उटंगराच्या पावसांत चवथ

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

धुंवरेल्ल्या मळबांतलो पिरीपिरी पावस सकाळीं, दनपारय पावसांत शिंयाळी, सांजवेळ नितळ मळबांतलो सूर्य पळोवपाक मेकळ्यो सुवाती राखात.

पावसाचो विसव पेरां, चिकू, रानफळांक, तवशीं, घोसाळ्यांचे वाडीक बरो. श्रावणांतलें सप्तक, जायांच्या पुजेचें दायज ज्येश्ठनीतींतल्यान आमचे भांगरभूंयेंत उरलां. तेंपा प्रमाण तें बदलत वतना भजन, आरत्यांच्या दायजांतल्यान, नळ्यांच्या घरांतल्यान माराण उणे जायत गेल्यात. आवाजाविरयत माराणांचीं नवीं रुपां धुंवरान घुस्मटावपी, भलायकी इबाडावपी. त्या माराणांक ज्येश्ठांनी नवो मार्ग दाखोवपाची गरज आसा.
पावस विसव घेतनाय धुंवरेल्ले नवे दोंगर, दोंगुल्ल्यो गोंयच्या शिंयाळ्या पर्यटनाची वाट. पावसांत येवपी चोम्यांनी पर्यटक गोंयांत हातरी घालून रावतात? ‘ने मजसी ने परत मातृभूमीला’ ह्या गीताची तांकां याद करुन दिवची. भूंयपुतांक, धुवांक गोंयची चवथ भांगर. माणकां मोतयां परस कुळाराची, मावोडेची नेवरी, लाडू, भांगराळी, दडकांचो पावस घेवन येवपी. बाकीबाबांच्या कवितेंतल्या पावसांत नवें कवीत घडटा, दसणी फुलां गणपतीच्या माथ्यार सोबतात.
धुंवरेल्ल्या मळबांतलो पिरीपिरी पावस सकाळीं, दनपारय पावसांत शिंयाळी, सांजवेळ नितळ मळबांतलो सूर्य पळोवपाक मेकळ्यो सुवाती राखात. तोच तर भांगरभूंयेचो स्वास आनी वास. तो श्वास, वास दुस्मानाक भावता तेन्ना शीम थारावन घालची पडटा.
शिमे वयले फातर हालोवपी दुस्मान एके शिटकावणेन थांबना तेन्ना तांकां गणपतीबाप्पा ख्यास्त करता. बिल्डिंगो, कोयर, येरादारीचे कोयंडेत घुस्मटान तापिल्ले भुंयेर दडकांनी पावस उटंगार हाडटा. चवथींतल्या उटंगाराच्या शार, गांवांतल्या रुपांनी धर्तरी भिजतली. धर्तरेतल्या भिजपी सैमांत कोयरांतल्यानय बीं किल्लता. कोयरांतलें प्लास्टिक भिरकावया, न्हयकारूया. न्हय फकत चवथींत तर चलता, भोंवतनाय.
प्लास्टिक दोंगर पोखरता, प्लास्टिकाच्या दोंगरांत गोरवां शेण्टांत. प्लास्टिकाक ना म्हणप, घरची पोती बराबर आसप तीच तर ज्येश्ठनीत. दडकाच्या पावसांत पोतीय भिजतली, सुकोवन परतून उपेग करुन प्लास्टिकाक धांवडायात.
चवथ सैमांतली, धुंवरेल्ली, तापिल्ल्या रस्त्यांकय न्हिंवयतली. रस्ते तापतात, दर्यादेगेर लोक चोम्यांनी वतात तेन्ना सरभोंवतणी उबाळ वाडटा. मळबामेरेन तो पावतना तुमकां आमकां दिसना, पावसाच्या थेंबांनी तो धर्तरेर परत येता. कालच्या भुरगेपणातली ती काणी आयज तशीच शिकयतात ? सांगतात? बारीकसाण घेतल्यार तातूंतल्यान पावसाचें गणीत होल्मता. वेधशाळेची पावसाची गणितां चुकतात, तीं मांडपी मनीस, कंप्युटरार मळबांत धांवपी, चलपी कुपां पळोवपी.
