भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गंडभैरांव’ हें अजय करमली हांचें 2024 वर्सा उजवाडाक आयिल्लें पुस्तक कोंकणी साहित्यांत उल्लेखनीय भर घालता. निवृत्ती उपरांत लेखन केल्ल्या ह्या लेखकाची निरिक्षण आनी विचार करपाची शक्त जबरदस्त आसा. ‘गंडभैरांव’ ताची गवाय दिता. मानवी स्वभावाच्या साबार धोंगापोंगांचेर विनोदी शैलीन लेखकाची लेखणी चिकित्सक वार करता. आपल्या स्वभावाचो हेरांक त्रास जाता, जायत वा जातलो हाची पर्वा करिनासतना कांय ‘गंडभैरांव’ आमचे सगळ्यांचे सरभोंवतणी वावरत आसतात. तांच्या स्वभावा मुखार आमकां माथें मारचेंच पडटा, नाजाल्यार ताचो त्रास आमकांच जाता. गोंय, मुंबय, मस्कट, अबू धाबी ह्या देशी – विदेशी शारांनी बँकेंत 35 वर्सांची नोकरी करून लेखकान पिरायेच्या 55 वर्सांचेर सेवा निवृत्ती घेतली. ह्या 35 वर्सांच्या काळांत गंडभैरांवाच्या वृत्तीचे साबार लोक तांकां मेळ्ळ्यातच आसतले. ह्या सगळ्यांचें अणभव – कथन ते ह्या पुस्तकांत करतात. निवृत्ती उपरांत सुशेगाद आयुश्य सारपाक आनी जोडिल्ल्या दुडवांचो स्वता खातीर फायदो करून घेवपाक लेखक एक फ्लॅट घेता, जंय ताची आनी ‘गंडभैरांवाची वळख जाता. लेखक स्वता सोसयटींत रावला देखून ह्या गंडभैरांवाची तांकां लागशिल्ल्यान वळख आसा.
मुळांत हो गंडभैरांव म्हणल्यार एक बेकार थवय. कसलोच धंदो वेवसाय करनासून ताची बुद्द कळमल्या. देखून लोकांक गरजे भायर त्रास करपांत ताका वेगळेंच सूख – समाधान मेळटा. आनी ताणें होच आपलो धंदो – वेवसाय करून घेतला. हातूंत ताची बायल आनी ताणें ‘ब्रेनव्हॉश’ केल्ले ताचे कांय वांगडी ताका सांगात दितात. संकुलांत तो सगळ्यां वरिश्ठ आशिल्ल्यान सगळे जाण ताच्या स्वभावा वटेन आडनदर करतात आनी ताचें म्हणणें आयकतात – खास करून जांकां आपल्या कामा मुखार कितें बरें आनी कितें चुकिचें हाचो विचार वा चवकशी करपाचो वेळ नासता. ‘हांव म्हणटां तेंच खरें’ हे अहंकारी वृत्तीन तो आपलीं कट-कारस्थानां चलयता. आपूण सांगतां तेंच आनी तशेंच जावंक जाय ही ताची वृत्ती ताका स्वस्थ बसपाक दिना. आपले वयर कोणें आसपाक जायना आनी आपूण कोणाचे खाला रावचो ना वा कसलेच नेम पाळचो ना म्हणपाचो नेम तो स्वताचेर घालून घेता. वेवस्थीत रितीन चलतल्या कामांनी मदींच पडिल्ली पाल्ल कशी अपशरण हाडप गंडभैरांव आपलें कर्तव्य आनी परम जबाबदारी समजता.
कायद्यांतलीं कलमां कायदो नासून आपूण जें कितें सांगतां वा करतां तोच कायदो हें जणू ताणें आयुश्यभर पाळपाक स्वताचेर लादिल्लें. ताच्या स्वभावाक लागून लोक त्राशिल्ले तरी दोन घडामोडींनी गंडभैरांवाकूय भित्रो दाखयला. पयली – दुर्गानंदान हाडून दवरिल्ल्या बॉकसरांक भिवन तो कितलेशेच दीस भायरूच सरना. दुसरी – प्रायेर फुटबॉल खेळपी तरणाट्यांचे धमकेक भिवन तो जीव आसल्यार भीक मागून खायन म्हण थंयच्यान पळ काडटा. सोसायटीचे समितीचेर बिनविरोध वेंचून आयल्या उपरांत तो आपल्या फायद्याक लागून सोसयटीचें अर्थीक वेव्हारांत गोडबंगाल करता. झगडीं आनी किजिलां करून समस्या सोडयता. ह्या गंडभैरांवाक लेखक सुरवातेक समजुपाक कमी पडटा. गंडभैरांवा सारकील्ल्या भुकपी पूण घांस मारिनासपी सुण्याची तो मात लेगीत पर्वा करिना. गंडभैरांव आनी ताच्या आजनेऱ्यांक सडेतोड जाप दिवपी लेखकाच्या हालचालींची मजेशीर जुगलबंदी लेखक मिश्कील शैलींत मांडटा.
