भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आदिवासींचे फुडारी, लोकनायक बिरसा मुंडा हांची आयज जयंती. ते निमतान….
भारत देश स्वतंत्र जावपाक आमच्या देशाच्या खूप स्वातंत्रवीरांनी बलिदान दिलां. 1857 च्या आंदोलनांत राणी लक्ष्मीबाई, तात्या टोपे, नानासाहेब हांणी आपलें योगदान दिल्लें. ह्या स्वातंत्र्यवीरांवरी आदिवासी चळवळीचे जनक बिरसा मुंडा हांचो देशाच्या स्वातंत्र्या खातीर व्हड योगदान आसा. बिरसा हांचो जन्म 15 नोव्हेंबर 1857 दिसा रांची (झारखंड) गावांत जाल्लो. ताच्या बापायचे नांव सुगना आनी आवयचे नांव करमी आशिल्लें. ल्हानपणातल्यान तांचो स्वभाव विद्रोही आशिल्लो. कारण तांणी आपल्या समाजाचे अस्तित्व तिगोवपाचो यत्न केल्लो.
बिरसा मुंडा हांका शिक्षण घेवपा खातीर मिशनरी शाळेंत घाल्ले. पूण थंय शिक्षणा वागंडाच मिशनरी आपल्या धर्मांचें म्हानपण आदिवासींक सांगताले. तांचे धर्मांतर करताले. बिरसांक आपल्या बापायचें सुगन हांचे जबरदस्तीन धर्मांतर केल्ले खातीर मिशनरी आनी ब्रिटीशांचो राग येतालो. तातूंत अशिक्षीत आदिवासींचेर जावपी अत्याचार, तांच्यो जमनी बळकावप हे खातीर तांणी ब्रिटीशांक धडो शिकोवपाचो विचार केलो. गोडगेडा गांवांतल्या स्वामी आनंद पांडे हांच्या पालवान तांणी छोटा नागपूर वाठारात 1895 वर्सा आंदोलन उबें केलें. ब्रिटीशांनी ते कशेच मेळनाशिल्ले. पूण एक दीस तांकां धरले आनी बंदखणींत उडयले. थंय तांचे हाल केले. 3 मार्च 1900 ह्या दिसा बिरसा हांकां बंदखणीत घाले. जेन्ना तांकां सोडपाचे आशिल्ले, ताचे आदले दीस 9 जून 1900 क ते मरण आयिल्ले स्थितींत मेळ्ळे. तांकां वीख दिवून मारिल्ले, अशें इतिहास सांगता. ब्रिटीशांचें सरकार आशिल्ल्यान आदिवासी समाजांच्या लोकांक तांचे अधिकार मेळनाशिल्ले. बिरसा हांणी ब्रिटिशां आड आंदोलन केल्ले. आदिवासी समाजाचे अस्तित्व तिगोवपाक तशेंच तांचे अधिकार मेळोवन दिवपाक.
आज बिरासा मुंडा हे आदिवासी लोकां खातीर लोकनायक जावन आसात. ‘धरतीबा’ ह्या नांवान तांकां लोक वळखतात. आदिवासी लोकां खातीर ते देव जावन आसात. ह्या समाजा खातीर तांणी योगदान दिलां. आज लेगीत आदिवासी लोक तांची याद करतात. तांचे आंदोलन याद करून अधिकार, अन्याय, अत्याचार जाता थंय आवाज काडटात.
आज आदिवासी समाजाच्या लोकांक वेगवेगळ्या आव्हानांक सामकार वच्चें पडटा. आपलें कुळ आनी भुंय सांबाळपाक तांची धडपड चालूच आसा. जल, जंगल, जमीन हांची राखण करपाक तें फाटी नात, कारण तांची पुराय जीण जल, जंगल आनी जमीन हाचेर अवलंबून आसा. सैमाक ते देव मानतात. जल, जंगल आनी जमनी खातीर ते आज आवाज काडटात. बिरसा मुंडा हांणी आंदोलना करून आदिवासी समाजाक एक धिटाय मेळोवन दिली. सगळ्यां खातीर ते प्रेरणा जावन आसात. ‘अबुआ दिशुम अबुआ राज’ म्हटल्यार ‘आमचो देश, आमचे राज्य’ तशेच ‘महारानी राज तुंदु जाना ओरो अबुआ राज एते जाना’ म्हटल्यार ‘महारानीचे शासन काबार करया आनी येयात आमीं परतून आमचें राज्य स्थापन करया’ अश्यो ह्यो दोन घोशणा बिरसा मुंडा हांणी दिल्ल्यो.
हिंदी साहित्यिक महाश्वेता देवी हांणी बरयिल्ली कादंबरी ‘चोटी मुंडा और उसका तीर’, ‘जंगल के दावेदार’, लेखक कमलेश्वर हांणी बरयिल्लें नाटक ‘हिन्दोस्तां हमारा’, डॉ. विनायक तुमराम हांचे ‘बिरसा मुंडा धरतीआबा : जनचेतनेचे विद्रोही रूप’, आदि साहित्यांत बिरसा मुंडा हांचें जीवन तशेंच तांणी केल्लें आंदोलन, संघर्ष हांचेर बरयले आसा. आज हिंदी, मराठी साहित्यांत लेगीत तांचेर साहित्य बरयतात.
गोंयचे आदिवासी समाज लेगीत बिरसा मुंडा हांकां याद करतात. व्हडा उमेदीन तांची जयंती मनयतात. तांचें आंदोलन, संघर्ष, दर एक आदिवासी युवा पिळगे कडेन पावपाक जाय. बिरसा मुंडा कोण आनी कित्याक तांची जयंती मनयतात हे लेगीत प्रत्येक आदिवासीक खबर आसप गरजेचें आसा. बिरसा मुंडा हांचेर जाय तें साहित्य बरयले आसा तें वाचन करप गरजेचें. कारण आदिवासी समाजांच्या लोकां मदीं ताणें चेतना जागृत केल्ली आसा. आनी ती जागृताय आज आसप खुब गरजेचें आसा. आज लेगीत आदिवासी समाजाचेर अत्याचार, अन्याय, शोशण जायत आसा. आधुनिक युगात तशेच उद्देगीकीकरणाच्या काळांत आज खंय ना खंय आदिवासी परंपरा, संस्कृती पयस गेल्ली दिसून येता. आदिवासी समाजाचे अधिकार तांकां आजून मेरेन मेळिल्ले नात. म्हूण आज बिरसा मुंडा हांकां याद करून प्रत्येक आदिवासी युवांनी आपले अधिकार मेळोवपा खातीर यत्न करप गरजेचें आसा.
प्रियांका देऊ वेळीप
7378827508
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
