भांगरभूंय | प्रतिनिधी
संवसारांत जायते नाट्यप्रकार आसात, तातूंत तियात्र हो एक खाशेलो प्रकार. स वा सात पड्डे (अंक), बारा वा पंदरा वा वीस अशीं वेगवेगळ्या विशयांचेर आधारीत कांतारां आनी कॉमेडी हीं ताचीं उल्लेखनीय आंगां. कांतारां एकल्यान म्हणिल्लीं (सोलो), दोग जणांनी म्हणिल्लीं (दुवो वा दुयेट), तीग जणांनी म्हणिल्लीं (ट्रियो), चार जणांनी म्हणिल्लीं (चवको वा क्वार्तेत) पांच जणांनी म्हणिल्लीं (पांचको वा क्विंतेत) आनी कोरल्स म्हणल्यार हांचे परस चड कितल्याय जणांनी म्हणूं येतात अशीं. ह्या सगळ्या प्रकारांत आदीं सोलो खूब फामाद आशिल्ले, ते डिसेन्ट आनी कॉमेडी आसताले. ताचे उपरांत फामाद जाले ते ट्रियो म्हणल्यार तेग जणांनी म्हणिल्लें कांतार. हें कांतार म्हणल्यार एक गजाल वा घडणी जंय भासाभास आसता आनी कांय जण बरी देख दिवन वतात. पयलो ट्रियो पंगड घडलो तो कीड, यांग, रॉड हांचो. ताचे फाटल्यान ‘बीग त्री फ्रॉम साश्टी’. अशे जायतेच ट्रियो मुखार घडले, तसलो एक फांकी ‘ट्रियो किंगस्’ नांवाचो पंगड आशिल्लो नेल्सन, कोन्सेप्शन आनी ऍन्थोनी हांचो. हे फांकीवंत तियात्रीस्त आमचे मदें नात पूण ‘घराबो’ हें तियात्र- पुस्तक काडिल्ल्यान नेल्सन आफोंसो अज्रंवर जालो. तो 20 एप्रील 1934 दिसा जल्मलो आनी 18 जून 1982 दिसा देवाधीन जालो.
फाटभूंय
70- 80 च्या दसकांत ह्या ट्रियोन तियात्र माची अशी गाजयली की प्रेक्षक चड करून ट्रियो आयकपाक येवंक लागले. म्हणून नेल्सनान बरयिल्ल्या तियात्राची वळख तुमचे खातीर. ‘घराबो’ हो तियात्र तो जिवो आसतना खूब गाजिल्लो म्हूण तियात्र अकादेमी ऑफ गोवा हे संस्थेन तियात्राच्या 125 वर्सांचे समारंभणे समयार ’क्लासीक तियात्र फॅस्टीवल’ हातूंत ‘घराबो’ तियात्र दिग्दर्सून माचयेर दाखोवंक मायकल ग्रेशियस हाका संदी मेळ्ळी. तियात्राची बरपावळ वाचून मायकल प्रभावीत जालो आनी हे बरपावळिची गिरेस्तकाय वळखून ताणें लंडनांत आशिल्ल्या नेल्सनाच्या पुताक टोमी बाबा कडेन हो तियात्र पुस्तक रुपान छापून हाडूंक परवानगी मागली. ताणें कसलोच विरोध करिनासतना ही बरपावळ पर्गटूंक आपली परवानगी दिली. देखून हें तियात्र पुस्तक जिवीत प्रकाशनाच्या बावट्या खाला छापून आयलें. ताचें भायलें कव्हर सुर्यकांत सुतार हाणें चित्रायलां जाल्यार तें ऍड्स प्रिंटर्सान छापलां. कव्हराच्या फाटल्या पानार बरोवप्याची थोडीशी वळख आसा. ताचें मोल 150/- रुपया आसा. नेल्सनाचें हें पुस्तक म्हळ्यार तियात्र दायजा खातीर एक मोलादीक थेवो आसा. हे खातीर नेल्सनाच्या बरपाची तुस्त करचीच पडटली.
पुस्तकाचो गाभो
तियात्राची सुरवात वालेरियानाच्या घरांत जाता. देखावो आसता वालेरियानाच्या सत्तराव्या जल्मदिसाचो. ताका दोग पूत आसतात, आल्वारो आनी हिलारी. ते दोगूय काजारी. आल्वारोची घरकान्न ग्रेसी आनी हिलारीची घरकान्न लिरा. वालेरियान दोन सुनो आसून, घरांत आजून नातू खेळूंक लागूंक ना म्हण हुस्को पर्गटायता. थंयच दोगूय भाव एकवटान रावपाची भास उलयतात. एकलो पूत म्हणटा, “आमच्या बायलां मदें केस्तांव जाल्यार पासून आमी भाव एकठांय रावतले, दोशीं जावंचे नांत.” एका मजभूत कुटुंबाचे बुनयादिची देख बरोवप्यान दाखयल्या.