आयच्या फुडारिल्ल्या आनी सुधारिल्ल्या काळांत लेगीत शिकिल्ले लोक अंधश्रध्देचेर विश्वास दवरतात आनी तशी करणीय करतात, हाची खबर लेखक मांडटा. गंडभैरांवाक सुणो घांस मारता तेन्ना तो ताचें निवारण वखद घेनासतना घाड्या कडल्यान करून घेता. गंडभैरांवाच्या कटकट्यांक विटून समितीचे वांगडी ताचे माथ्यार भूत – पिशाच्य बी बसलां काय म्हण पळोवपाक गुरवाक दिश्ट काडपाक आपयतात. गंडभैरांव आनी सूररोंट, गंडभैरांवाली दिश्टबाधा, गंडभैरांव खुदपाक लागलो! ह्या अध्यायांनी लेखक ह्या प्रक्रियांचेर विस्तारान बरयता. हाचे फाटलो लेखकाचो उद्देश अंधश्रध्देचो प्रचार करपाचो आसा असो गैरसमज कोणेंच करून घेवचो न्हय. पुस्तकाच्या विशयांची फाटभूंय पळयत जाल्यार हें विवचेन गरज म्हणून आयलां म्हणपाचें कळटा. पूण “हें सगळें पळोवून जीव धादोस जाल्लो, मन प्रसन्न जाल्लें. गुरवान काऱ्हेगाद दिश्ट काडिल्ली.” (78) अशा उतरांतल्यान ते खंय तरी ह्या करण्याचें समर्थन करतात म्हणपाचें जाणवता. घडये लेखकान दोट्टी भुमिका आपणायल्या आसत. पूण अशा तरेच्या विधानांतल्यान तांचें समर्थन चड प्रमाणांत दिसून येता.
लेखकाच्या असीम प्रतिभेचें दर्शन तांणी वापरिल्ल्या भासशैलींतल्यान दिसून येता. लेखक गंडभैरांवाचें स्वभावचित्रण करतासतना आपल्या नीज कोंकणी भाशेचो पुरेपूर वापर करता. वाक्य रचना सादी आनी सरळ दवरिल्ल्यान कसलेंच तरेचें कोफुसांव वा गैरसमज जावंक पावना. हाका लागून पात्रां, तांचे संवाद, तांकां संबंदीत घटना-प्रसंग लेगीत जिवंत जाल्यात. अदीं-मदीं हिन्दी, मराठी, इंग्लीश भासांचो वापर केल्ल्यान एकंदर निवेदनाक एक वेगळोच साज चडटा. कोंकणी तशेंच मराठी म्हणींचो संदर्भा प्रमाण केल्लो वापर स्वभावचित्रण आनी प्रसंग समजुपाक म्हत्वाचें योगदान दितात. पोरण्या म्हणींचो वापर करून लेखक वाचप्यांचे ज्ञानांत भर घालपाचें म्हत्वाचें आनी उल्लेखनीय काम करतात. देखीक ह्यो मराठी म्हणी पळयात : सोनार शिंपी कुलकर्णी आप्पा….यांची संगत नको रे बाप्पा!, लोकां सांगे ब्रह्मज्ञान आपण कोरडे पाषाण, आपला तो बब्या दुसऱ्याचा तो कार्ट्या, नांव मोठे लक्षण खोटे, चोराच्या उलट्या बोंबा.
‘गंडभैरांव’ ह्या सरसकट नवलिके वरींच्या बरपाक लेखक अजय करमली हांणी विनोदी कथन अशें म्हणलां. पयल्या दोन अध्यायांनी लेखकान ताचें स्वभावचित्रण विस्तारान केल्लें आसा. जाल्यार हेर अध्यायांनी ह्या स्वभावाक धरून केल्ल्या कारस्थानांचे प्रसंग चित्रायल्यात. फकत एक मनीस हेरांक आपले कारसस्थानांनी, नाडेपेन्नांनी कशे तरेन त्रास दिवंक शकता ताची ही जिवंत देख. हो मनीस दुसऱ्यांक त्रास दिवचे पासत खंय मेरेन पावंक शकता ताची शीम-मेर आसना. म्हत्वाचें म्हळ्यार ह्या मनशाच्या वागणुकेंतली दर एक बारीकसाण लेखक मांडनासतना रावना.
कथनांत कोंकणी इंग्लीश, हिन्दी मराठी
भाशेंतलीं उतरां आनी म्हणी मेळटात. हें जावप
स्वभावीक कारण तो देश-विदेशांत रावला, थंय काम
केलां. देखून ते संस्कृतायेचो प्रभाव तांचेर पडप
स्वभाविकच. अशें आसून लेगीत लेखकाक आपले विनोदी शैलीच्या आदारान गंडभैरांवाचें स्वभावचित्रण करतना वाचप्यांक खिळोवन दवरपाची कळाशी जमल्या. कोंकणी गद्य साहित्यांत एकाच व्यक्तीच्या
(नकारात्मक) स्वभावचित्रणाचो हो प्रयोग सफळ जाला
अशें म्हणप चुकिचें थारचें ना. कोंकणी वाचक हेर साहित्यकृतीं वरीं ह्या पुस्तकाक उखलून धरतले अशी आस्त बाळगूं येता.
शुभा बरड वेलींगकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
