भांगरभूंय | प्रतिनिधी
वाचन,नाच, गायन, वादन, चित्रकला, कविता, लेखन ह्या सारख्यो कला दर मनशाच्या आंगांत जल्मताच आसतात. तांचो उपेग करून कांय जाण जगा मुखार आदर्श तयार करतात. असोच एक 88 वर्सां हुपूनय आपले भितरल्या कलाकाराक सदांच चैतन्यमय दवरुन उमेदीन जगपी मनीस म्हळ्यार सांगें म्हालांतले सुटके झुजारी, अश्टतासी कलाकार भोवमानेस्त सदानंद चंद्रेश्वर नाडकर्णी.
सदानंदबाबांचो जल्म 22.12.1935 दिसा पुण्यां जालो. ते मूळचे कुर्पें- सांगेंचे. बापूय चंद्रेश्वर नाडकर्णी ब्रिटिश राजवटींत पुलीस खात्यांत शिपाय म्हूण नोकरी करताले तर आवय (मूळ मळकर्णे सांगे) सीताबाई गृहिणी. आवयलो मोगाळ सबाव, उरफाटे बापूय कडक शिस्तीचे आशिल्ल्यान तांचेर भुरगेपणार बरें संस्कार जाले, अशें सदानंदबाब सांगतात. पिरायेच्या 14 व्या वर्सा ते राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे शाखेंत रुजू जाले. थंय तांकां राश्ट्रप्रेम, एकवट, धर्म, शिस्त आनीक स्फूर्ती गितांच्या शिकवणेंतल्यान राष्ट्रप्रेमाचें बाळकडू मेळ्ळें. ते तेंपार भारतांत महात्मा गांधीजीन सुरुवात केल्ल्या भारत छोडो आंदोलनाचो देशभर वारो व्हांवपाक लागिल्लो. सत्याग्रहींक बंदखणीत घालताले, मारबडय करताले.
स्वातंत्र्या उपरांत चंद्रेश्वर नाडकर्णी कुटुंबा सयत गोंयांत आयले. तेन्ना गोंयांत जहाल आझाद हिंद सेना आनी मवाळ स्वातंत्र्य सैनिकांच्या बळग्यान मुक्ततायेचें वारें व्हांवपाक सुरवात जाल्ली. आजेंद मोंतेरो सत्याग्रहींचेर फारपेट करतालो. अशा वेळार गोंयचे बाकी स्वातंत्र्य सैनिकांच्या सांगातान 19 वे पिरायेर सदानंद बाबान गोंय मुक्ती लढ्यांत उडी घेतली. शेजारी सर्गेस्त विष्णू नायका वांगडा कुमारवाडो कुंडल (कर्नाटक) गांवांत पीटर आल्वारीस हांचे फुडारपणा मुक्ती लढ्या खातीर वावर करपी नॅशनल गोवा पार्टींत ते वांटेकार जाले. तेन्ना थंय सुटके झुजारी सर्गेस्त मनोहर प्रभु, बाळा काकोडकार, चंद्रकांत केंकरो आनी बाकी लोकांची भेट जाली.
25/11/1954 दिसा सुटके झुझारी सिंधुताई देशपांडे हांकां कर्नाटक ते गोंय अटंग्या रानांतल्यान पावसा दिसांनी आड वाटेन मडगांव मेरेन पावोवपाची जापसालदारकी सदानंद बाबान आपल्या भुजार घेतली. येतना वाटेर तांचे पाय रानटी काण्टांनी चाबून रक्तबंबाळ केल्ले. गोंय मुक्तीची चूड हातांत धरिल्ल्या 19 वर्सांच्या तरणाट्या सदानंदान कसलीच पर्वा करनासतना सिंधुताईक पुर्तुगीजांची नदर चुकोवन मडगांव मेरेन पावयले उपरांत तांगेलीं सत्याग्रह मोहिमेचीं पत्रकां वांटपाचो वावर भुमिगत जावन केलो. फुडें सिंधुताईक पुर्तुगेजांनी तिरंगो बावटो घेवन पणजे सत्याग्रह करपाक वतना अटक करून बंदखणींत घाली आनी बाकी सत्याग्रहींची नांवां तांचे कडसून वदोवन घेतना सोसूंक नजो इतलो तांचो छळ केलो. तिणें कांय नांवां सांगलीं. मागीर तिका गोंयचे शिमें भायर सोडून तिका गोंयांत हाडूंक मजत करपी सगल्यांक बंदखणीत घाले. तातूंत सदानंदबाबूय आसले. तांकांय मार पडलो. पूण कोणेच सिंधुताईच्या संपर्कांतली गजाल कबुल करूंक ना. तेन्ना तांकां स म्हयने बंदखणीची ख्यास्त दिली. पूण पुरावो नाशिल्ल्यान उपरांत मिलीटरी कोर्टान तांकां मुक्त केल्ले. फुडें गोंयांत मुक्ती चळवळ पुरायपणान बळावतगीर दुबावित म्हणून पुर्तुगेज पुलीस तांकां त्रास करताले. तो त्रास चुकोवपाक सदानंदबाब सांगे वेर्ले साळजिणींतल्या व्हडल्या रानांतल्या दोंगरांनी तिंबलो कंपनील्या मीना खणीर मास्तर म्हणून लिपून काम करपाक लागले. पूण घरदाराक मात सामके पारखे जाले. गोंय मुक्त जातगर ते घरा परतले. तांचे वांगडा कुंकळ्ळीचे बाब चितारी तशेच नागेशबाब करमली आशिल्ले.
