दिवपाचो निर्णय सरकारान घेतला. आयतारा संवसारीक कॅन्सर दिसा पयलें इंजेसांव दिलां. अडल्या, नडल्या गरिबांक थाकाय दिवपी ह्या निर्णयाक सगल्यांनी येवकार दिवंक फावो. हें म्हारग इंजेसांव मुफत दिवपी गोंय हें देशांतलें पयलें राज्य थारलां.
थानांचो कॅन्सर हो सगल्यांत चड जाता. पूण हेर तरांचें कॅन्सरूय फाटीं नात. 2022 वर्सा भारतांत णव लाखां वयर लोकांक कॅन्सरान मरण आयलां. तर 14 लाख 10 हजार नवे कॅन्सर दुयेंती मेळ्ळ्यात. संवसारीक भलायकी संघटणेन दिल्ले हे आंकडे. कॅन्सराचें निदान जाले उपरांत पांच वर्सां जगपी लोकांचो आंकडो 32 लाख 60 हजार आशिल्लो. संवसारांत ह्या वर्सा 2 कोटी नवे कॅन्सर दुयेंती मेळ्ळे. 97 लाख दुयेंतींक मरण आयलें. संघटणेच्या कॅन्सर संशोधन एजन्सीच्या अदमासा प्रमाण दादल्यां मदीं तोंड आनी पुलमांवांचो (लंग्स) कॅन्सर चड दिसून येता. तर बायलां मदीं थानां आनी गर्भाशयाचो कॅन्सर. हो रोग 34 घटकांक लागून जाता. तातूंत धुम्रपान, सोरो आनी प्रदुशक (पर्यावरण इबाडपी घटक) हीं कॅन्सर जावपाचीं तीन कारणां, अशें संशोधकांक दिसून आयलां. नेपाळ, बांगलादेश, भारत ह्या देशांनी पान मसालो, काळो तंबाकू, गुटखो खावपाचें प्रमाण चड हुस्क्याचें आसा. संवसारांतल्या वट्ट कॅन्सर मरणांतलीं 32.9 टक्के मरणां भारतांत जाल्यांत. संवसारांतल्या नव्या कॅन्सर दुयेंतीं मदले 28.1 टक्के भारतांत आसा. भारतांत तर चडशे कॅन्सर दुयेंती तंबाकू कडेन संबंदीत आसात. म्हणटकच भारतीय दादल्यांनी तंबाकूक चार हात पयस दवरल्यार कॅन्सराचें बरेंच नियंत्रण येतलें. सरकारान खर बंधनां, अटी घाल्यात, तरीय आमी त्यो पाळिनात. शिक्षणाचो आनीक चड प्रचार जालो जाल्यार घडये हाचेर नियंत्रण येवं येता.
गोंयांत कॅन्सरा बाबतींतली जाग्रृताय व्हड प्रमाणांत जाता. एका भलायकी खात्यान फाटल्या कांय वर्सांनी एक लाखां परस चड बायलांची थानांच्या कॅन्सराचें निदान करपाक तपासणी केल्या. फुडल्या कांय वर्सांनी आनीक देड लाख बायलांची तपासणी करतले. गोंयांत 2025 च्या मे मेरेन कॅन्सराचें वेगळें हाॅस्पिटल जातलें. ते संबंदी टाटा हाॅस्पिटला कडेन कबलात जाल्या. म्हणटकच आतां उपचारा खातीर हेर राज्यांनी वच्चें पडचें ना. गोंयांतलीं सगलींच सरकारी भलायकी केंद्रां आनीक सुसज्ज जावचीं. ल्हान हाॅस्पिटलांनी येवपी चडशे परप्रांतीय. गोंयकारूय येतात, पूण तांचो आंकडो खूब उणो. हांगाचीं वखदांय रामबाण आसचीं. उत्तर गोंयाचो विचार केल्यार चडशे दुयेंती म्हापश्यां आनी पणजी जीएमसींत वतात. तांकां गांवांतल्या केंद्रांत बऱ्यांतले बरे उपचार मेळटले, हाचेर भर दिवचो. सगले तरेच्यो चांचण्यो प्रत्येक भलायकी केंद्रांत जावच्यो. ओपीडींत दोन ते तीन तरी दोतोर आसचें. कारण सगल्याच दुयेंतीक अर्दो आदेस दिवप शक्य नासता. हाॅस्पिटलांची एम्बुलन्स सेवा सक्रीय करपाक जाय. कारण आतां हाॅस्पिटलां 108 च्या आदाराचेर वावुरतात. मुफत हर्स व्हॅन जीएमसींत आसा. ती सगल्या हाॅस्पिटलांनी कित्याक आसची न्हय!!
धारगळे आयुष हाॅस्पिटल आसा. राज्यभरांतल्या हाॅस्पिटलांनीय थारावीक वाराक आयुर्वेदीक दोतोर येतात मानसोपचार तज्ञूय येतात. तांचे दीस वाडोवपाक जाय. आहारतज्ञांचीय नेमणूक सगल्याक जावप गरजेचें. कारण चडश्या दुयेंसांचो आहारा कडेन संबंद आसा. कितें खावचें हाचे परस कितें खावचें न्हय, हें गोंयकारांनी जाणून घेवपाची गरज आसा. गोंयांत मध्यान रातीं मेरेन खावपाक, पिवपाक मेळटा. मात तातूंत पुश्टीक अशें कांय आसना. तेलकट, मसाल्याचें चड आसता. अन्न आनी वखदां प्रशासनान भोंवतें पथक दवरल्यार ताचेर नियंत्रण येवं येता. हें ‘खान- पानू’य कॅन्सराचें एक मूळ. कॅन्सर म्हणल्यार कुल्ली. तिचे दांगे मोडपाक सगले वावरुया.