उतरां- खेळाचो आनंद दिवपी : पुला पलतडी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एक वाचक बरोवप्याक मार्गदर्शन करूंक शकता म्हणल्यार खंयच्याय बरोवप्याक अजाप दिसतलें. अजाप जावंची गरज ना, कित्याक आयचे वाचक जरी थोडे आसले जाल्यारूय आसात ते शिटूक आसात, उतरान उतर वाचतात आनी वांकडे दिसल्यार तोंडार न्हय जाल्यार आड वटेन समाजीक माध्यमांतल्यान तरी सांगतात. तांचें म्हण्णें बरोवप्यांनी गंभीरतायेन घेतलें जाल्यार तें मार्गदर्शन म्हणपाक कांयच हरकत ना. अश्या दिश्टिकोनांतल्यान बरयिल्लें एक निबंधांचें पुस्तक वाचून काडलें. पुस्तकाचें नांव ‘पुला पलतडी’. बरोवपी आर्मांदो लियांद्रो फेर्नांडीस. पुस्तक न्यू एज प्रिंटर्सान छापलां आनी वंदना प्रोडक्शन्सान उजवाडायलां. पुस्तकाचें मुखचित्र फा. मायरन जेसन बार्रेटो हाणें काडलां आनी ताचें मोल 199 रुपया आसा. पुस्तकाच्या फाटल्या कव्हराचेर बरोवप्याची वळख आसा. ह्या निबंध संग्रहा खातीर आर्मांदाक शाबासकी आनी परबीं.
फाटभूंय
कोंकणी भास गिरेस्त जावंचें एक कारण म्हणल्यार तिचे वाडीव बरोवपी. ताणीं साहित्याच्या वेग-वेगळ्या क्षेत्रांत बरप करून कोंकणी उंचायेर व्हेली. वाचप वाचप्याक गिरेस्त करता आनी तांच्यो चिंतनांच्यो शिमो रुंदायता जाल्यार बरोवपी भाशेक गिरेस्त करता. आर्मांदाचें लिखाण हांगा- थंय छापून येतालें तांचेर दिल्ल्या वाचप्यांच्या शेऱ्यांनी ताचे भितर पुस्तक निर्माण करपाची कीट पेटली. असो ताणें आपल्या उत्फर्क्यांत उल्लेख केला. आपलें पुस्तक म्हणल्यारूच एक पूल जो मनशांक, सैमाक आनी श्रृश्टिंतल्या सगळ्या घटकांक एकठांय योवंक आधार करता. असल्या विचारांचे प्रबोधन जावंचे खातीरूच ह्या पुस्तकाची निर्मणी जाल्या.
पुस्तकाचो गाभो
‘पुला पलतडी’ ह्या निबंध संग्रहांत विवीध विशयां वेले 34 लेख आसात. तातूंतल्या निमाण्या लेखांत बरोवपी कितलेच मुद्दे वयर काडटा, वाचप्याचे तकलेर खुटल्यो मारता. शेवटाक एकवटाची आनी चिंतनांनी बदल हाडूंक उलो दितना म्हणटा, “जिवीत म्हळ्यार तुंवें तुकाच सोदपा खातीरूच आसना, पूण तुंवें तुका घडोवपा खातीरूय आसता.” जण एकल्यान आपलें जिवीत चलोवन आनी घडोवन पुला पलतडी पावचें आसा. अशे मनांतली कळम काडपी विचार ह्या पुस्तकांत मेळटात. ‘कलाकार मोनो जाता तेन्ना’ ह्या लेखांत ताणें फिल्मस्टार सुशांत राजपूत हाचे आत्महत्तेक धरून कितलेच प्रस्न उबे केल्यात. कांय उचीत कांय कल्पनीक पूण वास्तवीक जिविताक दिशा दिवपी आसात. ते घडणेक संबंधीत विचार दिवन ताणें आपले शैलीक रंग हाडला.
बरोवपी विशाल नदरेन आनी तितल्याच विस्तृत विचारांनी आपलें साहित्य फुडें व्हरता. पुस्तक चाळटां-चाळटां आनी दर एक निबंध फुडें वाचतना कितलेच विशय हाताळिल्ले अणभवाक आयले. ‘तत्वांचें लांब जिवीत जियेवंया’ ह्या निबंधांत आर्मांद न्हिदे विशीं चत्राय दिता. ‘वेगीं न्हिदल्यार तूं झगझगीत संवसारा पासून पयस- पयस वता आनी वेगीं उठल्यार सगळेंच बंद- शें आसता. मनशाक पांच वरां तरी दर्जेदार न्हीद जायच.’ न्हिदेंतल्यान मनीस पर्जळटा आनी झगझगता, न्हिदे वरवीं कुडीची पेखोवणी जाता अशें बरोवपी मानता आनी दुसऱ्यां सयत आपणें तत्वांचें लांब जिवीत जियेवंक आपयता. क्रीस पॅरीची देख दिवन बरोवपी सगळ्या कलाकारांक एक तरेचें आव्हान करता आनी म्हणटा, “कोंबयेक रवाण्याक बसोवंक तसलोच जागो जाय, मुदयेक तसलेंच थीक जाय. संगीत बसोवपी, गीत रचपी जाय. गितां आयकुप्यांक पिशें लावपी काळीज जाय, कोणाक रूच हाडपी मीठ जाय आनी मनाचें पोट भरपी उतरांचें जेवण जाय.” ‘देवाक चीट’ हो एक खास निबंध अशें दिसता. तातूंत फुटबॉलाक बरो खेळयला आनी कोणाच्या कड्ड्या वेल्यान जाल्यार कोणाच्या हड्ड्या वेल्यान धाडावन काडला. ‘देव दोतोर’ ह्या लेखांत बरोवप्यान कितल्याच दोतोरांची व्हडवीक सांगल्या. ती सांगतना ताणें काव्य आनी विशेशणांचो वापर केला. मदें-मदें ल्हान-ल्हान काणयो घालून आपले निबंध श्रृंगारीत केल्यात.
