भांगरभूंय | प्रतिनिधी
नवरात्र जावन दसरो आयलो म्हणजे मराठी शाळेंत पयलेक शिकतना आशिल्ल्या एका धड्याची याद येता. ‘नवरात्र
संपली, दसरा उजाडला. मोरूची आई मोरुला म्हणाली, मोरू उठ. तोंड धू. परसाकडे जा.’ हें वाचतकूच सदांच एक प्रस्न पडटालो, आवय मोरूक दसऱ्या दिसाच तोंड धुवूक कित्याक सांगताली काय? मोरू हेर दिसांनी तोंड बी धुयनासलो? दसऱ्या दिसा फॅक्टऱ्यांनी मशिनां धुवून ताची पुजा करतात. वर्सभर त्या मशिनांचेर आशिल्लो धुल्ल लेगीत कोण पुशिनात. फक्त मशिनां कडल्यान काम करून घेतात. मोरूलेंय तशेंच आसलें काय? वर्साक एकदांच दांत निवळ करपाचे आनी वर्सभर रवंथ करीत रावपाची? आनी परसा कडेनूय बी तशेंच? आतां धडो बरयतल्याक हें सगळें कशें कळ्ळें, म्हणजे मोरूची आवय मोरूक कितें सांगताली तें. एक तर तो तांचो शेजारी आसूंक जाय वो अंतर्यामी आसूंक जाय. आतां धडो बरोवपी आशिल्लो जाल्यार ताका विचारूंक येतालें. पूण हो धडो आमी शिकल्यार साठेक वर्सां जालीं. म्हणटकूच बरोवपी आसतसो दिसना आनी हाची जाप मेळप शक्य ना.
तशें परसाकडे ह्या उतराक आमी बदनाम केलां काय दिसता. मराठींत परसबाग म्हणजेच आमचें पोरसूं. हांगा ताका कामतांय म्हणटात. कामतां करतात ते कामत अशें म्हणटात. कामतां करप म्हणल्यार पोरसूं रोवप. भाजी, मिरसांगो हांची कामतां अजुनूय करतात. आतां तीं कामत करिनात, ते कामत हें नांव घेवन मेकळे जाल्यात आनी साहित्याचीं कामतां करूंक लागल्यात. कोण कविता पिकयता जाल्यार कोण कथा, कादंबऱ्यो. कोण राजकारण करता. कोणूय ह्या कामतांनी गेला म्हणल्यार तो काम करूंक, पोरसूं शिपूंक वा भाजी खुटूंक गेला म्हणपाचें कळटा. आनी कामतीगेर वा कामती कडेन गेला म्हणल्यार साहित्यीक भासाभास करूंक वा हेर कसल्या तरी कामाक गेला म्हणपाचें कळटा. पूण पोरसांत गेला हाचो अर्थ वेगळो जाता. आतां पोरसांत फक्त सारें घालूंक वचूंक जायशें नान्ही. पोरसूं शिपूंक, भाजी काडूंक, फुलां काडूंक कित्याकूय वचूं येता. पूण पोरसा कडेन गेला हाचो अर्थूच वेगळो करून उडयला.
अशेंच एक उतर आमकां मेळटालें, उतकाडे. हाचो अर्थूच लाग नासलो. कोणाकूय सोदूंक गेलों आनी तो खंय आसा म्हणून विचारल्यार ‘उतकाडे गेला’ म्हणपाची जाप मेळटाली. हें उतकाडे कितें तेंच कळ नासलें. बरोच उसरां हाचो अर्थ कळ्ळो. वांगडा वतना खंयूय व्हाळ बी दिसलो म्हणजे वांगडचो मात्सो उतकाडे वचून येता म्हणून व्हाळार वतालो. तेन्ना कळळें हें उदका कडेन वचपाचें प्रकरण. उदक ही गरजेची गजाल. उदका बगर कोणाचेंच जायना. देखून दर एकाची उदकाचेर नदर आसता. उदक दिसलें म्हणजे ताच्यान रावंक जायना आनी तो उदका कडेन धांवता. वांगडाच उतरांय धांवतात आनी उदका कडेनचें उतकाडे जाता. पयलींच्या घरांनी व्हाळाचें, झऱ्याचें उदक येतालें. घरचीं बायलां आनी केन्नाय दादलेय उदक हाडूंक वताले. पूण ते उदकाक वताले. उदक हाडूंक वा भरूंक वचप वेगळें आनी उतकाडे वेगळें. पळेयात उतराचे कशे कशे अर्थ लागतात ते. पोरसांत वचप वेगळें आनी परसा कडेन वेगळें. हेंय तशेंच. पूण कामतांत वचप मात एकूच, थंय वेगळें कांय ना.
