भांगरभूंय | प्रतिनिधी
एदुआर्द जुजे ब्रुनो दे सौजा हाणें कोंकणी कादंबरीची बुनयाद घाली. ताणें रोयल्ली ही रोंपी एक व्हड रूख जावंक कारीदाद दामासेनो फेर्नांडीस, आ. वि. दा क्रूज, आंतोनियो फ्रांसीस दे सौजा, लॉरेंस पेद्रू मोंतेरो, एलियोत दे एली आनी हेर खूब जण वावुरले आनी रोमांशींचो पातशा रेजिनाल्दो फेर्नांडीस हाणें ती फुलयली आनी इतिहासूच घडलो. कादंबरी हो एके भाशेचो ऑत्मो म्हण संवसारीक पांवड्या वेल्या बरयणारांनी म्हणलां. अमेरिकेचो फांकी बरोवपी फ्रान लेबवित्ज. म्हणटा, “उलोवंचे आदीं विचार कर. विचार करचे आदीं वाच.” कादंबरी बरोवंक घेतना खुब विचार करचो पडटा ही सेर्त गजाल. पेन हातांत घेतलें आनी कथा बरोवंक सुरवात केली अशें जायना, तिचें कथानक मांडचें आसता, पात्रां सजोवंचीं आसतात आनी कथेच्यो खांदयो आनी पानां वेवस्थीत लावंचीं आसतात. श्रृंगार तर चडोवंकूच जाय. म्हण एके बसकेंत कादंबरी जायना हें जगजाहीर आसा.
कादंबरी म्हणल्यार एक लांब कथा वा साबार कथा एका सुतान गुंथून हाडिल्ली मिश्र- कथा. हातूंत एकूच घडणी न्हय तर साबार घडण्यो वेवस्थीतपणान मांडिल्ल्यो आसतात. त्यो जित्यो-जिव्यो करून वाचप्यांक दिवप हें बरोवप्याचें काम. हो प्रकार कादंबरी, रोमांस आनी कादंबरिका वो नवलिका अश्या प्रकारांनी वांटिल्लो आसा. रोमी कोंकणींत आदीं रोमांशी होच प्रकार घोळटालो पुण हालींच्या काळार आधुनीक कादंबरी आमकां वाचूंक मेळटा. सावयो पिंटो, विली गोयस, विन्सी क्वाद्रूस आनी हेर बरोवप्यांनी उंचल्या थरावेल्यो कादंबऱ्यो वाचप्यांक दिल्यात. तातूंतलीच अँथनी मिनेजीस हाणें सुमार 32 वर्सां उपरांत बरयल्ली तिसरी कादंबरी ‘हांव घोवाची बायल’. ही कादंबरी दाल्गादो कोंकणी अकादेमीन उजवाडायल्या आनी ऍड्स प्रिंटर्सान छापल्या. तिचें मुखचित्र ऑड्री पिरीश हाणें चित्रायलां जाल्यार कव्हराच्या फाटल्या पानाचेर बरोवप्याची वळख आसा. सुमार 230 पानांचे हे कादंबरीचें मोल 250/- रुपया आसा. आधुनीक रितीन बरयल्ले हे कादंबरी खातीर अँथनी मिनेजीसाक परबीं.
फाटभूंय
खंयचेय सुरवातेक शेवट आसता. कांय पावटीं तो शेवट रोखडोच जाता जाल्यार कांय पावटीं उसरां जाता. केन्ना तो गोड आसता जाल्यार केन्ना कोडू. पयली कादंबरी उजवाडायले उपरांत अँथनी मिनेजीसाक कांय कोडू अणभव आयले पूण तेच कादंबरीक पुरस्कार मेळटकच ताच्या काळजांत लिखणेची कोंबरी फुटली. वाचप्यां कडल्यान बरो प्रतिसाद मेळ्ळो हेंय एक कारण आसा ताचें बरवप चालू उरूंक. मदल्या काळांत तो नोकरे खातीर विदेशांत गेलो आनी ताच्या बरपाक खंड पडलो. पूण ताच्यांत आशिल्ल्या लेखकान ताका सडलो ना. आपणा भोंवतणी घडिल्ल्या घडणुकांचो एक सांपळो घेवन तो घरा परतलो आनी ही कादंबरी तयार जाली. ताच्या अणभव विश्वाची ही देणगी आसा.
पुस्तकाचो गाभो
रेजिनाच्या 65 व्या जल्म दिसा निमतान चलपी तयारेन हे कादंबरीची सुरवात जाता. रेजिना हें मुखेल पात्र. तिचो जिणे सांगाती जूड आनी कथानकांत संघर्श हाडपी जुडाची आवय पियेदाद म्हळ्यार पिदू मांय. तांचे मदें येतात वंदना, शांतुलें ऊर्फ शांती, सानुथी, नावाडगो धंदेकार माशादो, लबाड वकील दोवरादो, वकील प्रितेश, सताचो टॉर्च व्हरपी आबेल, पार्वती, कॅवीन, रुजार तीव, पीटर, रांदपीण बेर्था, क्लींत, ड्रायवर विशाल, थॅल्मा, जूडाचो इश्ट डेनियल, शॅल्टन, सिल्विया, चंद्रिका, थिलिनी आदीं पात्रां घोवाचे बायलेक घेवन कादंबरीची वाटचाल करतात.