गोंय मुक्ती, पांच भांवडांचो हुस्को…. सगलें जाग्यार पडटकच तांणी आपलो घराबो 35 वर्सां पिरायेचेर वसयलो. दोन भुरगीं जातगीर जिद्दीन मॅट्रीक (तेन्नाची अकरावी) फर्स्ट क्लासांत पास जालें. 1962 वर्सा तांका सरकारी भलायकी खात्यांत नोकरी मेळ्ळी.
सदानंदबाब सांगतात, तांचो कला मळार गुरु असो कोण ना. कांय उपजत कलागुण मेळ्ळ्यात, ते तांणीच विकसित केल्यात. गवंडी काम, मेस्त काम, प्लंबर, इलेक्ट्रीशियन, सत्री, पर्स, बॅग, जोतें जोडूंक जाणात, ते फायन आर्टसाचे शिक्षण घेय नासतना बरीं चित्रां काडटात, पोश्टरां, नंबरप्लेट करप, चिकणमाती हाडून चवथीक गणपती, संताच्यो मुर्ती घडवप, तरेकवार देखावे करप, सांगे संगमपूर गणेशोत्सवाचे सोर्तीचो निकाल करपाक ताणीं तयार केल्ले सुपर लोटो मशीन दिलां, दिवाळेचो आकाशदिवो करप, साखरपुड्याक थरमॉकॉलचो पुडो, लग्नाक न्हव-याक दिवपाक सोबीत नाल्ल, झाडांची कलमां करप, भरतकाम, विणकाम, कपयाळी करप ह्या कामांत ते फिशाल आसात. तशेंच मीना खणीर मास्तर म्हणून काम केल्यान ट्रक लेगीत चलोवंक जाणांत. भलायकी खात्यांतले नोकरेक लागून इजेसांवाय करुंक, प्रथमोपचार दिवपाक जाणात. तांणी हॉस्पिटलाच्या वांगड्या बरोबर ‘वल्ड हॅल्थ डे’ खातीर कला अकादमीत जावपी कोंकणी नाटकांत भूमिकाय केल्यात. सांग्यावेल्या शिगम्याच्या मराठी नाटकांनी कामां केल्यांत. प्रोम्टींग करता करता तांकां “करीन ती पूर्व” हें नाटक पुराय पाठ जालां.
सदानंद बाब पैठण भोवंडेक गेल्ले तेन्ना थंयचे नाथसागर हें धरण पळोवन आनी थंयच्या जार्दीनांत धरणाचे उदक मेळिल्ल्यान तें म्युझिकल फाऊंटन पळोवन साळावले धरणांचेरय अशेंच एक गार्डन जावचें अशें तांकां दिसलें, ताचे विशीं तांणी दिसाळ्यांनी लेख बरोवन आपली कल्पना आदले मुखेल मंत्री मनोहर पर्रीकारा मेरेन पावयली. आमदारा कडेन मागणी केली. तांणी तें मनार घेतिल्ल्यान सरकारान साळावली धरणाचे फाटभुयेंर बॉटनीकल गार्डन केलां. आतां म्युझिकल फाऊंटनाचें काम पुराय केल्यार पर्यटनाचे येणावळीत भर पडूंक शकता अशें सदानंद बाबाचें मत.
साहित्य मळार लेगीत तांणी बरोच वावर केला. साबार दिसाळ्यांनी, सर्तींनी लेख, कविता, अभंग, कांतारां बरयल्यांत. तांचो स्वातंत्र्य सैनिक म्हूण सरकारान, समाजीक संस्थांनी भोवमान केला. तांकां गोंय कला गौरव पुरस्कार मेळ्ळा. पिरायेचे 75 वर्सात तांकां अर्धांगाचो झटको आयिल्लो, पूण इत्साशक्तीच्या बळार ते बरे जाले. फुडें 84 व्या पिरायेचेर एंजिओप्लास्टी केली. अजून तांचो वावार चालूच आसा. मनशा भितर उपजत कला आसतात. आपणेच मशागत करुन तिका वाट मेकळी करूंन दिवंक जाय. जेष्ठ नागरिक वय जातगीर विसव घेतात. तो घेवप गरजेचो आसता. पूण ताचे वांगडा बारिकसारिक कलांचो वापर केल्यार वेळ पासार जाताच, तेच बराबर निर्शेवणी पयस वचून जगपाची उर्बा वाडटा, अशें सदानंदबाबांचें मत.
सुदिन वि. कुर्डीकार.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
