ओळीं मदींवाचप, एक कला

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

मनीस केन्नाच हुशार आसना, हुशार आसता ताचें मन आनी संवेदनशील विचार. तांकांच लागून मनशाची कूड क्रियाशील उरता.

संवसारांत बरें नासतना वायट येना, म्हणजे वायट आयले बगर कितें बरें आशिल्लें तें समजना. सूख नासतना दुख्ख येना, म्हणजे दुख्ख आयले बगर सूख कशें आशिल्लें तें कळना. हे खातीर मनशाचो अणभवूच ताका जगूंक शिकयता. दुसरो कितें सांगता ताचेर निंबून न्हय तर आपणें स्वता कितें पळेलां ताचेर विचार केल्यार बरी समजणी मेळटा. थोड्यांक ऑपारिंनी उलोवपाची संवय आसता. ही ऑपार उलोवप म्हणल्यार दुसऱ्या मनशाचे कान पिळप. माचयेर रावन हांसून हांसून दुस्मानाची तवली उडोवंक जायत्या जणांक आवडटा. राजकी माचयांचेर हें चड आयकूंक मेळटा.
‘रीडिंग बिटवीन द लायन्स’ (ओळीं मदीं वाचप) ही एक लोकप्रिय अभिव्यक्ती वा वाक्यांश, जाचो अर्थ खऱ्यांनीच खूब खोल आसा. जेन्ना तुका ओळीं मदलें वाचूंक समजता, तेन्ना तूं कोणाकूय खरेंच बरे भशेन वळखता. फकत तोंडी विचार वा भावना व्यक्त करपा बगर एखादे व्यक्तीक, तिचें उलोवप, तिची आंगमोडी, तिच्या भोंवतणच्या वातावरणा कडेन तिचो संवाद (संबंद) ह्या सारक्या हेर घटकां मार्फत तूं ते व्यक्तीक कितलो वाचता आनी ती उलयता ताचो खरो अर्थ कितें तें समजूंक शकता.
आदल्या काळार झुजां जातालीं. कितले पयस रावून ल्हनशे दुर्बिणीन आपल्या दुस्मानाचो थाव घेवन ते झुजा विशीं निर्णय घेताले. हाकाय ओळी मदें वाचप म्हणटात. एक दुस्मान चलतां चलतां आपल्या उलोवपाची शैली बदलता वा कितें भलतेंच उलोवन वता तें वळखप म्हणल्यार ओळी मदें वाचप. तशी ती एक कला. अकस्मात उलोवपाचें बदलप वा उलोवपाची शैली घुस्पावप कोणाक जमना. हें खरें आसलें तरी दुसऱ्यान उलयिल्ल्या उतरांचो अर्थ काडप तितलें सोंपें न्हय. शास्त्रीय नदरेन ओळीं मदीं वाचपाची भुमिका समजून घेवंया.
लिपिल्ल्या अर्थाचो निश्कर्श काडप
कोण तरी भाशण करता वा दुसऱ्या विशीं उलयता तेन्ना तो आपलीं उतरां शिटुकसाणीन भायर काडटा. त्या उलोवपाचो अर्थ काडूंक दुसऱ्या मनशान गिन्यानाचो वापर करचो पडटा. अर्थ काडलोच म्हण जायना, उलोवपा फाटलो तर्क कितें आशिल्लो ताचोय थाव घेवंचो पडटा. आपणाक दुभाव आसा वा दुसरो खरेंच आपणा विशीं उलयता अशें दिसपी लोक आसात. हें दुभावाचें पातक, ताका वेगळो तर्क आसता.
ना सांगिल्ली म्हायती
दुसऱ्याचेर टिका करपी मनीस सदांच सादूर आसता. आपल्या उलोवपांतलें एक उतर दुसऱ्याक समजूंक सोंपें जावंचें ना, हाची तो जतनाय घेता. देखी दिवन उलोवप, म्हान मनशांची तुलना करून उलोवप, व्हडल्या देसांक आनी ल्हान देसांक सर करून आपल्या दुस्मानाची फजेती करता तो मनीस सामान्य आसुंकूच शकना. तेन्ना, ताणें जें कितें सांगूंक ना वा मुद्दम सोडलां ताचेर लक्ष दिलें जाल्यार ताणें तें कित्याक सांगूंक ना ही गजाल स्पश्ट जाता. आनी कांय फावटीं जें सांगूंक ना, तें म्हजे बाबतींत म्हत्वाचेंय आसुंयेता.
संदर्भ जागृताय
