कसवटेचो प्रसंग

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

(ताका लागून आमच्या कुटुंबांत मनशां वाडलीं आनी आदाराचे हातय वाडले. ह्या मदल्या काळांत कोन्सुलतेरींत पेशंटांची गर्दीय वाडपाक लागली आनी खातरी जाली की आतां हेमलकसान आमकां स्वीकारलें…. आतां मुखार…)

मी सगळेजाण जे गजालीची वाट पळयत आसले ती घडूंक लागिल्ल्यान आमची सगळ्यांची उर्बा दुपेटीन वाडिल्ली. पयस- पयस सावन आदिवासी पेशंट्स येवपाक लागिल्ले आनी आमकां तांच्या सेवेची संद मेळटाली. आमचे वैजकेचो उपेग, पयस रानांत रावपी गरीब आनी मागास आदिवासींक जांवक लागिल्लो. मात जसजशे पेशंट्स येवंक लागले तसतशी आमची परिक्षा जाता, हाची जाणविकाय जांवक लागली. कारण आमचे कडेन येवपी पिडेस्तां खातीर आमचे कुशळटायेचो कस लागतालो. सामके विपरित परिस्थितींत अती कठीण केशी आमकां हातांत घेवच्यो पडटाल्यो. सोरपान घास केल्ले, वांशेलाची घुरी पडिल्ले, झाडा वेल्यान पडून हाडां मोडिल्ले, दोळ्यांत फुल पडिल्ले, अडचल्ल्यो बाळंतिणी, चड तेंपाचे रोगी, अशो कितल्यो तरी केशी येताल्यो. 

दोतोरकेच्या वेगवेगळ्या शाखांचे गिन्यान आसप, तज्ञ आसप गरजेचें आसलें. आमी आसले फकत सादे दोतोर. पूण हें सांगप कोणाक? देखून आमची मोठी कसवटीच लागताली. म्हुणूनच एक दोतोर म्हूण हेमलकसाक म्हाका जो अणभव मेळ्ळो तो आनी खंयूय मेळप शक्य नासलो, अशें म्हाका सदांच दिसलां. हांगां इतल्या वेगवेगळ्या तरेचीं आव्हानां सामकार येतालीं की जांची हरशीं कल्पनाय करपाक मेळचीना. अशा वेळार आपल्या मनाक पटतले अशे निर्णय आमकां सडसडीत घेवचे पडटाले. रातचो अचकीत पेशंट आयिल्लो आसतना लायट गेल्यार एक कार्यकर्तो लांपयांव धरुन उबो आनी दुसरो कुशीक रावन घाम पुसता, अशें आमचें काम चलतालें. ते कश्टांचे दीस आमी केन्नाच विसरचेनात. कांय केशी तर आमच्या मनार अशो कोरांतल्यात की त्यो यादींच्या पडद्या वेल्यान हालच्योच नात.

हेमलकसाच्या रानांत जनावरांनी, चडशें वाशेलांनी मनशांचेर हल्लो करप ही सामकी परत-परत घडपी घडणूक. मनशा कडल्यान नकळटां कांय त्रास जालो तर वाशेल आपले राखणे खातीर घुरी घालता. वाशेलाच्या पिलांक हात लायलो वा हेर कांय कारणांक लागून कोणुय तांच्या वाटेक गेलो तर वाशेल व्हड आवाजान गुरगुरत त्या मनशाच्या आंगार धांवून वता. त्या आवाजान मनीस इतलो भिता की तो जाग्यावेलो हालूंकच शकना. वाशेलाक वाळटी खावपाक मोट्यो नाखश्यो आसतात. ताका लागून दावखुलाच्या एकाच धपक्यांत मनशाक आडवो करुन ताचे तकलेर हल्लो करता, घासडायता आनी ताची कवटी फोडटा. हें सगळें घडटा कांय सेकंदांत. वाशेल घुरी घालता तेन्ना तो मनीस एकलोच पयस खंय तरी रानांत वा दोंगरार गेल्लो आसता; त्या खातीर आदाराक कोण्ण आसना. जेन्ना कोणाक कळता तेन्ना पेशंटाक आमचे कडेन हाडटात. हातूंत केन्ना केन्नाय दोन दीस लेगीत वतात. तोमेरेन जायतेदां पेशंटाची दशा सामकीच वायट जाल्ली आसता.

म्हजे कडेन अशीच एक केश आयली. रातचो वेळ आसलो. वाशेलाच्या घुरयेंत त्या मनशाची कवटी फुटिल्ली, दोळेय गेल्ले. तो रगतान भरिल्लो. तोंडाचो सगळो आकारच बदलिल्लो. म्हजे बरोबर एक शिकपी दोतोर आसलो. तो तर हें सगळें पळोवन घुंवळ येवन पडलो. त्या मनशाची ती अवस्था पळयतना आंगार कांटो आयलो. पूण अजाप म्हळ्यार तो मनीस पुराय सुद्दीर आसलो आनी हें कशें जालें तें तो सांगतालो. चेरो पिंजिल्लो आसतना, कवटी फुटिल्ली आसतना आनी कांय दिसनासतना तो मनीस उलयतालो. सगळ्याक काळोख आसलो. काळखांतच हांव ताच्यो जखमो साफ करपाक लागलों. घायांत माती, पालो, पानां भरुन आशिल्लो. लुगटार सलायन ओतून घाये निवळ केले. खूब जाग्यार, पिंजिल्ल्या चेऱ्याचेर टांके घालप गरजेचें आसलें. ॲनेस्थेशिया बी कांय नासलें. ताका लागून भूल दिनास्तनाच टांके घालपाक जाय आसले. म्हुणून ताका सोसूंक जाता जाल्यार पळोवपाक एक टांको घातलो. तो ‘घाल’ म्हणपाक लागलो. मागीर तिब्बल- चौब्बल देडशें टांके घालून ताच्यो जखमो शिंवल्यो. ताणें बाबड्यान तें सगळें शांततायेन सोसलें. 

म्हाका त्या मनशाचें मोटें कवतुक दिसलें. ताचे भितर आखांत सोसणीकाय आसली. तेन्ना म्हज्या लक्षांत आयलें की जगपाच्या लडायेंत ह्या लोकां कडेन आमचे सारखे पर्याय नासतात, ताका लागून तांची सहनशक्त हिसपा भायर आसता. त्या बळग्यार तो सगळी दुखापत सोसूंक शकलो. खाशेलपण म्हळ्यार चार-पांच दिसांनी सारको बरो जावन तो आपल्या पांयांनी चलत गेलो. वाशेलान दोळे फोडिल्ल्यान तो पुराय कुड्डो जाल्लो; तरी ताचो जीव वांचलो म्हुणून आमकां खूब समादान जालें.

(मुखार चलता)

प्रकाशवाटा (मूळ लेखक : डॉ. प्रकाश आमटे)

देविदास गजानन नायक 

98505 35051