उदेंत्या लेखकांक मार्गदर्शन कित्याक जाय?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

लेखन आनी साहित्य हातूंतलो भेद भुरग्यांक कळूंक जाय. लेखन आनी रिपोर्टींग हातूंतलो भेद खबर आसपाक जाय.

जो दुकानदार केन्नाय पसरो उक्तो करता, तेन्ना ताचे कडेन कितलें वेवसायीक गांभीर्य आसा तें आमकां कळटा. असल्या दुकानार आमी वतले? ताच्या पसऱ्यार गेले आनी पसरोच बंद ही एक शक्यताय. केन्नाय दुकान बंद करता, उक्तें करता ताचो माल तरी बरो ताजो आसतलो? कांदे, बटाटे कुसके आसूं येता. कांय उत्पादनांची एक्सपायरी तारीक जावन गेल्ली आसूं येता. कोण असल्या दुकानांचेर पातयेवचोना आनी माल व्हरपाक येवचोना.
साहित्याचेंय तशेंच. केन्नाय कोल्ल मारता तशें बरयलें आनी सातत्य दवरलेंना जाल्यार त्या लेखकाच्या अभिव्यक्तीक पीळ उरना. बळ उरना. तें प्रभावी वा वाचनीय जायना. सुकें जाता. तातूंत रियाजी सूर आसना. रियाजी लेखकाचें बरप तिकतिकता. कलात्मक आनंद दिता.
मनीस आसूं, कलाकार आसूं वा लेखक आसूं, तो आपल्या मोगांत पडलो काय जमनीक नाक मारून सकयल पडटा. कांय जाण आपणाचेरूच मरसर मोग करतात म्हळ्यार स्व-केंद्रीत आसता. म्हजें, हांव हातुंतूच ते घुस्पून आसतात. एके घुंवळेंत शे आसतात. मेळनाफुडें ते विचारतात, म्हजें बरप वाचलां? म्हजें तें पुस्तक वाचलां? तुजें, दुसऱ्याचें वा हेर भासांतलें कितेंच हे लोक वाचिनात. मागीर ताचो परिणाम आपले निर्मितीचेर जाता. एक देख दितां. बेळगांवच्यान जवारी मसुर (बारीक तांबूस मसुर) हाडून ताचें तोंडाक करतात तें रूचीक जाता. गोंयांतल्याय कांय दुकानांनी जवारी मसुर मेळटा. थंयच्यान केन्ना तरी आयिल्ली. पूण ताका रूच उरना. कारण ती खूब तेंपाची. तातूंत काय धान्य पोकेंय आसता. साहित्य रूचीक जावंक जाय जाल्यार तें ताजें आसूंक जाय. तातूंत पोके प्रभावहीन शब्द नाकात. जवारी मसूर ताजी, रूचीक, सुवादीक जाय.
उदेंत्या लेखकांक जवारी मसुरी भशेन रूचीक बरप करपाक, दिशा आनी उर्बा आनी स्पश्टता दिवपाक वेळोवेळ कार्यावळी, शिबिरां, कार्यशाळा जाय. तातूंत जाणकारांचीं म्हळ्यार जे सातत्यान बरयतात तांचें मार्गदर्शन जाय. केन्ना तरी दुकान उगडिल्लें, केन्ना तरी पांवळी सोडिल्ली असले साहित्यीक उपकारनात. कारण जें जाय तें हे लेखक दिवंक शकनात. साहित्यभान, साहित्यविश्व, साहित्यवेपार हातूंत कायम रममाण जाल्ले साहित्यीक भुरग्यांक शिकोवंक शकतात. कार्यशाळेंत कार्यरत, सक्रीय जाणकार जाय.
आज पीपीटी म्हळ्यार पावर पॉंयंट प्रेझेंटेशन आयलां. कितलेंशेंच बरें तंत्रज्ञान आयलां. उलोवप्या खातीर कॉलर मायक आयला. तो पासयो मारून जण एकल्या तरणाट्या लेखका कडेन संवाद सादूंक शकता. कथा लेखन, कविता लेखन, निबंद लेखन ह्या विशयांचेर कार्यशाळा घेवपाक वाव आसा. निबंद बरोवपी हालीं कमीच आसात. जे बरोवपी आसात तांकां आनीक मुखार सरपाक नेट जाय. तरेतरेचे निबंद, बऱ्या निबंदाचे मापदंड, निबंदाचो टेक ऑफ आनी लॅण्डींग ह्यो सगळ्यो बारीकसाणो नव्या लेखकांक स्पश्ट करूंक जाय. एका वराचें पीपीटी सादरीकरण करून मुद्दे पड्ड्यार हाडून भुरग्यांक विशय पद्धतशीरपणान शिकोवं येता. शिकयतल्यांची तयारी आनी होमवर्क मात बरो जाय. शिकतल्यांचें लक्ष जाय. आपणाक फुलूंक जाय हाची तळमळ जाय.
