कृशी धोरणाचेर खासा ग्रामसभा जावच्यो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंया खातीर शेतकी धोरण आसचें आनी ते खातीर शेतकी मंत्री रवी नायक हांणी घेतिल्लो फुडाकार म्हत्वाचो. सुरवातेक चर्चेची नाटकां करून हें धोरण तयार करपाचो यत्न जालो, पूण हाचेर बोवाळ जाले उपरांत आतां सरकारान पंचायती, शेतकार आनी हेर लोकांक विस्वासांत घेवन हें धोरण तयार करपाचें थारायलां. गोंयचे गांवकारी म्हणल्यारूच कोमुनिदाद पद्दतीन शेती हो मुखेल वेवसाय. ताचेर पुर्तुगेझ येवचे पयली सगले गांव स्वयंपूर्ण आसले. शेती, बागायती, नुस्तेमारी हाचेर अर्थवेवस्था निंबून आसली. गोंयच्या शेतकी वेवसायाची घसरण जायत आसा. पर्यटनाच्या नांवा खाला शेतां पुरोवपाचो आनी दोंगर पोखरपाचो धंदो सुरू जाला. खाद्यान्नाचे बाबतीत गोंय पुरायपणान हेर राज्यांचेर निंबून आसा. हें कितलें घातक थारूं येता तें आमी कोविडाच्या वेळार पळयलां. भातशेती आनी खास करून खाजन शेती ही गोंयची वेगळी वळख, पूण खारें उदक शेतांत सोडून मानशेच्या पावण्यांचे अर्थकारण, तांतूतलो भ्रश्टाचार वाडत चल्ला. कितलींशींच खाजन शेतां खांवटीं पडून इबाडल्यांत. तीं परत जिवीं करपाचे यत्न जावंक जाय, पूण ते जायनात. खाजन शेतां पडीक उरिल्ल्यान खारफुटी वाडल्या आनी आतां तीं ‘खारफुटी’ म्हूण नोंद जाल्ल्यान परतून लागवडी खाला हाडपाक कायदेशीर पेचप्रसंग निर्माण जावं येता.
शेतकारांचें वास्तव आनी शेती खातें हांचे मदीं बरेंच अंतर निर्माण जालां. शेती शिक्षणाची पदवी ही फक्त सरकारी नोकरी मेळोवपाक उपेगांत येता, अशें चिंतून तरणाटे शेती शिकतात. आपल्या नोकरे वरवीं शेती मळार बदल नाजाल्यार सुदारणा घडोवन हाडपाक लागून शिक्षणाचो वापर जायना. कितलेशेच शेतकी अधिकारी फक्त कार्यालयांत बसून वावुरतात. शेतकार बाबडो चडसो वेळ शेतांत आनी मागीर आपल्या कुटुंबांच्या हेर गजालींत व्यस्त उरता. तांकां शेती खात्यान फावटी मारूंक लावचे परस म्हयन्याचे अमूक दीस अमूक पंचायत वाठारां खातीर शेतकी अधिकाऱ्यांनी थारोवंन दिले जाल्यार कितलोसोच फायदो जातलो. शेतकारांक कागदांत गुरफटावन तांचो आत्मविस्वास कमी करपाचें काम शेतकी खातें करता. हो दाखलो हाड, तो कागद हाड, हो अर्ज भर, ती पावती लाय… अशें म्हणून हे अधिकारी पिडटात्टा. मागीर घरांतूय बी शेतकारांचे भुरगे, बायल ‘पुरो तें शेत, आतां आनी फावटी नाका,’ अशें म्हूण तांकां धपकायतात. सरकार प्रशासकी सुदारणांची व्हडलीं- व्हडलीं बातां मारता, पूण सर्वसामान्य लोकांक कांय थाकाय मेळना. हें ऑनलायन केलां आनी तें ऑनलायन केलां, अशें म्हणून प्रस्न सुटावे जायनात. आयज आमची सामाजीकि परिस्थिती, दर एकल्या घराब्यांत जाण्टी आनी भुरगीं हांचे मदलें जनरेशन गॅप इतलें वाडलां की मोबायला वयल्यान उदकाचे आनी लायटीचें बील फारीक करपाची सुविधा आसतनाय जाण्टीं बँकेंत, वीज कार्यालयांत वचून बिलां फारीक करतात. हें दोळ्यांनी पळोवन लेगीत 24 वरां हातांत मोबायल आशिल्लो भुरगो तें बील आॅनलायन फारीक जावंक शकता हें सांगपाक तयार ना. नागरिकां खातीर कृशीं विशींचें ऑनलायन सेवेचो उपेग करपाक लागून गांव पांवड्यारे सेवा केंद्रां उक्तीं करून ही सेवा दिवची पडटली जाल्यारूच शेतकारांक ताचो लाव जावपाक शकता.
आतां नवे तरणाटे शेती वेवसायांत रूची दाखोवपाक लागल्यात ही बरी गजाल. ते ही ऑनलायन सेवा वापरतात. पूण आजुनूय गांवांनी चडशे जाण्टेच आनी कमी शिक्षण अशिल्ले लोक शेती वेवसायांत आसात. तांकां लागून सरकारान वेगळी पद्दत आपणावची पडटली. तांकां मजत करची पडटली.
