भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गांवांतले मनीस रानांत आनी रानांतले गवे गांवांत पावले उपरांत ‘यंत्रणेक’ जाग येता आनी सुरू जाता सरभोंवतणची उदरगत.
वर्साच्या बारा म्हयन्यांत बदलपी स रुतुंतलो ‘वर्शा’ हो एक रुतू. त्या वगतार पडपी पावसान धर्तरेंतल्या वातावरणांत जायते बदल जातात. एक अज्ञात मराठी कवीन हें बदल उपाट भरिल्ल्या आपल्या सोबीत उतरांनी मांडला. “नेमेचि येतो मग पावसाळा, सृष्टीचे कौतुक जाण बाळा” ह्या ओळींनी ती सुरु जाता. गिमा उपरांत येवपी पावसान चोयी कडेन थंडसाण पातळिल्ली आसता. धर्तरी, पांचवीसार झाडां पेडांच्या कापडान न्हेसण न्हेशिल्ली आसता. सैमाची ही सुंदरकाय कवी कवितेंतल्यान उक्तायता. सैमाच्या ह्या रचणाये विशीं आमी खंरे तर संदाच उपकारी उरुंक जाय. ही धर्तरी फुडें जल्मुपी पिळगे पासत सांबाळून दवरुंक जाय, हें सत आमी विसरूं नजो. आदीं हें समजावन सांगूंक खास मोटीवेशनल (प्रेरणा) वर्ग घेवप अशें जाय नाशिल्ले. हाची जापसालदारकी घरांतल्या वाड-वडीलांचेर आसताली. असल्या वेळार अश्या कवितांचो, अभंगांचो, साहित्याचो, आधार घेवन घरांतले जाण्टी – भुरगीं बाळांक तें समजावन सांगताले. हें सगळें आयकत, वाचत, ताची समजीकाय घेवन व्हड जाल्या पिळगेन आयज जिणेची पलतड हुंपल्या.
तरेकवार साहित्याचें वाचप करून दोळ्यांनी सरभोंवतणींच्यो गजालीं नियाळप आनी तांचो अणभवप घेवप. अशी सादी सरळ जीण जगपी हालीसरया ना जायत चल्ल्यात. आसा ती जीण जियेवपाक आयज कोणाकूच वेळ ना. दिस-रात मान सकयल घालून जीण जगप्यांचो काळ चालला. आपली तकली वयर काडून उसंत घेवंक कोणाच कडेन वेळ ना. सगळे जाण सैम, जीण आनी मरण लेगीत जिवें (live) मोबायलांच्या स्क्रिनार नियाळीत आसतात. आयची ही नवीन पिळगी संसारभर चलतल्या डिजीटल क्रांतीचें फळ. परिणाम उदरगत (development) उतरा खाला सरभोंवतणी चल्लां, त्या पर्यावरणाचो जो नाश जाता ताची जाणवीकाय फक्त मोबायलांच्या स्क्रिनी पुरतो मर्यादीत उरता. धिटायेन फुडें सरून अश्या आड रसत्यार आवाज उटोवप्यांक फाटीं कोणूच दिसनात. सूख, दुख्ख, शाबासकी, निशेध सगळे आनी तेंको दिवप फक्त मोबायलांच्या स्क्रिनार. हालींसरा गोंया गांवा – गांवांनी येवपी हुंवार, बुडटी हीं सगळीं असल्या कृतीची निश्पत्ती. हें प्रोवार करूंक वेगळी कसलीच गवाय जाय व्हय?
“पणजी तुंबली”, “सत्तरी व्हांवली”, “सांखळी उफेली, आनी “कोटीभर पयसो ओतून रस्त्याची उंचाय वाडोवन लेगीत पाड्डें बुडलें!” ब्रेकिंग न्यूजाच्या सर्तींतल्यो हें कांय मुखेल माथळे. जुलय म्हयन्यांत उंटगार पावस पडप ही काय नवीदाद न्हय. अशें आसून लेगीत मोबायल नांवाचे कोलीत हातांत घेवन ज्ञान पाजळप्यांक कसलेंच खास कारण लागना. उदक, उजो आनी वारो ह्या सैमाच्या रचणाये लागीं खेळ मांडतना बरोच अभ्यास करचो पडटा. हांका कसल्याच तरेन वेगळावं नजो. मनीस आयज मरेन आपल्या गरजे नुसार ह्या सगळ्यांचो उपेग करीत आयला. तोवूय फक्त आपणाच्या फायद्या पासत. मात हें सगळें करतना वातावरणाचें संतुलन सांबाळपाची कृती करूंक विसरता. आनी सुरू जातात सैम आनी मनश्या मदीं धुमशेणा.
जगार खंय कोण तरी ध्यास घेवन वशाड रान मळार झाडां-पेडां रोवन ते पांचवीसार करता. निर्जन रेंवट वाठारांत मर्यादीत पडपी पावसाचे उदक वाटावन दवरता. प्लास्टीकाच्या कोयरान भरिल्ली तळयो, व्हाळ आनी न्हंयो नितळ करीत आसता. हें सगळें करपी आपल्या कामाचे कसलेच पेरगांव घालीनात. आयज जर आमी मेकळो श्वास घेवंक शकतात फक्त, ह्या असल्या लोकां पासत. वंनमहोत्सवा नांवान वर्सान वर्सां त्याच फोंडांत झाडां लावन पर्यावरण कशें वाचोवं येता? आशिल्ल्यो बांयो पूरोवन घरां-घरांनी पावसा उदक आडवणेची येवजण करीनासतना “उदक आडयात उदक जिरयात” कशें जावं येता? प्लास्टिकाचो कोयर पर्यावरणाक घातक!, ही भाशणां करून प्लास्टिकांच्या बोतलींतलें “मिनरल वॉटर” पिवपिप्यांचेर पातयेवन रावं येता? आनी जर राविल्ले तर, आमी केन्ना फोंडात पडिल्ले.
