कुंकळ्येच्या श्री सांतेरी शांतादुर्गेची जात्रा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

समाजाची संस्कृतीक अस्मिताय तिगोवन दवरपाक हो महोत्सव काम करता. ताचो सतत उत्सव तरणाट्या पिळग्यां खातीर एक दिवो जाता, तांच्या मुळां कडेन स्पश्ट संबंद दिता. तरणाट्या लोकसंख्येक सक्रीयपणान वांटो घेवन, सांस्कृतीक दायजाचो राखणदार म्हूण दायज सुरक्षीत दवरपाचो हेतू जात्रेचो आसा.

कुंकळ्येची देवी सांतेरी शांतादुर्गा जात्रा सांस्कृतीक उमेद आनी धार्मीक म्हत्वाची एक जिवंत संस्कृताय. परंपरेंत बुडिल्लो हो वर्सुकी उत्सव पयस पयस भक्त आनी उमेदी लोकांक आकर्शीत करून आनंदाचें आनी आध्यात्मिक भक्तीचें वातावरण तयार करता. ह्या भव्य उत्सवाचीं मुळां इतिहासांत खोलायेन बुडटात, पिळग्यां- पिळग्यांनी चलत आयिल्ल्यो पुर्वल्यो कथा जात्रेक गूढतायेची हवा दितात आनी ताची व्याख्या करपी धार्मीक पद्दती आनी संस्कृतीक चालीरितींक आकार दितात. 

जात्रेच्या मुळाक आध्यात्मिक संस्कृती विणपी विधी आसतात. पवित्र प्रार्थना ते प्रतिकात्मक प्रसाद मेरेन दर एक विधी हो भक्तांच्या अखंड श्रद्धेचो गवाय. परंपरेच्या रंगांनी रंगयल्लो हो उत्सव, समाज एकठांय येवन तांकां तांच्या मुळां कडेन जोडपी आनी आध्यात्मिक आपलेपणाची खोलायेन भावना निर्माण करपी युगपुर्वी सुवाळे करतात. अलंकृत अलंकार, घुडयों, तोरण, विविध रंगांनी सजयल्लो तेजस्वी रथ, मुखार बजरंगबली श्री हनुमान रथनाचाक केंद्रबिंदू जाता. गांवच्या वाड्यावाड्यांनी भोंवतना पारंपरीक संगीताच्या लयबद्ध तालार आनी भक्तांच्या सामुहीक गजरांत हवेंत भर पडटा आनी रथगडी उमेदीन रथ नाचयतात. ||श्री शांतादुर्गे माझे आई, मजला ठाव द्यावा पायी||

जात्रेच्या मुळाक एक खोलायेन समाजीक भावना आसा, जी विंगड विंगड फाटभूंय आशिल्ल्या व्यक्तींक बांदून दवरता. जात, पंथ आनी समाजीक -आर्थीक स्थिती हांच्या आडमेळ्यांक आडखळून वेगवेगळ्या थरांतले लोक एकठांय येतात. हो उत्सव संस्कृतायेचो वितळपाचो पात्र जाता, जंय सामुहीक आनंद आनी आध्यात्मिक भक्ती समाजाक एकठांय हाडटा. उत्सव घडोवन हाडपा सावन विधींत वांटो घेवपा मेरेन सगळ्यांच्या सहभागाची भावना स्पश्ट दिसता. जात्रा एकचाराची परब जाता, तातूंतल्यान विंगड विंगड समाजाच्या सुसंवादात्मक सहअस्तित्वाचें प्रतिबिंब दिसता. सांस्कृतीक सादरीकरणां आनी समाजीक सहभाग हांचे मदीं जत्रोत्सव हो लोकांच्या सामुहीक उर्जे कडेन स्पंदन करपी एक जिवी, श्वास घेवपी अस्तित्व जाता. 

समाजाची संस्कृतीक अस्मिताय तिगोवन दवरपाक हो महोत्सव काम करता. ताचो सतत उत्सव तरणाट्या पिळग्यां खातीर एक दिवो जाता, तांच्या मुळां कडेन स्पश्ट संबंद दिता. तरणाट्या लोकसंख्येक सक्रीयपणान वांटो घेवन,सांस्कृतीक दायजाचो राखणदार म्हूण दायज सुरक्षीत दवरपाचो हेतू जात्रेचो आसा. 

