कलात्मक बुद्धी, कृतीचो मेळ: राहुल बोस

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

कलाकार

बुद्धी, संवेदनशीलताय आनी कृती हांचो सोबीत मेळ म्हणल्यार राहुल बोस.

सिनेमा दिग्दर्शक आनी पटकथा लेखक म्हणून राहुल बोसाक वळखतात. शौर्य, मिस्टर अँड मिसेस अय्यर, कालपुरुष, चमेली, द जपानीज वाईफ आनि इंग्लिश ऑगस्ट ह्या सिनेमांतल्या राहुलाचें आनीक एक खाशेलपण म्हणल्यार तो रग्बी आनी क्रिकेट खेळगडो. 

राहुलाचो जल्म 27 जुलय 1967 दिसा बेंगळुरांत जालो. शिक्षण मुंबय जालें. पिरायेच्या 6 व्या वर्सा ‘टॉम द पाइपर्स सन’ ह्या नाटकात मुखेल भूमिका साकारुन ताणें रंगमाचयेर पावल दवरलें आवय कुमुद बोसान ताका बॉक्सिंग, रग्बीची वळख करून दिली. शालेय पांवड्यार राहुल क्रिकेट खेळटालो. मंसूर अली खान पतौडी हो ताचो प्रशिक्षक. महाविद्यालयांत वेस्टर्न इंडिया रग्बी चॅम्पियनशिपांत राहुलान वांटो घेतला. बॉक्सिंगेतूय रुप्या पदक जोडलां.

1987 वर्सा आवय भायर पडले उपरांत राहुल ‘रेडिफ्युजन’ हे जायरात एजन्सींत कॉपीरायटर म्हणून कामाक लागलो. फुडें जायरात क्रिएटिव्ह डारेक्टर म्हणून बडटी मेळ्ळी. पयलो सिनेमा ‘इंग्लीश ऑगस्ट’ प्रदर्शीत जाले उपरांत राहुलान अभिनेतो जावपाच्या हेतान नोकरी सोडली. माचये वयल्या अभिनय कारकिर्दीची सुरवात डी’कुन्हा हांगेल्या ‘टॉप्सी टर्वे आनि आर देअर टायगर्स इन द काँगो’ ह्या नाटकांतल्यान केली. 

‘इंग्लीश ऑगस्ट’ ह्या सिनेमाची कास्टिंग दिग्दर्शक डी’कुन्हाची आजी आशिल्ली. तिणें भुमिके खातीर राहुलाचें नांव ताणें दिग्दर्शक देव बेनेगलाक सुचयलें. 20th Century Fox हे अमेरिकन सिनेमा कंपनीन विकत घेतिल्लो हो पयलो भारतीय चित्रपट. तातूंतल्यान राहुलाक आंतरराश्ट्रीय मान्यताय मेळ्ळी. उपरांत दूरचित्रवाणी माळे खातीर आपोवणें आयलें. पयली इंग्लीश माळ ‘अ माउथफुल ऑफ स्काय’ बीबीसी वर्ल्ड स्टायल हे संस्थेच्या जोडपालवान तयार केल्ली.

1998 वर्सा राहुलान नसिरुद्दीन शाहा वांगडा ‘बॉम्बे बॉयज’ चित्रपटांत काम केलें. देव बेनेगलाचो ‘स्प्लिट वाइड ओपन’ लैंगीक अत्याचाराचें चित्रण आशिल्ल्यान भारतांत वादग्रस्त थारलो. तरी अभिनया खातीर राहुलाक 2000 वर्सा सिंगापूर चित्रपट महोत्सवांत सिल्वर स्क्रीन पुरस्कार फावो जालो. उपरांत ‘द स्क्वेअर सर्कल’ ह्या नाटकांतली भुमिकाय गाजली. सलमान रुश्दी हांच्या ‘मिडनाइट्स चिल्ड्रन’ हे कादंबरीचेर आदारिल्ल्या सिनेमांत सलीम सिनाई भुमिके खातीर बीबीसीन राहुलाक वेंचून काडलो. पूण भारत आनी श्रीलंकेन शुटींग करपाक परवानगी दिवंक ना. गोविंद निहालानी हांच्या ‘तक्षक’ फिल्मांत खलनायकाचे भूमिके वरवीं राहुल हिंदी सिनेमाच्या मुखेल प्रवाहांत पावलो. 1998 वर्सा ‘कॅप्टन व्योम’ हे विज्ञान कथा माळेंत ताणें खलनायकाचो रोल केल्लो. 2001 वर्सा ‘एव्हरीबडी सेज आय एम फाइन’ वरवीं ताणें दिग्दर्शन मळाचेर पदार्पण केलें. ताका 2003 वर्सा पाम स्प्रिंग्स आंतरराश्ट्रीय चित्रपट महोत्सवांत उत्कृश्ट दिग्दर्शनाचो पदार्पण पुरस्कार फावो जालो. 

