भांगरभूंय | प्रतिनिधी
कोयर जावपा फाटलीं कारणां कोणाक नव्यान सांगपाची गरज ना. आतां सगलेंच प्लास्टिकाच्या वा हेर पोतयांनी मेळटा. ताचे भायर सगले पातळ जिनस (वखदां सयत) प्लास्टिकाच्या बाटल्यांनी येतात. म्हणटकच कोयर हो जातलोच. चाळीस वर्सां पयलींचें गोंय दोळ्यां मुखार हाडल्यार तेन्ना आयचे इतलो कोयर जायनाशिल्लो, हें सगलेच मान्य करतले. त्या काळांत लोक स्वताचो कोयर स्वताच लासताले. भायर खावपाक, जेवपाक वचपी लोकांचो आंकडो खूब उणो आशिल्लो. कोयराक निमित्त जाल्ल्यो चिप्स, मिनरल वाॅटर, दुदाच्यो पोतयो नाशिल्ल्योच. भोवतेक पसरकार कागदाचे तोणें, रद्दी वापरताले. कड्डण, धान्य, फळां, भाजी, नुस्तें हाडपाक प्रत्येक घरांत वेगवेगळ्यो कापडी पोतयो आसताल्यो….. काळा वांगडा आयज सगलेंच बदल्लां. संवसार कोयरमय जाला. पयलींचे परस आयज लोक चड सुशिक्षीत आसात. कोयर नश्ट करपाच्यो साधनसुविधा चड आसात. तरीय कोयराचें प्रमाण दिसान दीस वाडत आसा. हाचो मनशाचे भलायकेचेर आनी पर्यावरणाचेर खूब वायट परिणाम जावपाक लागला.
हालींच सरकाराच्या कोयर वेवस्थापन धोरणांतली म्हायती मुखार आयल्या. खंयच्या तालुक्यांत दीसपट्टो कितलो कोयर तयार जाता, ताची ही आंकडेवारी. तशी ती ज्युस्ता- जुस्त आसची ना. पूण खंय कितलो कोयर जाता, ताचो अदमास येता. ते खातीर आतां संबंदीत तालुक्यांच्या प्रशासनाक ते नदरेन पावलांय उबारपाक मेळटलीं. पुराय राज्यांत दर दिसा 766 टन कोयर तयार जाता. सगल्यांत चड साश्टींत. दिसाक 210 टन. ताचे फाटोफाट येतात, बार्देस (195.59 टन) आनी तिसवाडी (109.73 टन). साश्टी तालुको आंवाठ आनी लोकसंख्येन व्हडलो. म्हणटकच थंय कोयर चड जाता. सगल्यांत उणो कोयर जाता धारबांदोडें तालुक्यांत. दिसाक फक्त 6.63 टन. सांग्यार, केप्यांय उणो कोयर जाता. 2018 चे तुळेन हातूंत व्हडलोसो फरक ना, अशें सरकार म्हणटा आसलें, तरी हाचे मुखार कोयराचें प्रमाण वाडत वतलें, हें सगल्यांनी घट मतींत दवरून हे धोक्याचे समस्येचेर बेगीन उपाय काडल्यार बरो.
साश्टींत 30 पंचायती आनी दोन नगरपालिका (मडगांव, कुंकळ्ळी) आसात. बार्देसांत 33 पंचायती आनी एक नगरपालिका (म्हापशें), तर तिसवाडींत 19 पंचायती आनी एक म्हापालिका आसा. गोंयांत साळगांवां, काकोड्यां व्हडले कोयर प्रक्रिया प्रकल्प आसात. साळगांवच्या प्रकल्पांत पेडणें, बार्देस, सत्तरी आनी दिवचल तालुक्यांच्या कोयराचेर प्रक्रिया जाता. बायंगिणी गटांत तिसवाडी आनी फोंडें, तर काकोडें गटांत धारबांदोडें, केपें, सांगें आनी काणकोण तालुके येतात. मुरगांव आनी साश्टींतल्या कोयराचेर वेर्णें प्रकल्पांत प्रक्रिया जातली. हातूंतले बायंगिणी, वेर्णें प्रकल्प जावपाचे आसात. ताचे भायर सरकारान दरेका तालुक्यांत ल्हान कोयर प्रक्रिया प्रकल्प उबारल्यार चड बरें जातलें… आनी ते लोकवस्तीं पसून पयस बांदचे. कारण राज्यांतल्या प्रत्येक कोयर प्रकल्पाक विरोध जाला. सुको आनी ओलो कोयर अशें वेवस्थापन करपाचे सुविधेक पसून लोकांचो विरोध जाता. हाचें फाटलें कारण म्हणल्यार त्या वाठारांत येवपी दुर्गंध. प्रकल्पाच्या पांच मिटर अंतराचेर पसून मात्तूय घाण येना, अशें कांय फुडारी 25 वर्सां पयलीं सांगताले. आसत घडये. पूण, आयज पणजे मांडवी पुलाचेर पावलो काय कोयर प्रकल्पांतल्यो घाणी- गुठ्ठाणी नाकांत घुसतात, तेंय तितलेंच खरें!
ह्या कोयराचें वर्गीकरण बायोडिग्रेडेबल, नॉन बायोडिग्रेडेबल आनी हजार्डस अशें करतात. ते प्रमाण ताचो विलो लायतात. कांय व्हडल्या आस्थापनां कडेन स्वताची कोयर विलो सुविधा आसा. आतां पंचायतीं आनी पालिकांनी हो कोयर नेमको कसलो, ताचो अभ्यास करपाक जाय. म्हणल्यार ओल्या कोयरांत नेमकें कितें आसता, सुक्या कोयरांत प्लास्टीक कितलें आसता….! सरकारी यंत्रणेन हाचो अभ्यास केला आसतलोच. ज्यो वस्तू चड कोयर निर्माण करतात, तांचेर उपरांत नियंत्रण दवरपाक मेळटलें. जाणकारां कडल्यान ते विशीं मार्गदर्शनूय घेवं येता. गांवांतलीं मंडळां, संस्थां, क्लब हे बाबतींत फुडाकार घेवंक शकतात. कांय कडेन सोरो, बियरीच्या बाटल्यांच्यो राशीच मेळटात. म्हणल्यार समाजाक शिस्त लागली जाल्यार कोयराचेर बऱ्याच प्रमाणांत नियंत्रण येवं येता. रस्त्या कुशीक कोयर उडोवपाचे जागे आसात, थंय सीसीटीव्ही कॅमेरे बसोवपाक जाय. कोयर उडोवप्याक दंड घालपाक जाय. खंयचेय परिस्थितींत कोयर ना जावंक जाय. तेन्नाच स्वच्छ भारत, नितळ गोंय मोहिमेक अर्थ येतलो!
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