आनीक एक खूब म्हत्वाची कार्यशाळा जाय. ती म्हळ्यार संवाद लेखन. भुरग्यांची एकांकी, युवा एकांकी, सर्वसादारण एकांकी, टेलेफिल्म पटकथा संवाद, रेडीयो प्ले आनी सगळ्यांत म्हत्वाचें दोन वरांचें पुराय लांबायेचें मौलीक नाटक बरोवपाक मार्गदर्शन जाय. टीव्ही टेलेफिल्म, रेडीयो, स्टेज हातूंतल्या संवादांचो फरक स्फटिका सारको स्पश्ट करूंक जाय. हें टाळचें, हें करचें, हे मंत्र आनी तंत्र दिवंक जाय.
ए आय म्हळ्यार कृत्रिम बुदवंतकायेचो वापर बरयता आसतना कांय गजाली निश्चित करपाक जावं येता. कन्फर्म करपा खातीर करूं येता. पूण तो कसो करचो, कितलो करचो हें मार्गदर्शन भुरग्यांक जाय. पूण आपलें बरप हें आपल्या अणभवविश्वांतल्यान उदेता हें तांकां स्पश्ट करूंक जाय.
युवा साहित्य संमेलनान हे संदर्भांत खूब मोलाचो वावर केला. वेगवेगळ्या साहित्य प्रकारां खातीर तातूंत मार्गदर्शन दितात. हो उपक्रम वर्सान एकदां जाता. महाविद्यालयांनी लेगीत साहित्यीक वातावरण निर्मुपी कार्यावळी जातात. तांकां बफर म्हणून आनीक कार्यावळी आंखूं येतात. पोशक वातावरण खेळतें उरता तितलें बरें. असल्या यत्नांक सातत्य जाय.
फक्त संवाद संमेलन घेवं येता. तातूंत वेगवेगळे संवाद (नाटक, टीव्ही आनी बाकीचे…) कशे विणचे, गुथचे तें शिकोवं येतात. दुसऱ्या सत्रांत एक स्वाध्याय दिवन चर्चा करून मार्गदर्शन करूं येता. कारण संवांदांची घटाय कित्याचेर पातयेवन आसता हें बरयतल्याक कळूंक जाय. नाटक ड्रॅग जावंक उपकारना. म्हळ्यार ते रेंगाळूंक फावना. वाज येवंक फावना. प्रेक्षकांक श्रोत्यांक खिळोवन दवरूपाची कळाशी नाटककार, नट, तंत्रज्ञ हांचे कडेन आसूंक जाय. नाटक हो सोपो साहित्य प्रकार न्हय. तो फसचो न्हय हे खातीर कितें जतनाय घेवची हें उदेंत्या भुरग्यांक शिकोवंक जाय. कथेंतूय संवाद येतात. ते कितल्या प्रमाणात कशे आसचे हेंवूय मार्गदर्शन करूं येता.
भुरगीं कितलें वाचतात हाची मेजणी करचे पयलीं आमी चारूय भाशांतलें कितें, कितलें वाचतात ताचें आत्मपरीक्षण करप योग्य. असल्या कार्यशाळांनी वाचनाचें म्हत्व ह्या विशयाचेर एक सत्र घेवं येता. खंयचीं खंयचीं पुस्तकां वाचपा सारकीं आसात, लेखकान पुस्तकां कित्याक वाचूंक जाय, वाचनाचो आहार आमकां टॉनिका भशेन कसो घटमूट करता ह्या विशयाचेर मोलादीक माहिती दिवंक जाय. पुस्तकांची एक वळेरी भुरग्यांक दिवं येता.
लेखन आनी साहित्य हातूंतलो भेद भुरग्यांक कळूंक जाय. लेखन आनी रिपोर्टींग हातूंतलो भेद खबर आसपाक जाय. खोलाय, स्पश्टता, योग्य माथाळो, संदिग्धता नासप हे बऱ्या साहित्याचे घटक थारतात हें उदेंत्या लेखकांक कळूंक जाय.
आपणें जें कितें बरयलां ताचें स्व संपादन कशें करप, पुस्तक छापचे पयलीं संपादन आनी निवळावणी कितली गरजेची हें तरणाट्यांक कळूंक जाय. एकंदर सांगचें जाल्यार लेखनाची शिस्त, लेखनाची गाडी निटायेर दवरून कशी चलोवप ताचें तंत्र तांकां सांगूंक जाय.
नीज वासाळ कोंकणी उतरां, वाक्प्रचार, म्हणी हांचो वापर आयची पिळगी कमी करता. ताका लागून साहित्यकृतींत अपेक्षीत वजन जाय आसता तें येना. साहित्यकृतींतली सोबीत म्होंवाळ भाशा हें मुळावें इंजिन. तें सॉलीड दोंगरावरी घट्ट मुळावणाचें जाय. ह्यो सगल्यो गजाली कार्यशाळेंत आस्पावीत जावंक जाय.
आनी निमाणें –
बऱ्या साहित्यांत कुरवो कश्यो शिटकायल्ल्यो आसतात, प्रतिकां प्रतिमा काव्यमयता हांचे वरवीं हे संकेतक (इंडीकेटर) कशे सुचयल्ले आसतात हें भुरग्यांक समजावंक जाय. कादंबरीकार जेन ऑस्टिनाचें एक सुंदर वचन आसा. “पुस्तक जर एकदम बरे तरेन बरयल्लें आसा, जाल्यार म्हाका तें सामकें ल्हान दिसता.”

मुकेश थळी
फोंडें