करंजोळचो चोरोत्सव

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सत्तरींत शिगम्याची सुरवात जाता ती होळयेन. मागीर वोगवेगळ्यां गावांनी वेगवेगळे शिगम्यांतले प्रकार सुरु जाता. घोडेमोडणी, करवल्यो, रोमाट, चोरोत्सव शिगम्याच्या दिसांनी सत्तरींत पळोवपाक मेळटा. झर्मे आनी करंजोळचो चोरोत्सव खूब फामाद.
करंजोळचो चोरोत्सव सुरू जावचे आदीं गांवच्या सगळ्या राखणदारांक आनी देव देवतांक आमंत्रणां वतात. त्या सगळ्या राखणदारांक, अदृश्य शक्तींक वाजयत गाजयत मांडार हाडपाचो विधी जाता. हाका ‘सुंवारी’ हाडप अशें म्हणटात. सगळ्यो सुंवारी आयले उपरांत निमणी सुंवारी हुळणाच्या वाठाऱ्याची येता. हो गांवचो मानाचो आनी मुखेल राखणदार. तांकां ‘मुड्डो’ दिवपाची पोरणीं परंपरा गांवात आसा. ‘मुड्डो मारप’ म्हटल्यार एका काळावेली ‘मनीस बळी’ ची खूब पोरणीं प्रथा. आयजूय करंजोळ गांवांत कोंब्याचो बळी दिवन तो विधी पुराय करचो पडटा. करंजोळच्या चोरोत्सवात मुड्डो मारप हो विधी जाता तेन्ना जाचो मुड्डो मारपाचो आसता ताची कुड त्या वेळार सामकी अचेतन जाता. ताका कसलीच सुद्बुद आसना. निमणे देवळांत व्हरुन तिर्थ घाले उपरांतूच तो संजीवन जाता.
हें विशीं थळावें सांगतात, क्षत्रिय मराठा समाजांतले वांगडी सध्या करंजोळ गांवांत स्थायीक जाल्यात. ह्या जाग्यार हेब्बर नांवाची रानटी जमात रावताली. ते लोकांक सदांच त्रास दिताले देखून गांवकारांनी तांचे पसून सुटका मेळोवपाचे जायते फावट यत्न केले. हेब्बर लोकांचो आंकडो चड आनी गांवकार कमी. ताका लागून सरळ झुजप शक्य नाशिल्ले. तेन्ना गांवकारानी हेब्बर लोकांक शिगम्या वेळार रणमाले खेळपाक म्हूण आपयलें. आनी फटोवन कांय जाणांक जिवेशी मारलें. एकल्याक आडवो कापून ताका वयर न्हिदून दवरलो. म्हळ्यार सुळार चडयलो. ताका सुळावयलो चोर अशें म्हणटात. एकल्याक फारान मारलो तो मुड्डेचो चोर. आनी चार जाणांक कापलें. ते उपरांत गांवच्या लोकांक त्रास जातालें. आजून एका आख्यायिका प्रमाण, एक दीस हेब्बर घराण्याक लग्नाची उलोवणी करपाक आपयले. मराठांचे चली सून म्हणून तांच्या घरा येतली म्हूण खोशी जावन पुराय हेब्बर कुळ मराठ्यां कडेन उलोवणी करपाक आयलें. उलोवणी करचे पयलीं मराठ्यांनी हेब्बरांचेर हल्लो करून जायत्या जाणांक मारलें, जाल्यार जायते हेब्बर जीव वाटावपाक पळून गेले. तेन्ना सावन ह्या गांवांनी क्षत्रिय मराठा साम्राज्याची मुळां रुजल्या. सदर हल्ल्यांत बळी पडपी हेब्बर म्हळ्यार चोर आसूं येतात, अशी एक आख्यायिका सांगतात. घडये हेब्बर लोकांक मारिल्ल्यान गांवच्या लोकांक त्रास जाता आसूं येता अशें समजून करंजोळ गांवांत चोरोत्सव मनोवपाची परंपरा सुरु जाली.
ह्या दिसा सकाळ सावन गांवच्या चारय वटांनी आशिल्ल्या राखणदारांक वाजत गाजत गांवांत हाडून देवळांत येवकार दितात. उपरांत सांजवेळार गाऱ्हाणे घालून चोरोत्सवाची सुरवात जाता. हातूंत आठ गडे वांटो घेतात. तातूंतले चार तकलेन आनी चार जाण कमरान पुरतात जाल्यार एकलो मुड्याची सुंवारी म्हूण चोर आसता. जाल्यार एक सुळावयलो चोर म्हूण नेमतात. सुळावेलो चोर मुखेलपणान आंकवार आसता. शिगम्याच्या सव्या दिसा करंजोळ गांवांत ‘रणमालें’ जाता. म्हळ्यार चोरोत्सावाच्या आदल्या दिसा. चोरोत्सव मनयल्या उपरांत गांवांनी करवल्याचो उत्सव मनयतात. ते उपरांत घोडेमोडणी उत्सव मनयतात. दोन करंजोळ आनी एक कुमठोळ अशा तीन घोड्यांची घोडेमोडणी फांतोडेर मेरेन चलता.