ऑपाऱ्यांचो वापर
“दर्याचें प्रत्येक सातवें ल्हार खंय चड बळाचें आसता.”, “माडार चडटा ताका देंवूंक येवंक जाय.”, “दुसऱ्याक काबार करून आपूण जिखतलो, अशें चिंतपी व्हड हारपी आसता.”, “एक बडबडपी मोन्या पासून शिकता आनी एक मोनो बडपडप्या कडसून शिकता.” अश्यो आनी हेर ऑपारी ह्या पुस्तकांत वाचूंक मेळटात.
भास शैली
आर्मांदाचे भाशेक एक वेगळीच लय आसा. विचार फुटबॉल मॅचींतल्या बॉला भशेन खेळटात. चडश्या निबंधाची सुरवात अलंकारीत शैलीन जाल्या आनी उतरां-बॉल आतांच हांगा जाल्यार खिणाक पयस वता अशें दर्शन घडटा. तरी बरोवपी आपली मोख विसरना. खंयच्या वेळार गोला कडें बॉल आपल्या गड्याक दिवंक जाय थंय तो यशस्वी थारला. म्हणून ह्या पुस्तकांतल्यान ताणें विरोधकांचेरूय बरेच गोल केल्यात.
प्रस्तावनेंतलें मन
पुस्तकाक प्रस्तावना बरयल्लो कॅनन फादर आल्फ्रेड वास उदगारता, “आर्मांदो फेर्नांडीस कोंकणी मोगी आनी कोंकणी लेखक. ताणें कोंकणी भाशेंतल्यान बरयलां आनी आपले विचार वाचप्यां मुखार दवरल्यात, अशे ताणें वाचप्यां लागीं आपलो संबंध जोडला आनी बरोवपी कसो वाचप्यांक तो संबंधान सांबाळटा. ‘पुला पलतडी’, साबार विशयांचेर बरयिल्ले लेख गुंथून तयार केल्लें हें पुस्तक… ताच्या बरपांत ताचे विचार समजूंक मेळटात आनी ते विशीं ताचें मनूय कळून येता. ताची दिश्ट विशाल आनी तितलेच रुंद ताचे विचार…”
बरोवप्याचे उत्फर्के
बरोवपी आपले उत्फर्के उग्तायतना म्हणटा, “जिविताच्या कडक अश्या वतांत, लिखणेन म्हाका सावळी दिली. उमाळ्यांच्या जोगलावण्यांनी, अपमानाच्या हुंवारांत हांव व्हांवून गेलां. सपनांचे भुजवणेच्या दवांत हांव भिजलां. म्हज्या दवा थेंब्यांच्या उतरांतल्यान वाचप्यांच्या जिवितांत आनंदाची बुडटी येवं आनी तुमचें जिवीत नव्या भरवांश्यान पर्जळूं म्हण मागता आसतनाच म्हाका मोगान एक शीण करचो दिसता. म्हजें पुस्तक पुला पलतडी वेचे आदीं बरोवपी ह्या नात्यान म्हाका आडे घालपीय भेटले… तश्या आड्या सकल म्हाका अळबीं फुल्ल्यांत तीं दिसलीं पूण सगळींच अळबीं खावपाचीं आसनात म्हणटात न्हय? हें म्हाका उपरांत कळून आयलें.”
सोंपयतना…
‘पुला पलतडी’ हो हलको- फुलको निबंध संग्रह. आर्मांदान आपले थियरेटीकल शैलीन तो सुर्गांयला. कुड्ड्याक भांगर दिलां म्हण सांगले बगर ताचें मोल ताका कळना… बरप हें वाचप्यांक भुलोवपी आसूंक जाय, तें काम आर्मांदान बेस- बरे तरेन केलां. कुटुंबीक आनी समाजीक मुल्यांच्या ह्या कथा संग्रहा खातीर शाबासकी फावताच, तेच बराबर असलें लिखाण ताणें चालूच दवरूंक विनंती. आर्मांदो म्हणल्यार कोंकणी मळा वेलें एक नखेत्र, आपणाचेर टिका करतल्यांची फाट सोडून, पुस्तकांत दिल्ल्या सल्ल्यांक ताणें आपलेंच जिवीत लावून निश्ठावान कोंकणी सेवक जावंक ताका सुभेत्सा. ताचीं रोखडींच आनीक पुस्तकां उजवाडा येवंची ही अपेक्षा.