भांगरभूंय | प्रतिनिधी
(गोंयची कोंकणी संस्कृताय आनी कोंकणी भाशा तिगोवपाक सरकारान तत्पर आसुंक जाय. राजभास ही फकत कोंकणीच उरुंक जाय…. आतां मुखार…)
कांय मराठीभाशक आमचे कोंकणीक ‘मराठीची गांवठी बोली’ म्हूण हिणसायतात. न्हिदिल्ल्या कोंकण्यांनी जागें जावंचें आनी हांकां जाप दिवची. कितशेंच बेकार गोंयकार आसात, सोशल मिडिया ‘इन्फ्लूएन्सर’ आसात, तांणी गांवगिऱ्या लोकां मेरेन, कोंकणी, कोंकणीपणाचो अभिमान पावोवपाचो यत्न करचो.
सद्या गोंयांत वाद चालूच आसा. गोंयचें मुंबयकरण जावपाकुय पावलां. आता जंय वता थंय हिंदी- मराठी- बंगाली उलोवपी जाल्यात. गोंयकाराली जमीन, जातूंत कितलेशेच जागे हें गोंयकारान विकुंक नासतना, भायल्या लोकांनी हडप केल्यात. सरकारी नोकऱ्यो पसून मेळयल्यात. कांय दिसां पयलीं पोस्ट आॅफिसांनी मराठी लोकांची चड भरती केल्या, अशी खबर आयिल्ली. निज गोंयकारांक सगले कडेन भायले लोक फाटीं उडोवपाक लागल्यात. दुकानदार, नुस्तेंकार जांव वा पोदेर हें सगले भायले लोक. सरकारान नोकरे खातीर लेखी कोंकणी परिक्षा घेवपाचें थारायलां. हाचो गोंयकारांक फायदो जातलो.
कांय मराठीवाद्यांनी गोंयच्या भोवजन समाजाचीय दिशाभूल करुन कितलीशींच वर्सां तांकां फटयले. आतां भोवजन समाजाचे लोक कोंकणीक लागून जागे जातात, तें पळोवन हांकां नसाय जाल्या. थोड्यांक कोंकणींत जात, धर्मवाद हाडपाचो आसा अशें जाणवता. ते कोंकणीक ‘बामणी भास’ म्हणटात आनी तिचो दुस्वास करतात. पूण मजेची गजाल अशी की सध्या प्रमाण आसा ती ब्राह्मणांची मराठी हांकां चलता!! हांगा सारस्वतांक ‘बामण’ म्हण्टात तशें महाराष्ट्रांक भटांक ‘बामण’ म्हण्टात. बामण हें उतर ब्राह्मणाचो अपभ्रंश. महाराष्ट्रांतले बरेच भोवजन तरणाटे प्रमाण मराठी बदला आपले थळावे मराठी बोलयेक श्रेश्ठ मानतात. पूण, गोंयांत समाजीक मळाचेर हें चित्र दिसना.
कोंकणीचो तिरस्कार करपाक कितेंय उलयतले? ‘कोंकणी मराठीची बोली आशिल्ली, कालांतरान तिका सरकारी मान्यताय मेळ्ळी म्हणून ती मान्यतायेची भास जालीं’, ‘आम्हाला माहिती आहे की कोंकणीला राजमान्यता कशी मिळाली?’,‘मराठी गोव्याच्या हिंदुत्वाचे प्रतीक आहे, मराठीने गोमंतकीय हिंदूना राखले’, अशें म्हणपी लोक गोंयांत कशें वावुरपाक शकतात? सोळाव्या शेंकड्यांत धर्मच्छळाक लागून लोक कर्नाटक ते केरळा मेरेन गेले, तेन्ना तांणी फकत कोंकणी भासूच थंय व्हेलीना, तर कोंकणी परंपरा, भटपण, काणयो, गीतां, ओवयो, नाच आनी लोकसाहित्यूय व्हेल्लें. तेंय कोंकणींतूच आशिल्लें. आजुनय आमच्या अंत्रुज म्हालांत आनी गोंयांत कोंकणीन भटपण करपी भटमाम आसात. जाणीं कोंकणेंपणाची परंपरा तिगोवन दवरल्ल्या. उडुपी आनी हेर कडेन गोंयां साकून गेल्ले कोंकणी आदिवासी कुणबी (थंय कुडूंबी म्हण्टात) आजुनय पारंपरीक शिगमो मनयतात, जातूंत तोणयामेळ जाता आनी घुमटांच्या तालार कोंकणी सोकारतीय बी गायतात.
