भांगरभूंय | प्रतिनिधी
स्वातंत्र्या उपरांत संविधानाचें अमृत महोत्सवी वर्स अंदूं आमचो देश मनयता. 75 वर्सांतले उदरगतीक वारो पावस आव्हान दिवपाक लागलां. कसवणेच्या ह्या वगतार फाटीं मात्शें पळयत उदरगतीची कूस बदलत नवे वाटेन चलत रावचें पडटलें. उदरगत आडावंक येवची ना पूण अदीं मदीं ब्रेक घेवन, चिंतल्यार, अभ्यास केल्यार अरिश्टांतल्यान फुडें सरपाक मेळटा. आयज उदरगतीक ब्रेक लायलो ना जाल्यार अरिश्टांची सांखळ वाडत वतली. ती तोडून मोडून धांवपाचीं, अरिश्टां कडेन झुजपाची तांक देशांत येवपाक लागल्या. संविधानाचीं नवीं तासां, बदल तेच खातीर आसात, ते करपाक बळगें दिवपी अणभवी, तरणाटेय आसात.
उदरगत, वार्या पावसाचो तीन चार दशकांचो अदमास घेतल्यार जाल्ल्यो चुको गोंयावरी राज्याक सुदारप शक्य आसा. सुदारतनाय चूक जातली तेन्ना माफी मागची पूण तीं नाटकां नासचीं, मना काळजा सावन आसची. संसदेचें, राज्या राज्यांच्या विधानसभांची अधिवेशनां रों रों वारो व्हांवतना, उटंगाराच्या पावसांतय जालीं. अधिवेशनांय आतां मोबायलार गाडयेंत बशिल्ले कडेन पळोवपाक मेळटात. उतरांक उतरांनी जापो दीत संसद, राज्याचीं अधिवेशनां रातीं उसरां मेरन जातालीं. त्या उतरांची खोलाय आयज राज्यांनी नासत पूण संसदेंत आसा, परंपरेतल्यान, राजकी दायजांतल्यान ती आयल्या. वार्या पावसाचो अदमास घेवपाक तीन दसकांतलें गिन्यान उपेगी पडटा. वार्या पावसाचीं रुपां फाटल्या कांय वर्सां परस ह्या वर्सा कितलीं, कशीं बदल्लीं तें एक दोन वरां शांती, सवस्तकायेन बसून अभ्यास केल्यार कळटलीं.
ल्हानशीच देख, गोंयच्या भूंय रुपांतरणांची. खरेंच भूंय रुपांतरणांतल्यान गांवचे गांव शेणटात? ताका जापसालदार कोण? भूंय रुपांतरणां आड बोवाळ घालपीय तातूंत घुस्पल्यात? मटको, कसिनो, धर्मांतरांचे शास्त्री भूंय रुपांतरणांतल्यान घुरी घालतात? सरकाराक बारीकसाण घेवचीच पडटली, प्रस्नाच्यो जापो सोदच्योच पडटल्यो. पयलीं फकत फाटलीं धा वर्सां गोंयचे गांव आनी नगर नियोजन मंत्री कोण आशिल्ले ती वळेरी तपासची. गोंयच्या आमदार, मंत्र्यांनी काश्मीर, हरयाणा, वायनाडा लागसार भूंय विकती घेतल्या? म्हायती मेळोवची. भूंय रुपांतरणाचेर जानेवारी 2025 मेरेन श्वेतपत्रिका येतली ही आस्त बाळगुया.
भूंय रुपांतरणाच्या वार्या पावसांत गोंयचो सैमच न्हय समाजीक एकवट मातयेभरवण जावचो ना ही जतनाय घेवपाचो होच वगत. तेखातीर चड उलोवपाची गरज ना, चलता, भोंवतना जें दिसतलें ताचो अभ्यास करून पावलां मारचीं पडटलीं. प्रशासनाक धांवडावपाचो मंत्रीमंडळ, मंत्र्यांच्या खात्यांत बदल करपाचोय निर्णय ह्याच वगतार घेवपांतय सरकाराच्या फुडाराची मोख, येवजण आसतली.
