एसआयआर- राजकी पक्षां सयत सरकारी यंत्रणा लोकशाये खातीर घेता परिश्रम

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

भारत हो संवसारांतलो सगल्यांत व्हड लोकशाय देश, जो जनतेच्या सहभागा खातीर आनी प्रतिनिधित्वा खातीर म्हत्त्वाच्यो वेंचणुको घेता. राष्ट्राचो फुडार घडोवपाक दर एका नागरीकाच्या मताचो आदर करता, जंय नागरीक देशाचो राज्यकारभार चलोवपा खातीर आपलो प्रतिनिधी वेंचतात. लोकशाय शासन वेवस्थेंत, सत्ता लोकां कडेन आसता आनी ती थेट वा वेंचून आयिल्ल्या प्रतिनिधीं वतीन वापरपांत येता.
भारतीय लोकशाय वेवस्थेंत, भारतीय संविधान 18 वर्सां पिराये वयल्या दरेका नागरीकाक मतदानाचो अधिकार दिता. भारतीय वेंचणूक आयोग, एक स्वतंत्र संस्था आसून मुक्त आनी निष्पक्ष वेंचणुको घेतात, जातूंत वेगवेगळें पक्ष घेतात आनी मतदारांक पर्याय दितात, हे तत्त्व कायद्या मुखार सगळें नागरीक समान आसात ह्या तत्त्वाचेर आधारित आसा.
भारतीय वेंचणूक आयोग (ECI) ही एक स्वायत्त संस्था आसून ती संविधानाच्या तरतुदीं प्रमाण स्थापन केल्ली, जी भारतातल्या केंद्र आनी राज्य वेंचणूक प्रक्रियांचेर देखरेख दवरता आनी प्रशासकीय प्रक्रियेची जापसालदारकी पळयता. ही संस्था कसल्याय पक्षपातीपणा बगर मुक्त आनी निष्पक्ष वेंचणुको घेवपाची जापसालदारकी पुराय करून संविधानाच्या कलम 324 खाला मेळिल्लो अधिकार प्राप्त करता.
लोकशाय वेवस्थेत राज्य वा देशाचेर राज्य करपा खातीर सरकार निवडपा खातीर वेंचणुकांची खूब म्हत्वाची भूमिका आसा. वेंचणुकेत नागरिकांची योग्य नोंदणी जावची हे खातीर वेंचणूक आयोग प्रत्येक मतदारसंघात एक मसुदो वळेरी तयार करता, जातूंत नागरिकांक आपल्या नावाची नोंदणी करची पडटा. वेंचणूक आयोगान मतदार वळेरींचो मसुदो तयार करपा खातीर बूथ लेव्हल ऑफिसर (बीएलओ) नियुक्त केल्ले आसात.
विशेश मतदार वळेरी उजळणी मोहिम (SIR) ही भारतीय वेंचणूक आयोगाचो (ECI) एक कार्यक्रम आसा, जाचो उद्देश मतदार वळेरींची पडताळणी आनी अद्ययावत करप आसा. SIR ही मतदार वळेरींची एक सविस्तर आनी एकदाच जावपी पडताळणी मोहीम आसा, जी वर्सुकीं उजळणी परस खूप विस्तारीत आसा. गोंयातय विशेश मतदार वळेरी उजळणी मोहीम नेटान चालू आसा, जातूंत बूथ लेव्हल ऑफिसर्स (BLOs), BLO पर्यवेक्षक आनी वेंचणूक अधिकारी, राजकी पक्षांनी नियुक्त केल्ले BLAs आनी स्वयंसेवक परीश्रम घेतात, जेणे करून खंयचोय पात्र मतदार कुशीक उरचो न्हय. गोंयांत 1725 BLO अधिकारी घराघरांनी भेट दिवन मतदारांक तांचे नावनोंदणी अर्ज भरपाक मजत करतात.
वेंचणूक आयोग सध्या गोंया सयत हेर 11 राज्यांनी एसआयआर करता. एसआयआर प्रक्रिये वरवीं मतदार वळेरी अचूक आसा की ना हाची खोलायेन तपासणी करतात, जाका लागून वेंचणुकेत पारदर्शकता वाडटली. बूथ लेव्हल ऑफिसर (बीएलओ) मतदारांची म्हायती तपासतात, नवीन पात्र मतदारांची नांवां मतदार वळेरींत घालपाची प्रक्रिया पुर्ण करतात आनी मरण आयिल्ल्या आनी स्थलांतरीत मतदारांची नांवां वगळावपाची प्रक्रिया पुर्ण करतात.