दसकांतलो पावस बेगीन येतना मदल्या विसवाचो वगत पयलीं कळचोना. धर्तरी, पावसाकय विसव जाय आसता. विसवांतल्यान नवीं गणीतां मांडून दडकांनी पावस उसरां येवप, चवथींत लोकांचे चोमे शाराभायर वतना एकादरें शार हुंवांरांत बुडप अंदूं जायत व्हय? हेर वांठारांनी पिरीपिरी, भिरीभरी पावस येतना म्हापशें बुडलें, उदरगतीच्या नव्या वाऱ्यान हाललें. उदरगत सैमांक दुखोवपी, दोंगुल्ल्यो कापपी भुयेंक जांचाची. त्या जांचातली ल्हारां मळबाक तेंकल्यार इंद्रधोणुय शेण्टा, रागार, फुगार जाल्लो पावस उजवे, दावे कोणाक सोडना, गांव गिळटा. गांव सांबाळपाची ज्येश्ठनीत गांवांतल्यान शारांत येता तेन्ना गांवांतलीं घरां पूल रस्त्यांनी लागीं येतात.
वाडपी पूल, रस्ते येरादारी वाडयतात, रों रों वारो, उटंगाराचो पावस न पळयता येरादारींत मनीस धांवता तेन्ना अरिश्टां येतात. दडकांनी पावसांत चलपा भोंवपाची धिटाय लागसल्ल्या वाठारांनी वचपाक दाखयात. बाजार लागीं येतात, स्वयंपूर्णाय येतली माटोळेच्या बाजारांतल्या कोनशांनी. वता पावसांतल्यान स्वयंपूर्णा सुदारता, ती लखपती, करोडपतीय जायत पावसांत भिजत, घरां दारां सांबाळत.
स्वयंपूर्णा शेतांतली, स्वयंपूर्णा दुदांतली, स्वयंपूर्णा दुकानांतली, स्वयंपूर्णा शाळेंतली, दोतोर स्वयंपूर्णा, इंजिनियर स्वयंपूर्णा, अन्नपूर्णा स्वयंपूर्णा कितलीं तिचीं रुपां. तीच गौरी, तीच पार्वती, तीच राधा, तीच सखी पावसा वाऱ्यांतली. मळबाक हात तेंकोवंक वतना पावसान तिका काल आडायलें, आयज ती ताचे बराबरीन वता, तेच धर्तरेचें. हुंवारांत भूंय आनी मळब धर्तरेर पावसांत एक सारकीं दिसतलीं तेन्नाच दडकां दडकांनी पावस येतलो. मातयेंत गणपतींक भिजोवपाक, विघ्नां धुवपाक. निर्माल्य वेवस्थापनांतलें भांगर दिवपाक, चंदन मेळटा तातूंतल्यान. चंदनाच्या रुखांचे खासा दोंगर भांगराळ्या पानांचे, ल्हान व्हडीं चान्न्यांत रुप्यावरी सळसळपी. दर्यांत व्हड्यांची सर्त, व्हड्यांपासत आंगणां भूंय आडावपी, दर्याचो कोनसो तांकां ना? दर्यांतल्या कोनशांनी आपटतात व्हड ल्हारांर ल्हारां. वतां वतां बिजलेकय धर्तरेर हाडल्यार, पोटांत घेतल्यार धुंवरेल्ल्या पावसांतली माती कितें शिकयतली? उदरगतीचीं पावलां सादुरतायेन घालात, चवथय घरच्या घरा करात दडकांच्या पावसांत. तीच उमेद, तीच उमळशीक, तीच दायज.

सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260