भांगरभूंय | प्रतिनिधी
एकलो कंत्राटदार सोडुन राजा, मंत्री आनी हेर सगळे जाण खुशालभरीत जाले. इतलो सोंपो आनी बिनखर्चाचो उपाय सुचयल्ले खातीर राजान गुरुचो भोवमान केलो.
(मूळ लेखक : उमा राम आनी के एस राम)
एक राजा आसलो. काय लोक ताका पिसो म्हण्टाले. पूण आपणा भितरुच, चार चवगांत न्हय. एक दीस ह्या राजाचो धाकलो राजकुंवर भायर उक्त्या मळार खेळटालो. अचकीत ताच्या पांयाक एक काटो तोंपलो आनी तो व्हडल्या- व्हडल्यान रडुंक लागलो. राजाचो जीव सकयल- वयर जालो. ताका दिसलें की राजकुंवर खेळटा तो पुराय वाठार जर चामड्याच्या जमखणान धांपलो जाल्यार मागीर भुरगी थंय हुसक्या मेकळीं खेळूंक शकतलीं म्हूण. जेन्ना ताणें आपणाल्या बुदवंत मंत्र्याक आपली ही कल्पना चालीक लावंक सांगली तेन्ना तो मंत्री राजा मुखार नमळायेन बागवलो आनी म्हणूक लागलो, ‘पूण धनयानो, जर राजकुंवर चुकून माकून त्या वाठारा भायर खेळूंक लागलो जाल्यार परतुन ताका कांटो वा तोंकाळ शेंकरो तोंपूक शकता.’ हें आयकुन राजान सोमतोच हुकूम सोडलो कीं पुराय राज्याची भूंय चामड्याच्या चादरान धांपची म्हूण. ही कल्पना आयकुन राजाचो कंत्राटदार मनातल्या मनात खोश्शी जालो आनी राजाची तुस्त- तोखणाय करूंक लागलो.
मंत्र्यान राज्याच्या भांडाऱ्याक खर्चाचा तपशील तयार करपाक सांगलें. भांडाऱ्याचो पंगड सोमतोच कामाक लागलो.
दुसऱ्याच दिसा मंत्र्यान ह्या प्रकल्पा खातीरचो खर्च राजा मुखार सादर केलो. पुराय राज्य चामड्याच्या गालीच्यान धांपपाचो खर्च आकांताचो आसलो. हो खर्च सरकारी तिजोरीचे लाखपटीन अदीक आसलो! राजा निरशेलो. निमणो उपाय म्हूण ताणें आपणाल्या गुरुची बुद्द घेवपाचें थारायलें. गुरु म्हणूक लागलो, येवजणेचो हेत बरो आसा, पूण ती वेव्हारीक ना. त्यान भायर ती अर्थीक नदरेंतल्यानूय परवडपा सारकी ना. तेदवेळा दुसरो कसलो तरी उपाय सूचय म्हूण राजान गुरुक गळ घाली. गुरु सांगुंक लागलो की आनीक एक पर्यायी येवजण आसा जिका व्हडलोसो कांयच खर्च येवचोना आनी वेळूय बी लागचोना. हे दुसरे येवजणेक आमच्यानी ‘येवजण ब’ म्हणू येता. त्यान भायर ती परिणाम सादपी आसा.
राजा खोशयन फुल्लो. ताणें गुरुक ही येवजण विस्तारान सांगपाक विनवणी केली. ‘हातून विस्तार बी अशें कांयना म्हाराजानो’. गुरू सांगूंक लागलो, ‘पुराय राज्याक चामड्याचो गालीचो घालचे परस राजवाड्यांतल्या चामाराक सांगून धाकल्या राजकुंवराच्या नाजूक तळव्यां खातीर मोव चामड्याचे मोचे शिवून घेवया. जर पांय धांपुन उरले जाल्यार मागीर भुरगो कांटे वा शेंकऱ्याच्या भंया बगर पुराय राज्यभर भोंवूंक शकतलो.
एकलो कंत्राटदार सोडुन राजा, मंत्री आनी हेर सगळे जाण खुशालभरीत जाले. इतलो सोंपो आनी बिनखर्चाचो उपाय सुचयल्ले खातीर राजान गुरुचो भोवमान केलो.
गुरु मुखार म्हणूंक लागलो, ‘धनयानो, ही येवजण खर्चीक ना. पूण ती एक सकारात्मक गजालीची बरी देख जावन आसा. हे येवजणीचें खरें मोल म्हळ्यार ती फक्त मनशाच्या पांयां पुरतीच मर्यादीत ना जाल्यार ताच्या काळजाक आनी चित्ताक लेगून लागू जाता. सायबानो, संपत्तीचो फावो तो मान राखून हांव म्हण्टा की तुमी सवन धर्तरेक गालीचो घालुंक शकचेनात. इतलेंच न्हय तर ह्या संवसारांतले समस्त राजा एकठांय येवन लेगीत पुराय धर्तरेक गालीचो घालूंक शकचेनात. पूण जण एकलो आपणाले पांय मोचे घालुन धांपूक शकता. तो मागीर खंयूय बी वचूं, ताचे पांय सुरक्षीत उरतले. ही गजाल म्हणचे पुराय धर्तरेक चामड्याचो गालीचो घाल्ले वरीच जाता.!
गुरुलें सांगप आयकुन राजाली उमळशीक वाडली. गुरून विस्कटावन सांगलें की हीच गजाल जण एकल्याच्या मनाक वा काळजाक लागू जाता म्हूण. जे प्रमाण कांटे आनी तोंकाळ शेंकरे पायांक घावे करतात तेच प्रमाण असंतुश्टतायेक लागुन उणेपणाचो कांटो काळजाक रोमता. खंयच्याच राजाक दिसना कीं आपणा कडेन जाय तितली आस्पत आसा म्हूण. प्रत्येक राजा आपणा परस चड दौलत आसलेल्या राजा कडेन पळयता आनी खंती जाता. हाका लागून मागीर असंतुश्टताय वाडटा. पांयांक तोपपी कांट्याक लागुन कुडीक वेदना जाता आनी ती थोडो वेळ मेरेनूच उरता. पूण काळजाक तोंपिल्ल्या कांट्याक लागुन मानसीक तळमळे लागतात आनी ते जिवीतभर पिडटात.
पांयांक तोपता तो कांटो सोंपेपणीन काडूं येता. जो कांटो काळजाक तोंपता तो भायर काडप भोवच कठीण. जर मनशान धादोसकाय हो सद्गुण केळयलो जाल्यारुच तें शक्य आसा. आपणाल्या म्हणण्याक घटाय दिवपा खातीर गुरुन एक पुर्विल्लो भारतीय श्लोक म्हणुन दाखयलो : जो धादोशी आसता तो सगळ्यां परस अदिक गिरेस्त आसता/ मोचे घालतकूच जण एका पांयाक दिसता की धर्तरेचेर वचत थंय गालीचो आसा म्हूण.
प्रदीप लवंदे
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
