कर्मवीर अण्णा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भावंडांनो,
संवसारांत आमकां अशे तरेचे मनीस मेळ्ळ्यात आनी इतिहासांत जावन गेल्यात जे स्वताचें हीत, सुवार्थ येवजिनासतना सदांच्या दुसऱ्याच्या हिता खातीर वावुरल्यात. स्वतंत्रतायेचे चळवळींत जशे देशाक आनी देश भावंडांक स्वतंत्राय मेळची म्हूण आपल्या संवसाराचो त्याग करून होमखणांत उडी मारपी जशे सुटके झुजारी झरल्यात, शहीद जाल्यात तेचपरी समाजीक मळारय हेरांक जिणेचो आनंद दिवपाक वावुरपी म्हान मनीस जावन गेल्यात. तातूंतले एक जांणी संवसारांत ‘अण्णा’ ह्या नांवान सगल्यांच्या काळजांत सुवात मेळयल्या ते म्हळ्यार दो. कर्मवीर भाऊराव पाटील. गरीब-दुबळ्यांचे, अस्पृश्यांचे कैवारी म्हूण जांणी नांव मेळयलें, सत्या खातीर आनी समाजाचे सुदारणे खातीर जांणी आपलें सर्वस्व ओंपले ते पद्मभूषण दो. कर्मवीर भाऊराव पाटील. तांची 22 सप्टेंबराक म्हळ्यार फाल्यां देशभर जयंती मनयतात. ते फाटभुंयेर तुमकां तांची थोडीशी वळख दितां.
भावंडांनो, अण्णाचो जल्म 22 सप्टेंबर 1887 दिसा कोल्हापूरच्या कुंभोजात जालो. भुरगेपणांतूच समाजांत भोंवतणी घडपी घडणुकां वरवीं समाजीक विचारांचें वादळ तांच्या मनांत उप्रासतालें आनी हेच गजालीक लागून तांचे लक्ष अभ्यासांत लागनाशिल्लें. सवे यत्तेंत ते नापास जाले. कोणेतरी तांकां पास करचो म्हूण छत्रपती शाहू महाराजांची चीट तांच्या शिस्तीन कडक आशिल्ल्या भार्गन गुरुजींक दिली. पूण गुरुजीन म्हळें, एक वेळ हांव तो बसता त्या बांकाक पास करीन पूण हाका न्हय. भावंडांनो, तुमचो विस्वास बसचो ना. पूण अण्णाक फुडारांत मात तांच्या कार्या वरवीं, कश्टां वरवीं पुणें विद्यापिठान D.Lit पदवी, केंद्र सरकारान ‘पद्मभूषण’ जाल्यार पुराय जनतेन ‘कर्मवीर अण्णा’ ह्यो पदवी मायेमोगान आनी आदारान तांकां भेटयल्यो.
भावंडांनो, शिक्षणाचो आनी जिणेचो लागनाशिल्लो संबंद आसा. ते खातीर मन-मस्तक आनी मेंदू हांचो सुमेळ शिक्षणांतल्यान सादूंक जाय अशें तांचें तत्वगिन्यान आशिल्लें. समाजाक अज्ञानाच्या कोंडांतल्यान वयर काडटलो जाल्यार शेतकार, कामगार, अस्पृश्याच्या गांवगिरे वाठारांतल्या भुरग्यांक शिकपाची संद मेळूंक जाय. ह्या हेतान अण्णानी 1919 वर्सा सातार्‍याक रयत शिक्षण संस्थेची स्थापना केली. वाड्यांनी, गांवांनी भोंवून अण्णा हुशार भुरग्यांक पारखिले. तांणी गरीब, अस्पृश्य भुरग्यांच्या शिक्षणा खातीर ‘दुधोंडी’त विद्यार्थी आश्रम सुरू केलो. नेर्ले वाठारांत हॉस्टेल उबारलें. भुरग्यां खातीर मूठ मूठभर धान्य एकठांय करीत ‘मुष्ठीयज्ञ’ सुरू केलें. सांगलीतल्या दुधगांवांत विद्याप्रसारक मंडळ उबारलें. वसतीघरांत रावपी भुरग्यांच्या जेवणाचो खर्च भागयतना तांकां खूब अडचण आयली. पूण सातार्‍याचे भोसले राजा आनी अण्णाची घरकान्न लक्ष्मीबाईन तांकां मोलादीक योगदान आनी पालव दिलो. थंयच्या भुरग्यांचीं दुयेंसां लेगीत लक्ष्मीबाई आपले सेवेन पयस करी.
मुळाव्या शिक्षणा वांगडाच अण्णांनी D.Ed, B.Ed म्हाविद्यालयां उबारून शिक्षण कार्य वाडयलें. ते आपल्या शिक्षण संस्थांतल्यान स्वावलंबी शिक्षणाचेर भर दिताले. अण्णांनी सुरू केल्ल्या ‘जोडात आनी शिकात’ येवजणे वरवीं अण्णांच्या विद्यार्थ्यांनी परदेशी शिक्षण घेतलें. अण्णांनी महाराष्ट्रांत 578 मुळाव्यो शाळा, 334 माध्यमीक शाळा, 34 म्हाविद्यालयां तेचप्रमाण 79 वसतीघरां उबारलीं… आनी आपले सेवेन आनी कार्यान अण्णा दरेक देश भावंडांच्या काळजांत तिगले.
तरणाट्यांक ‘जोडांत आनी शिकात’ तशेंच ‘स्वावलंबन’ चो म्हामंत्र दिवपी कर्मवीर भाऊराव पाटील 9 मे 1959 दिसा ह्या संवसाराक अंतरले. भावंडांनो, येद्या व्हड म्हापुरसाची फाल्यां जयंती. ते निमतान आमी आदरान तांकां याद करुया आनी तांचे यादीन तांच्या चरणा कडेन फुलां ओंपुया आं… उल्हासभाई