फुडें पळयतना, माका अशें दिसता की महोत्सवाचो प्रसार वाडोवपा खातीर तंत्रगिन्यानाचें आनीक एकीकरण करपाची कल्पना समाजाची आसपाक जाय. येवजणेंत आभासी सहभाग संद वाडोवप, जागतीक प्रेक्षकांक पयसुल्ल्यान उत्सवांत वांटो घेवंक मेळटलो. हाका लागून समावेशकतायेची भावना निर्माण जाताच पूण जात्रेची संस्कृतीक गिरेस्तकाय भौगोलीक मर्यादे भायर पावता, समाजाच्या परंपरेची संवसारीक कदर निर्माण जाता. 

पर्यावरणीय जापसालदारकेचें म्हत्व वळखून जात्रे भितर टिकावू पद्दती चालीक लावपाचे एकवटीत यत्न करपाक जाय. कोयर उणो करप, उर्जा- कुशळटाय पद्दती, पर्यावरण- अनुकूल उपक्रमांक चालना दिवप हांचो आस्पाव येवजण्यांनी आसप गरजेचे. पर्यावरण वांटपाचे वचनबद्धते वांगडा परंपरा गुंथून फुडाराक टिकावू सांस्कृतीक उत्सवा खातीर एक आदर्श घालपाचो हेतू खूप गरजेचे. हाजीर रावपाची वाड चालूच उरतली अशी अपेक्षा दवरून एकंदर महोत्सवाचो अणभव वाडोवपा खातीर मुळाव्या साधनसुविधा उदरगतीची येवजण आसू येता. हातूंत स्थळ जागो वाडोवप, येरादारी सुविधा सुदारप, सहभागी आनी भेट दिवप्यां खातीर सुविधा सुदारप हांचो आस्पाव जाता. ह्या सुदारणांचो हेतू जाक्षे विशीं वाडत वचपी आवड घेवपाक आनी तेच बरोबर संबंदीत सगल्यांक एक आनंददायक अणभव सुनिश्चीत करपाचो हेतू आसा. 

निमाणें, कुंकळ्येच्या देवी सातेरी शांतादुर्गा जात्रेच्या फुडाराचें खाशेलपण म्हळ्यार परंपरा आनी नवनिर्माण हांचे मदलो गतीशील परस्पर क्रियाकलाप. आव्हानांक सक्रियपणान तोंड दिवन, तंत्रीक उदरगतीक आलिंगन दिवन आनी समावेशकतायेक पोसवण दिवन हो महोत्सव फकत टिकपाक न्हय तर फुलपाक तयार आसा, पिळग्यांनी मोग करपाक आनी मनयपाक एक जिवंत संस्कृतीक दायज जावन आसा. जत्रोत्सवाचे उक्ते जावपी अध्याय एक फुडाराचें उतर दितात, जंय संस्कृतीक अस्मिताय तिगून उरतली आनी विकसीत जातली. हो उत्सव सामुदायीक बंधनांच्या बळग्याचो उत्सव, एक सुवात तयार करता जंय व्यक्ती उत्सव आनी परस्पर आदर करपाक हात जोडटा. देवी सातेरी शांतादुर्गा जात्रेच्या गिरेस्तकायेचेर आमी चिंतन करतना ताचो प्रत्यक्ष अणभव घेवपाचो उलो प्रतिध्वनीन जाता. हो उत्सव फकत एक घडणूक न्हय; संस्कृताय, अध्यात्म आनी समाजीक भावनेत बुडपाचें आमंत्रण. 

रथ उत्सवाची भव्यताय पळोवची, पारंपारीक संगीताच्या ताळयांचो, तालार नाचपी पावलांचो अणभव घेवचो आनी ह्या सांस्कृतायेची व्याख्या करपी इश्टागतीचो आस्वाद घेवचो. सगळ्यांक संस्कृताय, एकचार आनी परंपरेंत बुडिल्ल्या समाजाच्या टिकपी भावनांच्या उत्सवांत वांटो घेवपाक मायेमोगाचें आपोवणें.

मनोज मंगेश कुंकळ्येकर 

9764215365