पुर्तूगाली सरकाराक गोंया सावन धांवड्याच्या आदीं, असोच पावस पडटालो. तांणी पावसाचें उदक रस्त्यांनी तुंबूं नजो म्हण तांच्या दोनूय अर्दांनी वालेतीं मारिल्ल्यो. नगरपालिकांचे कामगार, पावस पडच्या आदीं वालेतीं निवळ करी. सगळे आयोजन रचनात्मक रितीन चलताले. गोंय सुटके उपरांत त्यो वालेतीं पुरोवन त्या जाग्यार बांदावळी आयल्यो. रानांच्या माळांनी झाडां- पेडां कातरून ‘सैमीक वसणुकेच्या’ नांवान शिमीटां- बेत्यांची रानां उबी जालीं. परिणाम, मान्याचे उदक तुंबतल्या भशेन शारांनी रस्त्यांनी पावसाचें उदक तुंबता. त्या उदका वांगडा सांड उदक व्हांवता, म्हेळ, प्लास्टिक उफेंता. हे हळशीकेंत पांय बुडयत सामान्य नागरीक कसलीच किरकिर करीनास्तना वाट काडीत चलता. गांवांतले मनीस रानांत आनी रानांतले गवे गांवांत पावले उपरांत ‘यंत्रणेक’ जाग येता आनी सुरू जाता सरभोंवतणची उदरगत. लोकांच्या दोळ्यांक उदक लावन केन्नाच कसलेंच उदक व्हांवंक नाशिल्लीं गटारां बांदप चालू जाता. भर पावसांत थळावो आमदार, मंत्री, नगराध्यक्ष, सरपंच आनी वेंचीक कार्यकर्ते उदरगतीचे नांवान कामांक लागतात. सामान्य नागरिकांच्या कल्याणा पासत ही उदरगत राज्यकर्ते आनी विरोधक हातांत हात घालून करतात. क्रांतीकारी सामान्य मनीस सदां भशेन मान सकयला घालून, हें सगळे आपल्या मोबायलाच्या स्क्रिनार मुकाट्यान नियाळीत आसतात.
कुशावतीक न्हंयेक हुंवार येवप आनी लागसरचो वाठार बुडप, हें बरेंच आदीं सावन जायत आयलां. गोंयचें पयलें बंदर चंद्रपूर म्हणल्यार हालींचें चांदोर, हेच न्हंयच्या देगेर आसा. इकराव्या शेंकड्यांत वेपारा पासत अरब तशेंच आफ्रिका देसांतल्यान येवपी वेपाऱ्यांच्यो पातमाऱ्यो ह्या चंद्रपूर बंदरार पेणें करताल्यो. ह्या बंदराचो आंवाठ चंद्रपूर तें पाड्डे मेरेनचो आशिल्लो. लागसारच्या गांवा गांवांनी हांगा सावन तारवांनी भरून सामान व्हरताले. थंय सावन तारवांचीं येरादारी जातली, ताका आयज लेगीत लोक “तारी पांटो ” नांवान संबोदतात. रिवणा सावन व्हांवत येवपी “कुशावती” न्हंय शेवटाक “झुवारी” न्हंयेक वचून मेळटा. ती झुवारी न्हंयचो सुकते भरतेचो एक फांटो. पावसा दिसांनी उंटगार पावसाच्या धुमशेंणांचो आनी त्या दीस झुवारी न्हंयक जोरगतीची भरती आसल्यार तर ह्या मेळां-मेळांत पाड्डे बुडटा. हुंवारांचें उदक रस्त्यार येवन रस्त्या लागसार आशिल्ल्या घरांनी घुसता. हाकाच लोक पाड्डे बुडलें अशें म्हणींत आयल्यात. 1052 सालांत परतून – परतून येवपी ह्या हुंवारांत जावपी लुकसाणेक विटून कदंबराज वंशावळींतल्या जयकेश-1 हांणी हें स्थान परिवर्तन करून गोपकापटनम म्हणल्यार आतांचें गोवा वेल्हा हांगा हालयलें.
कदंबराज वंशावळींतल्या जयकेश-1 हांणी परतून -परतून येवपी ह्या हुंवाराचो अभ्यास केल्लो. उदरगतीच्या नांवा खाला कसलीच ‘स्मार्ट’ जिवघेणी कृती केली ना. आम जनतेचो पयसो ओतून रस्त्याची उंचाय वाडय हें मोड ते फोड केलें ना. जोरगती निमतान येता ती बुट्टी थांबची ना, हें ताका उमजल्ले. गोंयभर पावसांत जावपी सामान्य मनशाचे खेळ थांबोवंक जाय तर सगळ्या दुखण्याच्या मुळांचो अभ्यास जावंक जाय. ब्रेकिंग न्यूज करतल्यांनी तो मुजरत करचो आनी ते करतले इतलीच आस्त बाळगू येता!
दादा हेगडे
9518942298
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