कोणाच्या मतदारसंघांत दोंगर कापल्यात, दोंगुल्ल्यो मातयेभरवण जाल्यात, शेतांनी काँक्रिटाचीं रानां उबारल्यांत, शेतां म्हेरेर कोणे बंगले बांदल्यात, पठारार कोण आयला, कोण गेला हें मुख्यमंत्र्यांक खबर आसा. मुख्यमंत्र्यांच्या कॅबिनांत, सचिवालयांत, मंत्रीमंडळ, विधानसभा संकुलांच्या कोनशा कोनशांनी उंचेल्या तांकीचे कॅमेरा आसात. दर्यादेगेर माडांनी लिपिल्ले कॅमेरा मंत्र्यांच्या कॅबिनांतल्या लॅपटॉपाकच न्हय मोबायलाकय जोडल्यात. ते कॅमेराच आसगांवांतल्या भूंय रुपांतरणांचेर नदर दवरपाक पुरो.
भूंय रुपांतरण ही एकाच सरकारी खात्याची प्रक्रिया आसना. पंचायत, महसूल, म्हापालिका, नगरपालिका, जिल्हो पंचायत, भलायकी, उजो पालोवपी दळ, पुलीस खात्या मेरेन ती जोडल्या. उदक, येरादारीकय ती लागता. आसगांवां भूंय रुपांतरण केन्ना, कशें जालें ताचो अभ्यास केल्यार पेडणें ते साश्टी मेरेनच्या घुवंळे वखदांंचो व्हडलो अश्टकोण एखाद्रो फुट्टलो. ल्हान त्रिकोण, चौफुले आसतलेच.
तीन दसकांचे मुखेल प्रवाहांतले पत्रकारितेंत भूंय रुपांतरणाचो चिखोल पयलींचे मुख्यमंत्री प्रतापसिंह राणे, आतांचे शेतकाम मंत्री रवी नायक हांच्या आंगार पडिल्लो आमी पळेला. त्याच चिखलांतल्यान सरकारां डळमळींत जालीं, गोंय अस्थीरतायेच्या काळखांत गेलें. ते अस्थीरतायेंतल्यान उजवाडाचो दिवो लागलो उदरगतीच्या ल्हारांचो. उदरगतीक आव्हान वारो, पावसच न्हय वतय दिता हें मतींत दवरून येवपी अरिश्टांक, आव्हानांचो बंदोबस्त करपी खातें जावचें. विज्ञान, तंत्रगिन्यान, पर्यावरण, रानां खातें एकठांय हाडून पृथ्वी विज्ञान खातें जल्माक घालचें.
गाडयेक जीप, ट्रक, जीपीक गाडी, मोटारसायकलीक स्कुटर, स्कुटरीक सायकल म्हणपी पत्रकारय आसतले. तांकां कुशीक करून रेंव, खणी, रस्ते, दर्यादेगांची कूस बदलपा खातीर शिस्त हाडपा पासत आधार दिवपाक आयज पर्यावरण अभ्यासक राजेंद्र केरकार, रमेश गांवस आसात. मोपा विमानतळ जाल्यार दाबोळी विमानतळ भुतबंगलो जातलो हें सांगपी आयज मोपा विमानतळार रातीं देंवचार येतात अशी भिरांत घालतात. तेन्ना बाराजणाची सुवात मेकळीच आसा, अंधश्रद्धेक पालव नाका, अस्तंत घांटांतलो सैम राखात अशी जागृताय राजेंद्र केरकार करतात. म्हादय वाटावपाची वाट दाखोवपीच गोंयच्यो न्हंयो सांबाळून मीन, रेंव, चिरे काडपाचो मार्ग दाखयतले. प्रशासन स्तंभ पर्वरे पठारार व्हरतना पर्वरी गोंयची उपराजधानी, मुरगांव, मडगांव स्मार्ट शारां करपाची घोशणा जातलीच. तेखातीर 2024 च्या केंद्रीय अदमासपत्रकांत येवजण्यो आसात.
