आत्माभिव्यक्ती वांगडाच सौंदर्यमय कल्पनां म्हणल्यार सत्याचीं किरणां

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

वी एन. बालकृष्ण मल्या हांचो हाचे आदीं जीव संकल्प (2013), आनी आत्मगत (2019) अशे दोन कवितां संग्रह उजवाडावन तांणी आपलें मोलाचें योगदान कोंकणी साहित्यांत दिलां. वेलींगाच्या शणै प्रकाशनाचे वतीन ‘सत्याचीं किरणां’ हो कवितांचो संग्रह उजवाडायला. ‘सत्याचीं किरणां’ नांवांतूच सत्य आनी वास्तव लिपलां. प्रतिकात्मक रुपांत कवी बाळकृष्ण मल्या काळोख पयस करून असत्य न्हयकारुन सत्याचो आनी उजवाडाचो शिंवर कवितांच्या रुपांनी वाचप्यांक करून दिता. देख सत्याचीं किरणां (53)
म्हस्त पावटी सांगलें आसल्यारीय
मनांत व्हेल्ल्यार उपेगाक येतलें
लोकांत ज्ञान भरनु विकरल्यारीय
सोदल्यार मात्र आमकां मेळतलें…
पुराय संवसार सत्य आनी असत्यान चलता. तशेंच ज्ञान आनी अज्ञानान भरलां . तेन्ना ह्या संवसारांत पावलां मारतना संवसारांतले सत्य आनी ज्ञानाचीं पारख आमकां कळूंक जाय. तेन्ना हेंच सत्य ‘सत्याचीं किरणां ‘ आमकां सांगतात. जाल्यार सूत्रांत बांदिल्लो पुतळो कवितेंत कवी म्हणटा-

विमानार साकून उडक्यो मारून
मोडाक चिरून गुडळून घुंवका
घोण्ये सारकें पंखां विस्काळावून
मस्तीन मळबार उबून दाखोवंक
आतां म्हळ्यार नुतोच बेसून
काळु गंलांट मारचें चोयतां
क्षणभंगुर हें जीवन म्हणून
सूत्रांत बांदिल्लो पुतळो नांचतां,
हांव, सूत्रांत बांदिल्लो पुतळो नांचतां.. (16)

कवी स्वताची कथा आनी व्यथा मांडपी कवी आपल्या कवनांतल्यान संवसाराचें दुख्ख परगटायता. कवी बाळकृष्ण हो कवी कवितेंत जियेता म्हणल्यार चूक जावचें ना. कविता हें ताचें घर, ताचें व्यक्तित्व म्हळ्यार कवितेच्या ओळिंतल्यान भायर सरचो अर्थ. कवीन आपल्या जिविताच्या अणभवांतल्यान शिकून घेतिल्लें ज्ञानच ताच्यो कविता घराचो उजवाड. सत्याकय उजवाड आसता. ही शिकवण कवी दिता. आत्मभिव्यक्ती वा आत्मचरित्रात्मक कवितांमी विणलां. तांच्यो अश्योच आनीक कांय कविता म्हळ्यार , ‘’हांव म्हाका सोदून, , हातांत कांय उरना,आतांय खंयी पावलो ना, ‘’ देख,-
ल्हारांत पडोवन सोंसेयलो
गिरंगुट घुंवळेंत घुवेंयलो
जावन दरियांत हलत-हलत धुलत
आतांय खंयीय पावलोना…
कितलेश युगांत धांलडायलो
जन्मांत मरणांत भोंवडायलो
कर्मां फोंडांत फसत फारकत,
आतांय खंयीय पावलोना… ( 21)
कवी बाळकृष्ण हांच्यो आत्मनिश्ट कविता वाचतना म्हाका आयरीश कवी जॉर्ज मूर हांचो उगडास येता. कवी मूर हांणी 1924 वर्सा उजवाडाक आयिल्ल्या ‘शुध्द कविता’ ह्या प्रतिनिधीक कविता संग्रहांत शुध्द कविते विशीं कल्पना मांडली. कवी मूर हांगा कलाकृतीचें स्वातंत्र्यपणा सांगतना कलाकृतीच्या निर्मात्या पसून तिचें वेगळें अस्तित्व गृहित धरता. कलाकाराचो हेतू ‘आत्मशक्ती ‘ (self expression ) .. ‘’ to make something beautiful, something that the poeat crates outside his own personality.’ अशें तो म्हणटा. ही कल्पना फुडें स्वतंत्रपणान टी.एस. एलियटाची टीका विचारांत, ‘’ ही व्यक्तीमत्वाची अभिव्यक्ती न्हय तर व्यक्तिमत्वांतल्यान सुटका.. (“ It is not ab expression of persoanality but an escape from personality.”) ह्या रुपांत आयल्या.
कवी बाळकृष्ण ‘ सत्याचीं किरणा’ ह्या संग्रहांतल्या भाशेचो विचार केल्यार, ताची भास खूब अलंकृत आनी प्रतिकां आनी प्रतिमांनी नटल्या. तांची पुस्तकांतली भासशैली केरळांत चड करून वापरिल्ल्या उतरांचेर आदारिल्ली आसली तरी हेर प्रदेशांत चड मान्य अशीं उतरां आनी अभिव्यक्ती हांचो आसपाव करूंक कवीन तकालस घेतल्या. देख भारताची अप्रतीम भास आमची कोंकणी करश्यात भेदु कसलोच उत्तर वा दक्षिणी भारी चंद बोल सगळ्यांत बरी आमची भास बरो देशु कोंकणीची आर्इ मायि सायबिणी…(41)