म्हजेर कोणें तरी एकल्यान लेख बरयलो. ताचो हेतू म्हाका दुखोवपाचो आशिल्लो. हें हेर लोकाक खंय खबर तें म्हजे खातीर बरयलां म्हण, पूण हांव जाणा ताणें म्हजे विशीं बरयलां म्हण. नांव घाल्यार सगळ्यांक स्पश्ट कळटलें आशिल्लें पूण म्हजे करणे वेल्यान हांव तें पारखिता. हे खातीर लिपिल्ल्या संदेशाचो योग्य अर्थ लावपाखातीर आशिल्ली परिस्थिती, उलोवप्याचो हेतू आनी एकंदर परिस्थिती समजून घेतली जाल्यार सावध रावूंक बऱ्याक पडटा. समजणी घेतना कांय फावटीं अर्थाचो अनर्थ जावंयेता वा उलोवपाचो अर्थूच लिपिल्लो आसुंयेता.
संवादांत सामानताय
एका राश्ट्रीय राजकी फुडाऱ्याक ‘पप्पू’ म्हण नांव दवरलां. पप्पू म्हणल्यार एक सामान्य मनीस आसुंयेता जाका संवसाराचें व्हडलें गिन्यान ना आनी तो उलोवपाकूय हुशार ना. थोडे हें नांव मुद्दम कोणाकूय दवरतात आनी ताका संबोदून उलयतात. हें समजपाची कुशळटाय वैयक्तीक आनी वेवसायीक संबंदांत खासा म्हत्वाची आसता, जंय संवेदनशीलताय, शिष्टताय वा हेर हेतूक लागून लोक सदांच प्रत्यक्ष सांगनासतना अप्रत्यक्ष सांगून वता. समजूंक जाय ताणें समजुचें ह्या अर्थान.
कित्याक म्हत्वाचें
कोणूय येतलो आनी आपणाक जाय तें उलयतलो, तें दुसऱ्यान वा कोणाक लागता ताणें कित्याक सोदून काडचें? गरज आसा? हय. कित्याक तिसरो मनीस त्या उतरांचो चुकीचो समज काडूंक शकता. विनाकारण झगडें निर्माण करूंक शकता वा वायट बरें घडलें जाल्यार कोणाचेर आळ येत तें सांगुंयेना अशी परिस्थिती निर्माण जावंक शकता. ते खातीर जाका ओळी मदलें वाचप करपाची कला आसा ताणें जेरूल तें सोदून काडचें वा कोण अशें ओळी मदीं उतरां दवरून उलयता ताची फाट घेवची.
चुकीचो अर्थ लावप टाळटा
आपली कला वापरून ओळीं मदली गुप्तताय सोदून काडली जाल्यार आदींच शिटूक जावंक फायदेशीर जाता. ओळी मदलीं खालीं उतरां वा गंभीर उतरां सोदून काडलीं नात जाल्यार मन, मनशाच्या खऱ्या भावनांचो वा परिस्थितीचो खरो स्वभाव चुकीचो आसा अशी लोकाची समजूत जावंयेता. हे खातीर तिसऱ्या मनशा भितर चुकीचो अर्थ भितर सरचो न्हय म्हण हे कलेचो वापर म्हत्वाचो.
संवाद वाडयता
आपणाक त्रासांत घालूंक वा लजेंत घालूंक ओळी मदल्या उतरांचो खरो अर्थ सांपडूंक ना जाल्यार तिसऱ्या मदें अनर्थ घडुंयेता. दुसरे सुवातेर खऱ्या प्रस्नांक धरून बुद्धीन प्रतिसाद दिवपाक आधार जाता. एक पावट तो सदांच वायट हेतून ओळी मदीं गुप्तताय पाळटा जाल्यार एकदांचो तोडगो काडूंक वाट सांपडटा आनी चड बरे निर्णय घेवंक वातावरण निर्माण जाता.
सत उक्तें जाता
नितिदार कोणाकूय शिक्षा दिता तेन्ना, ती नीत सगळे फावटीं खरी आसत हाची खात्री दिवं नजो. कित्याक जायतेदां फटीचे गवाय हाडून निवाडो बदलुं येता. हे खातीर ओळी मदली उलोवपाची आनी बरोवपाची तांक दुसऱ्या कडेनूय आसता हें समजूंक सोंपेपण निर्माण जाता. तातूंतल्यान मनशांची आनी परिस्थितीची चड व्यापक समजूत मेळटा. दुस्मानाचे गुप्त हेतू वा सूक्ष्म सत उगतें जाता.
सोंपयतना…
मनीस केन्नाच हुशार आसना, हुशार आसता ताचें मन आनी संवेदनशील विचार. तांकांच लागून मनशाची कूड क्रियाशील उरता. आपलेपणाची भावना दाखयता तांतूंत विधायक निर्णय घेवपाची तांक आसता. जांकां ओळी मदीं वाचूंक कळना, ताणीं ही कला शिकून घेवंची. आमच्या समाजाचेर विस्वास ना, स्वता वेलो तरी होगडावंचो न्हय.

विन्सी क्वाद्रुश
9822587498