खरें म्हणल्यार इतल्या वर्सांत परसा कडेन हें उतर बदलूंक जाय आसलें. कारण आतां पोरसांय उरूंक नात आनी उगड्यारूय कोण बसनात. अशें आमचें सरकार सांगता आं. खरें फट रेल्वे लायनीचेर गेल्यार कळटलें. पूण पोरसांत कोण वचनात हें खरें. पोरसांच ना जाल्यार वतले कशे? आनी फ्लॅटांनी रावपी तर संडास करतात. फ्लॅटांनी संडास आसताच तरी कोणूय संडास करता म्हणटा तेन्ना हांसूंक येता. घरांत संडास आसा तरी हे नव्यान कितें करतात काय म्हणपाचो प्रस्न पडटा. पूण आमकां नवीं उतरां घडोवपाची संवय. कांय उतरांची आमकां लज दिसता. आतां तर संडास म्हणप हें लेगीत अडाणीपणाचें थारता. आतांचे लोक वॉशरुमान वतात. आतां थंय कोणालें कितें धुतात तें कळप कठीण. कारण मुतूंक गेल्यार थंय उदक सोडून तें धुवूक आमकां कळना. खंयच्याय वॉशरुमांत वचून पळेयात. थंय वचचे परस भायर उगड्यार केल्यार बरें अशें दिसता. तरीय आमी वॉशरुमांत वतात म्हणटात. म्हणटकूच कोणाक धुवूक अशें विचारीन दिसता.
तशें आमकां गोंयकारांक दुसऱ्यांक धुवूक खूब आवडटा. स्वताचींय कर्मां दुसऱ्याचे तकलेर फोडप आनी ताका धुवप हेंवूय आमकां आवडटा. म्हणून तर राजकारण्यांक सत्तेंत आसतना आपणें करपाचें काम गोंयकारांनी कित्याक केलें ना हो प्रस्न पडटा. आनी तो केन्ना? हातांतली सत्ता वतकूच. गोंयांत विश्व कोंकणी केंद्र कित्याक जालें ना? हो एका राजकारण्याक पडिल्लो प्रश्न. आरे सभाग्या गोवा कोंकणी अकादेमीक स्वताचें घर कित्याक मेळ्ळें ना, अखील भारतीय कोंकणी परिशदेक एक ऑफीस कित्याक मेळ्ळें ना? गोंयांत राजभास कायदो कित्याक चालीक लागलो ना? हे प्रस्न येनात तकलेंत? इतलीं वर्सां सत्तेची खुर्ची सांबाळुनूय मडगांवां एक सुसज्य बस स्टॅण्ड कित्याक मेळ्ळो ना? हाची तरी जाप मेळत? असले प्रस्न तकलेंत येतात तेन्ना कळटा, हांची कारकिर्द सोंपली. आतां फुडार ना. आपूण जितो आसां म्हूण दाखोवंक असले प्रस्न. म्हणून हो पुळको.
ह्या प्रस्नांक जापो मेळप कठीण. आमी दसरो मनोवं या, शिमोलंघन करूं या. मोरू वर्सभर तोंड धुता काय ना, तो अजून पोरसांत वता काय वॉशरुमांत वता हाची जाप सोदची न्ही. गोंयांत विश्व कोंकणी केंद्र कित्याक जालें ना हें सोदतल्यांक सोदूं, आमी कोणाक धुवूक मेळटा काय पळोवया.
अभयकुमार वेलींगकार
9423884687
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