  • ‘आमची कोंकणी’ हे कवितेंत कवी बाळकृष्ण मल्या कोंकणी भाशेची व्हडवीक आनी तिची मिरास सांगता. कार्यकारी राज्यभास गोमंतकी म्हवी वाणी आनी राष्ट्र संविधान मान्य दिल्ली कोंकणी तशेंच सर्वतंत्र स्वतंत्र भारताची ही शिरोमणी म्हण तिची तुस्त – तोखणाय करता. तेन्ना 74 पानांच्या पुस्तकांत कवी बाळकृष्ण मल्यान सैमाचेर भरभरुन कवितांचें लेखन केलां. वालीं, झोंपां,रुखावळ, पिकावळ तशेंच जिवावळ म्हळ्यार पारली, शिल्लो, काजुले, फुलपाखे, शेंवणीं, गिरबुजी, पारवो, कोगूळ, घोण, मूंय आदीं. हांचें लागीं कविचें खाशेलें नातें आसा. मनीस पुथ्वीचेर आसलो म्हूण जायना पंच धातू वांगडाच फुलां आनी सावदां हाचे बगर मनशाचें जीण व्यर्थ आसा असो संदेस कवी ‘जीव रुखाची फुलां’कवितेंतल्यान दिता. देख-
    जीव आसिल्लि फुलां तीं.
    फुलता झडता फुलतली
    रंग सगकडेन शिंपडून
    रातीं दीस खेतलीं
    जिवीताचें रुका खांद्यार
    चांग बल्लावय आसतलीं
    भोगचें बरेलांसा मात्यार
    बदलूंक कोण शकतलीं?..(95)
    पद्मश्री शरतचंद्र शेणै हांणी पुस्तकाक प्रस्तावना बरयल्या, कवी बाळकृष्णा मल्याचीं कवनां वाचकाचें मन वा काळीज तापोवंक सोदीनांत. पूण तांचेर उजवाडाचो शिंवर जरूर घालतात. उजवाड म्हणल्यार
    सत्याचें आनी ज्ञानाचें मुर्त स्वरुप,
    काळोख हें अज्ञानाचें रुप, मायेचें स्वरुपय जंय उजवाड आसा. थंय काळखाक सुवातूच ना. आनी अस्तित्वय ना. असो आपलो अभिप्राय दितात.
    कवी मल्या हांणी ‘सत्याचीं किरणां ‘ पुस्तक बाप्पा स. वी. नारायण मल्या आनी अम्मा स. एन. रमा बाय मल्या हांच्या पावन उगडासाक समर्पण केलां.
    म्हजो इश्ट कवी बाळकृष्णाक फुडाराक साहित्याच्या चेंप्याक साबार अशींच मोरांचीं पाखां लावपाचें भाग्य मेळूं. सोंप्या उतरांनी कवीच्याच उतरांनी सांगतलों जाल्यार,
    ‘’ सत्याचीं किरणां परजळ आसूं, सदांच आमचेर व्हांवता आसूं !’’
    …इतलेंच मागणें !!!

(आयज कोंकणी भाषा प्रचार सभेचे वतीन कोंकणी भवन, चेरलाय, कोच्ची हांगी कवी एन बाळकृष्णा मल्याचो ‘सत्याचीं किर्णा’ हो 74 कवितांचो झेलो उजवाडाक येता. ह्या वेळार पुस्तक प्र्काशन सुवाळ्याक कोंकणी केंद्र , गोश्रीपूर अध्यक्ष एम. लक्ष्मण किळिकार, श्रीमती श्यामळा एस. प्रभू,अँड खगेंद्र हेगडे, मनोहर आर शेणाय हांच्या हस्तुकीं पुस्तक प्रकाशन जातलें. शणै प्रकाशनाचे धनी अभय कुमार वेलींगकार, साहित्यीक विशाल सिनाय खांडेपारकार आनी लेखक उदय देशप्रभू हे मानेस्त म्हण हाजीर आसतले.)

विशाल सिनाय खांडेपारकार