उदरगत आडावंक येवची ना, येणावळ वाडटा, गोंय स्मार्ट जाता. पणजेंतले 450 कोटी रुपयांचे कॅमेरा पुराय गोंयचेर नदर दवरुंक शकतात. कॅमेर्यांचे तांकीची म्हायती मेळ्ळ्या?
पावसांतल्या अधिवेशनांत तीन वेगळेवेगळे प्रस्न रोमी कोंकणीचे, जाप एकच देवनागरी कोंकणी हीच गोंयची राजभास, परतून राजभाशेचें झूज नाका ही शिटकावणीय ते जापेंतल्यान मेळ्ळ्या. भूंय रुपांतरणांत रोमी, रशियन, अरबी, हिन्दी, फ्रेंच, इंग्लीश आसा दिल्ली आनी विदेशांंतली? श्वेपत्रिकेंतल्यान भूंय विकती घेतिल्ल्यांचीं नांवांय कळ्ळ्यार गोंय वाटावपाची व्हड संद आसा. 2027 चें जैत गोंयचे भुंयेचो, उदकाचो, वार्या पावसाचो फुडार थारावपी आसतलें. वारो, पावस, उदकांतले जाल्ले लुकसाणेची मोलावणी करतना मड्याचे ताळवे वयली मलय खावप्यांच्यो घडयाळी, गाडयो, व्हिलाज भायर सरतल्यो. डॉक्टर गुगल तो वावर करता. मोपा, कॅमेरे, कला अकादमी, आसगांव, दाबोळे विमानतळा विशीं प्रस्न विचारप्यांक संरक्षण मंत्रालयान कातरिल्लो, पोखरिल्लो वेरेंचो, केपेंचो दोंगर कसो दिसना? दोंगर, दोंगुल्ल्यो पोखरपाचीं तीस वर्सां आदलीं गणितां राखणे वण्टी बांदून, अचूक ग्रेडियंटांनी सोडोवपाचे यत्न जाले. चड तेंप जाल्ल्यान त्या यत्नांची पालसणां कोंसळूंक शकनात?
गोंयांत सैमान नटिल्ले कितले दोंगर आसात? भीमगड, सोंसोगड, चंद्रनाथ, सिद्धनाथ, वाय दोंगर कातरल्यात? सैमीक संकश्टांनी पोखरल्यात? पणजेची आल्लीन दोंगुल्ली गवाय बदलपी राजकारणाची आनी आंदोलनाचीय, मार आनी फारांचीय. झाडां रोवल्यार परतून पांचविताल्ल जातली. वारो, पावस हाडपी, रखरखपी वतांत सावळी दिवपी झाडां, संकश्टांचीं ल्हारां आडावपाची तांक आशिल्लीं कांदळवनां, मँग्रूव्हज (खारफुटी) फुलोवपी आमचे मदीं आसात.
‘हर घर तिरंगा’ आनी ‘माँ के नाम एक पौधा’ मागीर 2 ऑक्टोबराक राष्ट्रपिता महात्मा गांधी जयंतीक नितळसाण पर्व येतलें. त्याच पर्वांतल्यान कोसळपी पालसणां आडावपाक बळगें मेळटलें. अती वत (हीट वेव्हज), पावस, वारो भलायकी इबाडपाचें, मनीसजीण सोंपोवपाचें कारण थारता. ऑक्सीजना पासत पांचवेताल्ल दोंगर, दोंगुल्ल्यो आमकां जाय, राखणे वण्टींचेरय झाडां लावप शक्य आसा. राखणे वण्टींक घटाय दिवपी निलगिरी सारकीं झाडां आंबे, पणस, काजूच्या झाडांचे बराबरीन लावपाक जाय. दर्यादेगांक वंय घालपाचे येवजणेंतय पर्यावरणतज्ञांक आस्पावन घेतल्यार दर्यावेळो तिगतल्यो. पावस, वारें, वत दर्यावेळो, दर्या, दर्याच्या ल्हारांकय लागता.
सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