2002 वर्सा मिस्टर अँड मिसेस अय्यर सिनेमात राहुलान कोंकणा सेन शर्मा हिचे वांगडा काम केलें. ताका आंतरराश्ट्रीय आनी राष्ट्रीय पुरस्कार फावो जाले. 2003 वर्सा ‘झंकार बीट्स’ ह्या चित्रपटान राहुल हिंदी वेवसायीक सिनेमांत परतलो. मुंबई मॅटिनी ह्या आनी त्याच वर्सा प्रदर्शीत जाल्ल्या चमेली ह्या चित्रपटांत करीना कपूर हांचे वांगडा राहुल बोसान काम केलें. वेवसायिक येश मेळूंक ना, पूण फिल्मफेयर आनी आयफा पुरस्कार मेळ्ळे. 2005 वर्सा राहुलान हंगामा टीव्हीच्या हीरो भक्ती ही शक्ति है माळयेची पटकथा बरयली. 

राहुलाचो दुसरो राष्ट्रीय पुरस्कार फावो जाल्लो चित्रपट 15 पार्क ॲव्हेन्यू. ताचे वांगडा कोंकणा सेन शर्मा आशिल्ली आनि अपर्णा सेन हिणें तो दिग्दर्शित केल्लो. राहुलान प्यार के साइड इफेक्ट्स ह्या रोमँटीक कॉमेडी, ‘मान गये मोगल-ए-आजम’ ह्या सिनेमांत काम केलें. 2006 वर्सा ‘अनुराणन’ ह्या बंगाली फिल्मांत काम केलें. तो हिंदींत डब जालो. राहुलाचो दुसरो बंगाली चित्रपट कालपुरूष 2008 वर्सा प्रदर्शीत जालो. ताका फिचर फिल्माचो राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार फावो जाला. 2009 वर्सा ‘अंतहीन’ सिनेमा वरवीं ताका चित्रपट महोत्सवांनीय तोखणाय मेळ्ळी. 

बिफोर द रेन्स ह्या चित्रपटांत ताणें केल्ल्या भुमिकेचीय अमेरिकेंत आनी युरोपांत तोखणाय जाली. उपरांत राहुलान ‘अ फ्यू गुड मेन’ ह्या अमेरिकन चित्रपटाचेर आदारिल्ल्या ‘शौर्य’ ह्या लश्करी न्यायालयांतल्या नाटकांत वकीलाची भुमिका केल्ली. तेच वर्सा ताणें कोंकणा सेन शर्मा वांगडा तिसरे खेपे ‘दिल कबड्डीं’त भूमिका केली. 2010 वर्सा जपानी वाइफ ह्या तिसऱ्या चित्रपटांतय राहुलान जपानी अभिनेत्री चिगुसा ताकाकू वांगडा काम केलें. मजगतीं, खतरों के खिलाडी ह्या रियेलिटी शोंतय ताणें सर्तक म्हणून वांटो घेतिल्लो, पूण बाराव्या फेरयेंत तो भायर पडलो. ताणें ब्लूमबर्ग यूटीव्हीचेर ‘द पिच’ ह्या रियलिटी शो दुसऱ्या सीझनाक सूत्रसंचालन केलें. 2011 वर्सा आय ॲम ह्या सिनेमांत ताणें समलिंगी मनशाचें चित्रण केल्ल्या भुमिकेची खूब तोखणाय जाली. राहुलान 2012 वर्सा ‘मिडनाइट्स चिल्ड्रन’ फिल्मांत जनरल झुल्फिकाराची भुमिकेंत आनी 2013 वर्सा तमिळ ‘विश्वरूपमां’त खलनायक साकारुन प्रेक्षकांचेर छाप सोडली. राहुलान ‘मोथ स्मोक’ हे कादंबरीचेर आदारिल्ल्या फिल्माचें शुटींग सुरू केल्लें. निर्मातो फाटीं सरिल्यान तो सिनेमा बंद पडलो. 2013 वर्सा ‘शेषर कबिता’ ह्या चित्रपटांत ताणें परतून कोंकणा सेन शर्मा हांचे वांगडा स्क्रिन शेर केली. राहुलान 2017 वर्सा माउंट एव्हरेस्ट चडपी संवसारातले पिरायेन सगळ्यांत ल्हान चलयेचेर बरयिल्ल्या ‘पूर्णा ’ ह्या बायोपिकाची निर्मणी, दिग्दर्शन आनी अभिनय केलो. 

