उदक सांबाळून वापरुंया

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज 22 मार्च. आयज संवसारभर ‘संवसारीक उदक दीस’ म्हूण मनयतात. उदक ही सजिवांची मुळावी गरज. उदका बगर खंयचोच जीव जियेवंक शकना. उदकाची गरज ना असो वाठार ना. पूण, आयज संवसारभर उदकाचो व्हड उणाव आसा. पयलीं भरपूर मेळपी उदकाचो आतां खूब उणाव आसा.
उदकाचें म्हत्व वेगळें. उदक वांचवप ही काळाची गरज जाल्या. ताका लागून संयुक्त राश्ट्रांनी 1992 वर्सा 22 मार्च हो संवसारीक उदक दीस म्हूण घोशीत करून उदका संवर्धनाचेर जागृताय केली. उपरांत 22 मार्च 1993 दिसा संवसारीक उदकाचो दीस पयलेच खेपे मनयलो. ब्राझीलाची राजधानी रिओ द जानैरु हांगा पयलो ‘उदक दीस’ मनयलो. उदका संवर्धनाची संवसारभर जागृताय करप हो ह्या दिसाचो मुखेल हेत. ताकाच लागून 22 मार्चाक संवसारीक उदकाचो दीस म्हूण वेंचून काडलो.
22 मार्च सावन हवामानांत बदल जावपाक लागता. देखून सैद्धांतिक नदरेन हो दीस पावसाच्या आरंभाक जापसालदार आसता. हो दीस ह्या तर्कशास्त्राचो वापर करून वेंचून काडला. धर्तरेचेर 71% उदक आसलें तरी पिवपाचें उदक थोडें आसा. वाडत वचपी लोकसंख्येची तान भागोवपा खातीर हें उदक उणें पडटा. उदक ही जिवांची मुळावी गरज आसली तरी हेर जीव उदकाचो गैरवापर करीना, पूण मनीस हो उदकाचो इबाड करता, तो गरजे परस चड उदकाचो उपेग करता. मनीस उदकाचो वापर करपाचे नवे मार्ग सोदता, देखून उदकाची टंचाय जाणवता.
हवामानांतल्या बदलाक लागून पावसाचे पद्दतींत नेटान बदल जायत आसात. पयलीं नेमान पडपी पावसाचेर आतां विस्वास दवरपा सारको उरूंक ना. पावसाचे दीस आनी पावसूय उणो जायत आसा. हाका लागून दुकळाचें प्रमाणूय वाडलां. (अर्थांत गोंया सारक्या राज्यांत फाटल्या तीन वर्सांच्या काळांत नोव्हेंबर मेरेन पावस पडपाक लागला.) मनशानय जाग्या जाग्यार बोरवेल खणून जमनी पोंदाचें उदक सोंपयलां, देखून फुडाराक उदकाच्या उणावाचो प्रस्न चड गंभीर जातलो. देखूनच उदका खातीर तिसरें म्हाझूज जावंक शकता अशें संयुक्त राश्ट्रांनी कांय दिसां आदीं म्हणलां, तें फट न्हय. 2025 मेरेन संवसारांतल्या एक तृतीयांश देशांत ‘उदक पेट्टलें’ अशें संकेत शास्त्रज्ञांनी दिल्यात.
आशिया खंडाचे नदरेन भारतांत उदकाचो उणाव खूब व्हड आसा. मार्च म्हयन्याचे सुरवेक भारतांत उदकाचो उणाव दिसूंक लागता. दर वर्सा 40 टक्के गांवांनी दुकळ पडटा. महाराष्ट्रांतल्या मराठवाडा सारक्या प्रदेशांत तर दरवर्सा चुकनासतना दुकळ पडटा. लोकांचे हाल हाल जातात. उदक नासल्यार कितें जाता, हें सगल्यांकूच खबर आसा. ताचे वयल्यान प्रत्येकान कल्पना करची. लातुर सारक्या शाराक रेल्वेमार्गान उदकाची पुरवण करची पडटा. देशांतल्या सगल्याच गांवगिऱ्या वाठारांनी उदकाचो खर उणाव आसा. कितल्याशाच गांवांक टँकरांतल्यान उदकाची पुरवण करची पडटा. एकदां येवपी टँकर आठ दिसांनी परत येता. कांय गांवांक म्हयन्याक एकदांच उदक मेळटा. देशांतल्या थोड्या गांवांनी एक बालदी उदक मेळोवपा खातीर बायलांक कितलेशेच किलोमीटर चलचें पडटा. हें सांगल्यार थोड्यांक फट दिसतलें. फांतोडेर उठून बायलो उदक हाडपाक वतात, त्यो सकाळीं 8, 9 वरांचेर परत येतात.
उदक ही सैमीक संपत्ती. कृत्रीम उदक तयार करपाक शास्त्रज्ञ अजून येसस्वी जावंक नात, देखून तें उदक वांचवप आमच्या हातांत आसा. उदकाची बचत हीच उदकाची निर्मिती. उदकाचो उणाव फकत उदक वांचयल्यार आमी पयस करूं शकतात. ‘जल है तो कल है…’ हे म्हणी प्रमाण येवपी काळ सुखाचो करपाक जाय जाल्यार उदक वांचवचें पडटलें. आयच्या दिसा सगळ्यांनी उदक वांचवपाचो संकल्प केलो आनी उदक वांचोवपाचो यत्न केलो जाल्यारूच संवसारीक उदक दिसाचें सार्थक जालें, अशें म्हणूं येता.

श्याम ठाणेदार
9922546295