गोंयकाराचे कोंकणीक थोडे गोंयकारुच हिणसायतात तशेच बंगाली लोक आसामी आनी ओडीया भाशेंक आपली बोली म्हणुन हिणसायताले. खूब झगडी चल्लीं, मात दोनूय भाशांचें जैत जालें. कारण त्यो भाशाच वेगळ्यो, तांची लिपीय वेगळी आशिल्ली. तांकां आपली भाशा वेगळी म्हूण खबर आशिल्लें, भाशेचो अभिमान पयलींच्यानूच आशिल्लो म्हूण तांचें जैत जावपाक शकले. ह्यो तीनुय भाशा मागधी प्राकृतांतल्यान भायर सरल्यात, तरीय तांचें एक विंगड अस्तित्व आसा. कोंकणी ही एक स्वतंत्र भास, तिका खंयच्या तरी एक भाशेची बोली म्हणप हें अयोग्य आनी कोंकण्यांचो तिरस्कार केल्ले सारके. कोंकणी ही जशीं बामणालीं भाशा, तशीच ती हेर जाती, धर्मांच्या लोकांची पसून भाशा. खास करून आदिवासी समाजाचीय ती भाशा. कोंकणी ही एका वेळार प्राकृतूच आशिल्ली. गोंयांत उत्तरे कडल्यान खूब वसाहतदार आयलें, तातूंत पयलीं नेग्रीटो वंशाचें लोक आयिल्लें, पूण तें गोंयांत रावुंक ना. उपरांत मुंडा, गोंड- संताल जनजातीय लोक आयलें. गावडा, कुणबी- वेळीप समाजाचे ते पूर्वज. मुंडा, गोंड- संताल हांचे मुंडारीचो कोंकणीचेर प्रभाव दिसता. गोंडी- संतालीचोय प्रभाव आसुंयेता, जाचेर संशोधनाची गरज आसा. मुंडारी ही ऑस्ट्रोएशीयाटिक वंशाचे भाशेंतली बोलीभास. उपरांत सारस्वतांची गोंयांत वसणूक. ते दोन वटेंतल्यान सरस्वती न्हंय आनी मागीर त्रिहोत्र (तिरहूत, गौड देश) हांगच्यान आयले. मागीर कोंकणी तयार जावपाक शौरसेनी आनी खूबशें मागधी प्राकृताचो, तशेंची संस्कृताचोय प्रभाव पडला. उपरांत कन्नड, फारसी, पुर्तुगेज हातुंतलींय उतरां कोंकणीन घेतल्यांत.
घरांत मराठी उलोवप्यांनी आमकां कोंकणीभाशकांक कितें करचें तें सांगचें न्हीं. जरी म्हजें मुळावें शिक्षण मराठींत जालें तरीय हांवें म्हजी मायभास कोंकणी आनी तिच्यो जायत्यो बोलयो खोलायेन आयकल्यात. म्हजें आवयन पसून म्हजें कोंकणी भाशेर आनी शब्दावलीचेर लक्ष दवरल्लें, अशेंच सगल्या आवय- बापायनी आपल्या भुरग्यांचे भाशेचेर आनी शब्दावलीचेर लक्ष दवरचें. आजकाल सगलेंच जाण भाशाशास्त्री आनी इतिहासकार जावंक सोदतात. म्हजें वाचन हिंदी, इंग्लीश, कोंकणीतलें. मराठींतलीं कांय पुस्तकां, कन्नड साहित्याचें हिंदी आनी इंग्लीश अनुवाद, रशियन – जपानी साहित्याचें इंग्लीश अनुवाद हांवें वाचल्यात. आमकां मराठीचो कसलोच द्वेश ना, ती एक भारतीय भास. मात आमकां त्रास आसा तो मराठीभाशकांचे वर्चस्ववादाचो. दरवर्सां हे लोक गोंयांत संमेलनां घेवन पर-परत कोंकणीक हिणसायतात. ते मात आमचे कडल्यान मराठीच्या रेस्पेदाची अपेक्षा करतात!!! मराठीक येदें व्हडलें महाराष्ट्र आसा, तिका थंय फुलूं- फळूंदी. आमी आमची कोंकणी भाशा व्हड करुया.
ओडिया भाशेचे अस्मितायेचो उत्कलगौरब मधूसुदन दास म्हण्टा, ‘शिंपडिल्ल्या ओडिया वाठारांचें एकीकरण करपा खातीर धाडसीपणान मुखार सरात”. तसोंच आमचो कोंकणीभाशकांचे अस्मितायेचो म्हापुरुस शणै गोंयबाब आमकां सांगता, ‘कोंकणी भाशेची अशी उदरगत करुया, की ती सगळ्या भाशेच्या साहित्यिक पांवड्यार समजूपाक जाय. उंचेल्या वर्गाचें भाशण, सकयल्या वर्गाचें भाशण, विद्वानाचें भाशण वा शेतकाराचें भाशण अशें करून हाचे वांटे करुया नाका. आमी सगळे एके कडेन येवन एक बरो शेतकार, विद्वान जावन कोंकणी भाशेचें पुराय स्वातंत्र्य भोगूंया.’ जय मायभास कोंकणी!!, जय गोंय!!
(उत्तरार्ध)
– अभिनव सिताराम काटकार
95274 82446
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