कथानक अशें रंगार येता. रेजिना आपल्या वाड दिसा निमतान आपल्या भुरग्यां मुखार एक वेगळीच अट दवरता – म्हाका मिसाक घालूंक तांबडीशी साडी आनी हाताक कंवचेचीं कांकणां जाय. 35 वर्सां फाटीं तिचो घरकार जूड तिका सोडून गेल्लो आसता. भुरग्यां खातीर तो मेल्ल्यांत जमा. इतलें आसुनूय आपली आवय असलो प्रस्ताव कित्याक दवरता? हो एक विचित्र प्रस्न वाचप्यांकूय सतायतलो. जूड कित्याक विदेशांत गेल्लो? रेजिना माशादोक बळी पडटा काय? कोर्टांत कितें चल्लां? हेय प्रस्न कादंबरीचें गुपीत घेवन आसात.
पुस्तकाक प्रस्तावना बरयल्लें ग्वादालूप डायस म्हणटा, “दोन घराब्यां मदें सुरू जाल्ली ही कादंबरी उगें, सांगें, केपें तशेंच कुवेट आनी श्रीलंका भोंवडावन हाडटा. नाकळटांच कोर्टांत पावयता. एके बाजून आरत्याचें परतें करपी आद्वोगाद, सायकल आनी दुडवांची आशा दाखोवन विकतो घेतिल्लो गवाय जाल्यार दुसरे बाजून फक्त सत आनी सत! कायद्याची तागडी खंयचे वटेन बागवता काय? हाची जाप सोदतना एक सस्पॅन्स थ्रिलर पळेल्ल्याचो भास जाता.”
खाशेलेपण
ह्या पुस्तकांतल्या पात्रांक बरे तरेन प्रस्तूत केल्यांत. आपल्या शब्दांच्या चित्रणांतल्यान तांकां उबीं केल्यांत. ‘मुखामळाचे गोरे कातीचेर गुलाबी रंग निशेतालो’ हे सारक्या पात्रांच्या वर्णनांतल्यान कादंबरीचें बेस-बरें रसग्रहण जाता. कादंबरींतलें वर्णन खुब सुरेख आसा. तातूंतले संवाद केन्ना रेश्मी स्पर्श जाल्यार केन्ना घण्याचो वार! केन्ना मोगाचीं ल्हारां जाल्यार केन्ना दुखाचो हुंवार! केन्ना सताचे झरे जाल्यार केन्ना सताच्या माथ्यार दिल्ले फटींगपणाचे भरे! हे कादंबरीतलें दर एक पात्र बरोवप्यान व्हडे जतनायेन आनी साधुरतायेन चित्रायलां. सर्वांगी अभ्यास करून पात्रांक कादंबरींत देंवयल्यांत. रेजिना- जूड हांच्या मोगाचें कथन खुब रंगलां. मोग आनी पयशां कडें संघर्श दाखयला. हिंदु- क्रिस्तांव समाजां मदें वातावरण चित्रायलां. थोडी संस्कृतायेची वळखूय भरशिल्या. सैमा कडें निगडीत वस्तुंचो वापर कादंबरींत दाखयला. अस्तुरेच्या वेग-वेगळ्या रुपांचेर मानसीक नदरेन विचार करूंक लावपी हे कादंबरीन एकंदरीत मोगाक दर्शयला.
कादंबरींतली भास
कादंबरींतली भास सोंपी आनी सरळ आसा. मनशाची वृत्ती दाखोवप हें लेगीत भाशेचें एक आंग हातूंत वाचूंक मेळटा. ‘मेल्लें मडें उज्याक भियेल्लें जाल्यार लाकडांक उजो लावंचे आदीं पळून वतलें आसलें.’ ‘म्हज्यांत मम्मीन दिल्लें गिरेसत्कायेचें भांडार आसा.’ अशे तरेच्या ऑपारींक बरोवप्यान जागो दिला. कादंबरींत गरज थंय पुर्तुगेज उतरांचो वापर केल्लो आसा.
सोंपयतना…
अमेरिका देशांतलो फांकी बरोवपी आनी वेग-वेगळ्या मळांचेर पर्जळिल्लो कार्ल ए. सागन म्हणटा, “एका पुस्तकाचेर नदर मारली आनी तुमकां दुसऱ्या मनशाचो आवाज आयकूंक आयलो, घडये तो 1000 वर्सां आदीं मेल्लो आसत. वाचप म्हळ्यार काळाचो प्रवास करप.” ही भावना बाळगुंया आनी जायत्यो कादंबऱ्यो बरोवन साहित्याची सेवा करुंया. अँथनी बाब मिनेजीसाक सगळें बरें आंवडेतां आनी ताचे कडल्यान आनिकूय असल्यो कादंबऱ्यो निर्माण जातल्यो अशी आस्त बाळगितां. वयर म्हणलां ते भशेन, कादंबरी वरवी कोंकणी भाशेक उंच-उंच व्हरुंया.
विन्सी क्वाद्रुश
9822587498
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