राहुल हो आंतरराष्ट्रीय सर्तींनी वांटो घेवपी भारतीय रग्बी पंगडाचो खेळगडो. राहुल बोस 2008 वर्सा रग्बी खेळांतल्यान निवृत्त जालो, पूण अजूनय क्रिकेट वा कबड्डी मॅचीं वेळार खेळगड्यांक प्रोत्साहन दिवपी स्टेडियमांनी तो खूबदां दिसता. राहुल भारतीय रग्बी फेडरेशनाचे अध्यक्ष आसून भारतीय रग्बी पंगडाचे समृद्धी खातीर सतत यत्न करता. राहुलान 2004 वर्सा त्सुनामी उपरांत ताच्या एनजीओ ‘द फावंडेशना’च्या माध्यमांतल्यान ताणें अंदमान आनी निकोबार जुंव्यांचेर वंचित भुरग्यांच्या शिक्षणाक आदार दिवपा खातीर शिश्यवृत्ती उपक्रम सुरू केला. राहुल लैंगिक समानताय आनी मानवी हक्क ह्या प्रस्नांचेर आंतरराश्ट्रीय मंचाचेर काम करता. 2004 वर्सा संवसारीक युवा शांतताय शिखर सभेंत ताणें व्याख्यानां दिल्यांत. 2009 वर्सा ताणें कॅनडांत हवामान कृती नेटवर्काच्या सहकार्यान संवसारीक हवामान बदलाचेर व्याख्यानां दिलीं. कोपनहेगन हवामान बदल शिखर सभेंतय वांटो घेतलो. 2011 वर्सा सिक्किमांत जाल्ल्या भूंयकांपांत बळी पडिल्ल्या लोकां खातीर निधी एकठांय करपाक ताणे फुटबॉल खेळगडो भाईचुंग भुतिया वांगडा काम केलां.

वैयक्तीक जिणेंत राहुल बोस आंकवार आसा. व्हडली भयण अनुराधा हिचें लग्न मिड- डे मल्टीमीडियाचो धनी तारिक अंसान्री हाचे कडेन जाला.अनुराधा हांणी ‘एव्हरीबडी सेज आय एम फायन!’ ह्या सिनेमांत ल्हानशी भुमिका केल्या. ‘इंग्लिश ऑगस्ट’ आनि ‘मिस्टर अँड मिसेस अय्यर’ तल्या अभिनया खातीर राहुलाक ‘टाईम’ नेमाळ्यान ‘द सुपरस्टार ऑफ इंडियन आर्ट हाऊस सिनेमा’ ही पदवी दिल्या. राहुल बोस हें फकत नांव न्हय, तर एक कल्पना. ताच्या अभिनय, दिग्दर्शन, लेखन आनी समाजीक वचनबद्धतेक लागून ताका हेरांपरस वेगळो थारला. आयच्या झगमगीत युगांत लेगीत अर्थपूर्ण सिनेमा आनी समाजीक जागृताय हांचे मदलो संबंद तिगोवन दवरपी हो अभिनेतो जायत्या जाणांक प्रेरणा दिता. बुद्धी, संवेदनशीलताय आनी कृती हांचो सोबीत मेळ म्हणल्यार राहुल बोस.

सुदिन वि कुर्डीकार