हालीं चोराक धरतकूच फोटे मारूंक पुलीस जशे धडपडटात तीच गत शेतकी अधिकाऱ्यांची जाल्या. फक्त पेपरांचेर बातम्यो आनी शेतकारां वांगडा फोटे मारपाची एक नवी पद्दत सुरू जाल्या. फोटे छापून आयले काय मागीर त्या शेतकारांक कोणूच विचारिनात. सबसिडी हो एक असो विशय जो शेतकारांक सुरवातेक मेळपाक जाय. तो बाबडो पयलीं आपले पयशे मोडटा. रीण घेता, जूर फारीक करता आनी मागीर फावटी मारून शेतकी खात्या कडल्यान सबसिडी मेळटा ती नांवा पुरतीच. तांकां आगावू रक्कम मेळप गरजेचें, जाल्यारूच तो उमेदीन काम करपाक शकता. गोंयांत फक्त ‘कागदार शेती’ दाखोवन सबसिडी लाटपाचे उद्देग चलतात, अशेंय कांय शेतकारांचें म्हणणें.
जमीन मालकी हो शेती वेवसायांतलो सगल्यांत व्हडलो प्रस्न, जो अजुनूय सुटावो जावंक ना. जे शेतकार खरेंच शेतांत राबतात, कश्ट करतात तांच्या नांवार जमनी नात आनी मालकी आसपी शेतकार आयज शिकल्यात, तांणी शेतां करप सोडलां. तांची शेतां फाटलीं कितलींशींच वर्सां जमीन नासपी शेतकार करतात, पूण शेती येवजण्यो आनी सबसिडीचो लाव मात जमीन मालक घेतात. ह्या बाबड्या दुसऱ्यांचे जमनींत शेतां करपी लोकां कडेन आनीक कांयच पर्याय नाशिल्ल्यान तांची ही अशी परिस्थिती जाता. सरकारान हे बाबतींत कितें तरी ठोस कायदो करचो पडटलो. जमनीची, शेतांची मालकी दुसऱ्याक दिवप शक्य ना, पूण जो खरो शेतांत राबता, ताका येवजण्यो आनी अर्थीक मजतीचो लाव मेळूंक जाय. शेता पडींग दवरपी शेतकारांच्यो जमनी करार पद्दतीन जर दिवपाक जाता आनी करार करून शेतां करपी लोकांक ह्या येवजण्यांचो लाव, सबसिडी दिवपाची तरतूद केल्यार खऱ्या अर्थान शेत जमनींचो सकारात्मक उपेग जावं येता.
भात, बागायती, कुळागरां, कोंबयो, बोकडां पोसप, नुस्तेमारी आनी हेर कितल्याशाच गजालींचो शेतींत आस्पाव जाता. ह्या वेवसायांक एक दिका मेळोवन दिवपाक कृशी धोरण खूब म्हत्वाचें. राज्य सरकारान एक दीस थारावन पंचायत आनी पालिकांक खासा ग्रामसभांचें आयोजन करपाचे निर्देश दिवचे. थंय कृशी धोरणांचेर शेती विशयक गजालींचेर विस्कटावणी जावची. गांवांतल्या सगल्या शेतकारांक आमंत्रीत करचें. तांचो अणभव आनी तांच्यो सुचोवण्यो आयकुच्यो. त्यो सगल्यो नोंद करून ताचो अहवाल शेतकी खात्याक सुपूर्द करचो. मागीर पंचायतनिहाय मतदारसंघ अशी बसका जावची. बसकेक आमदार, पंचायत, जिल्हो पंचायत, नगरसेवक, तालुको शेतकी अधिकारी आनी हेर संबंदीती अधिकारी हांचे हाजेरींत मतदारसंघनिहाय कृशी धोरणाचेर चर्चा जावची आनी ताचो अहवाल करचो. मागीर जिल्हो पांवड्यार व्यापक बसका जावची आनी दोन जिल्हो पांवड्यारी अहवाल, मागीर राज्याचो अहवाल तयार जावचो. ही पद्दत शेतकी मळार एक उमेदीचें वातावरण तयार करतली. शेतकारांक आपली मतां जाहीरपणान उक्तावपाची संद मेळटली आनी शेतकी मळा वयल्या प्रस्नांक तोंड फुट्टलें. सरकाराक जनसुनावणी ना जाल्यार लोकांचीं मतां, सुचोवण्यो हे फक्त दोळ्यांक उदक लावपा खातिरूच जाय, जाल्यार मात कांयच म्हणपाक जावचें ना. सरकार खरेंच शेतकी मळार उदरगत करपाक प्रामाणीक आसा जाल्यारूच हो प्रयोग येसस्वी थारतलो, नाजाल्यार कांयच उपेग जावचो ना. शेत जमीन आसपी लोकांक कृशी कार्ड मेळटा, पूण शेत जमीन नांवार ना पूण रात दीस शेतांत राबता, ताका मात तें मेळना. किमान अशा शेतकारांक ‘शेती कामगार’ अशें म्हूण तरी कार्ड दिवन तांकां वेगळे तरेन कितें मजत करप शक्य आसा कांय कितें हें पळोवचें.
कृशी धोरण आनी शेतकी मळार चर्चेची आयज गोंयाक गरज आसा. शेतकी मळार परतून एक फावट उमेद तयार करून आमकां पडीक जमीन लागवडी खाला हाडची पडटली. तशें जाल्यारूच ह्या जमनींचें म्हत्व आनी खऱ्या गोंयची वळख नवे पिळगेक जातली आनी गोंय आनी गोंयकारपण सांबाळपाक मजत जातली. सरकारान कृशी धोरणा संबंदी मातूय ताकतीक करिनासतना दर एका शेतकाराचें मत जाणून घेवचें आनी तातूंतल्यान आमचें कृशी धोरण तयार जावचें. तशें जालें जाल्यारूच शेतकी मळार ताचो उपेग जातलो ना जाल्यार लोकांचीं मतां जाणून घेवपाचो हो ‘खेळ’ कांयच उपेगाचो ना.

किशोर नायक गांवकार
7774039242