दुसरे वटेन लिरा आपल्या आंकवारपणायल्या मोग्याक भेटपाचें चालूच दवरता आनी तांच्या खुशाल कुटुंबाक तो मोगी काजळ लायता. दुसरी सून ग्रेसी गर्भेस्त जाता ही खबर मेळटा, वालेरियान खुशाल जाता. पूण गांवार भोंवपी सुनेक हें पसंद जायनां. तें आपलो गुन्यांव लिपोवंक आपल्या घरकाराक घरांतल्यान भायर सरूंक फुसलायता. अश्या वेग-वेगळ्या दिश्टिकोनांतल्यान फुडें गेल्ली तियात्राची कथा शेवटाक कशी पावता हाचेर वाचप्यांनी नियाळ करचो.
बरोवप्याच्या गिन्यानाची प्रतिभा पळेयात. “जर हांव महाभारतांतलो हनुमान जाल्लों जाल्यार, हांव म्हजें हड्डें पिंजून म्हज्या काळजांत तुजो कितलो मोग आसा तें दाखयतलों आसलों.”
ऑपारींचो वापर
बरोवप्यान आपल्या तियात्रांत बऱ्योच ऑपारी वापरल्यात, जशे परीं ‘फुलू खुस्तार फोजने आनी रगड्या खुस्तार सान्नां.’, ‘कितलोय बरो खासादोर येयल्यार तुका फार लागपा नां.’. ‘दर्याक सुकती-भरती येवंची चुकना, सगळें रावता पूण हें पात्राद पोट रावना.’, ‘शेतांतलो नेर आदींच काडून भायर उडयात.’ असल्यो आनीक जायत्यो ऑपारी ह्या तियात्रांत आयकूंक मेळटात.
भास
तियात्रांतली भास सामान्य मनशांची आसा. ती साश्टिचीच बोली अशें म्हणूंक मेळचें ना. म्हण तियात्र चालत्या-भोंवत्या पात्रांतल्यान माचयेर आयिल्लो दिसता. तियात्रांत कोमेडी पात्रां चड आशिल्ल्यान तियात्राक वेगळो रंग आयला. तियात्राचो मुखेल हेतू आसा घर आनी घरसंवसार. देखून प्रत्येक पात्राक घराब्याचो हुस्को आशिल्ल्याचें दिसून येता आनी काजाराक एका मनशाच्या जिवितांत कितलें म्हत्व आसा हें पात्रांच्या संवादांतल्यान समजता.
खाशेलेपण
चलत्य-भोंवत्या संवादांत बरोवप्यान कॉमेडी घाल्ली पळेवंक मेळटा. कांतार करून रितीन म्हणटा,
‘म्हाका सांडून तो गेलो
कुवेट काजार जालो
हांवें शिराप ताका दिलो
कुवेट गेर्रांत बंब पडून मेलो.’
संवादांत काव्यनिर्मिती आयल्या ताची देख ही. तियात्रांत हरशीं कांतार आसताच पूण भासाभास करतना पात्रांक अशीं सजोवप ही बरोवप्याची प्रतिभा आसा. हे शिवाय तियात्र ‘एक्शन पॅक्ड’ आसा. बरोवप्यान काजाराचेर बरोच भर दिल्लो जाणवता. पात्रां आपलो सांगाती सोदतना गूण-सोद खुबूच दाखयला.
प्रकाशकाचे उमाळे
तियात्र अकादेमी तर्फेन नेल्सनाचो तियात्र माचयेर सादर करूंक संद मेळिल्लो, तियात्र-पुस्तकाचो प्रकाशक कसो मायकल ग्रेशियस आपले उमाळे अशे उदगारता, “एक तियात्रिस्त तियात्र बरयता तेदनां तें साहित्य आसता. पूण जेदनां हो तियात्रिस्त आपणें बरयल्लो तियात्र माचयेर दाखयता तेदनां हें बरयल्लें साहित्य नाट्य जाता आनी जेदनां माचयेर सादर जाल्लो तियात्र पुस्तक रुपान छापून येता तेदनां हो तियात्रिस्त आपणाचें नांव अमर मनशांचे वळेरेंत घालता आनी आपणांकूच न्हय पूण आपणा वांगडा आपलो वावर अमर करता.”
सोंपयतना…
पाय तियात्रिस्त जुआंव आगुस्तिन्हो फेर्नांडीसान ‘भाटकारा’ हो आपलो तियात्र पयलोच छापून तियात्रिस्तां मुखार एक बरी देख घालून दिली. सर्गेस्त नेल्सन आफोन्सो आतांचे पिळगेचे नदरेक एक तियात्रिस्त. पूण ह्या तियात्रिस्ताचो वावर कितें आनी ताचे कलेची खोलाय कितें हाचेर अधिकारान उलोवंक हें तियात्र पुस्तक गवायकी दिता. ‘घराबो’ तियात्र- पुस्तक छापून आयिल्ल्यान सर्गेस्त नेल्सन बाबाच्या वावराचेर उजवाड पडटलो. ताचे बरपावळींतल्यान ताणें चित्रायिल्लो काळ, त्या काळा वेल्यो चाली रिती समजून घेवंक हें पुस्तक फायद्याचें जातलें. तियात्रांचीं आनीकूय पुस्तकां येवंक आनी तियात्राचेर खोलायेन अभ्यास जावंक आदल्या तियात्रिस्तांचीं जाता तितलीं पुस्तकां उजवाडावंक तियात्र अकादेमीक आव्हान.
विन्सी क्वाद्रुश
9822587498
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