आयोगान 24 जून 2025 दिसा जारी केल्लो आदेश आनी मार्गदर्शक तत्त्वांच्या आधाराचेर एसआयआर करपाचो निर्णय घेतला. ज्या मतदारांचे एसआयआर अर्ज परत आयिल्ले नात तांच्या खातीर बीएलओ शेजारच्या मतदारां कडेन चवकशी करून स्थलांतरीत/वमरण आयिल्ल्या/वडुप्लिकेट मतदारांची वळख पटोवन तशी नोंद करतात. मतदारांक आपले नाव मतदार वळेरींत आसा काय ना हे तपासपा खातीर बुथ प्रमाण मतदार वळेरी संबंदीत पंचायत, नगरपालिका, गट विकास अधिकारी, पंचायत अधिकारी नगरपालिका अधिकाऱ्यांच्या कार्यालयांत लेगीत प्रदर्शित केल्या. तशेंच मुख्य वेंचणूक अधिकाऱ्याच्या (सीईओ) कार्यालयान मतदार वळेरी सीईओच्या वेबसायटीचेर अपलोड केल्या.
मतदार वळेरींची एसआयआर करतना, खंयच्याय पात्र नागरिकाचे नाव मतदार वळेरींतल्यान वगळावपाची चूक जावची ना तशेंच खंयच्याय अपात्र व्यक्तीच्या नावाचो मतदार वळेरींत आस्पाव जावचोना हाची आयोग खबरदारी घेतलो. भारतीय वेंचणूक आयोगान गोंयांत एसआयआर प्रक्रियेचो काळ 11 डिसेंबर मेरेन वाडयला. मतदारांक मतदार सेवा पोर्टलाचेर लॉग इन करून, SIR फॉर्म ऑनलायन भरपाची सुविधा आसा. गोंयांत रावपी हेर राज्यांतले मतदार तशेंच विदेशांत रावपी गोंयच्या मतदारांक SIR अर्ज भरपाक आयोगान voters.eci.gov.in चेर ऑनलायन सुविधा उपलब्ध करून दिल्ली आसा.
सगळ्या नागरीकांक कळीत करपाक येता की मरण आयिल्ली व्यक्ती वा भारतीय नागरीक आशिल्ल्या व्यक्तीच्या बाबतीत, जातूंत पुर्तुगीज नागरीकत्व घेतिल्ल्या नागरीकांचो आस्पाव आसा वा ज्या मतदाराक जाणीव आसा की ताचे नाव एकापरस चड सुवाते वयल्या मतदार वळेरींनी आस्पावीत आसा आनी तांणी एका परस चड सुवातेर एसआयआर अर्ज सादर केल्लो आसा, जाणून बूजून चुकीची म्हायती दिता वा आपणे अशा तरेन चुकीची म्हायती दिवन चुक केल्ल्या हे मानपाक तयार ना अशा मतदारांक लोकप्रतिनिधीत्व कायदो 1950 च्या कलम 31 अंतर्गत एका वर्सा मेरेन बंदखण, दंड वा दोनीय ख्यास्ती जावपाक शकतात.
सगळ्या मतदारांनी हे लेगीत लक्षात दवरचे की, SIR 2026 च्या प्रक्रियेचो परिणाम डिसेंबर 2025 त जावपी जिल्हा पंचायत वेंचणुकेचेर जावचो ना. प्रत्येक वेंचणुकेत मतदार वळेरींक म्हत्व आशिल्ल्यान मतदारांनी आपले एसआयआर अर्ज बेगीनात बेगीन सादर करचे, कारण अर्ज सादर करपाची निमाणी तारीख 11 डिसेंबर आसा. मतदार मतदार पोर्टल, voters.eci.gov.in वरवीं ऑनलायन अर्ज सादर करपाक शकतात.
वेंचणूक यंत्रणा अचुक मतदार वळेरी तयार करपा खातीर भरपूर परिश्रम घेता. सरकारी कर्मचारी खास करून बीएलओ, सीईओ आनी डीईओ जे लोकशाय वेवस्थेच्या प्रक्रिये खातीर रातदीस परिश्रम घेतात, जे तोखणायेक पात्र आसात. राजकीय पक्ष, तांचे कार्यकर्ते आनी प्रसार माध्यमां लेगीत नागरीकांक एसआयआर प्रक्रिया आनी तांच्या मतदानाच्या अधिकारा बद्दल जागरूकता करतात आनी सुदारीत मतदार वळेरी तयार करपाक आपले योगदान दितात.

किरण मुननकर

                                                                         म्हायती अधिकारी