अरिश्ट

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

त्या मळार एकच जाणटो म्हारूख दिसतालो. रूखार सुकण्याचीं भिरीं चिव चिव…. ची…ची सतत आयकुवंचें, रूखामुळा सुसेगाद बसचें. सुकण्याच्या सुरांतल्या तालार एकाद्रो संगीत मोगी खोशयेन चंवरताशिल्लो. वडावेलो आमडून घालपाक कोण नाशिल्लो. वारो, पावस, वत रूतुचक्र जशें घुंवता तसो म्हारूख आपलो शेक चलयतालो. फांतोडेर सुकण्याच्या पिलांक वत खातना पळोवन तो सुखावतालो. ताका लागून सगळी अडचण पयस जाताली. “ल्हान पिपुसांच्या दोळ्यांर किर्णा कित्याक घालता” असो प्रस्न सूर्याक करीत आपल्या पानां फळांनी तांकां आडोस दितालो.
घोंटेरांतली आपुलकी, तळमळ, मोग, माया पळोवन आपल्या खांदयांनी हीं पिपुसां व्हड जातात हाचो ताका अभिमान दिसतालो. कितल्यो खांदयो, ल्हान- व्हड, वांकड्यो, तिकड्यो, मोटव्यो, लांब, बारकेल्यो, तवंकल्यो अर्द्यो मोडिल्ल्यो. दर एकटी आपले परीन वावुरताल्यो. तरी वड सगल्यांक सांबाळटालो. मळावेलो वड सगल्यांचो राजा. “वादळांक भियेंव नाकात. खांदयांनी घट्ट रावपाक शिकात. अरिश्टां पयस जातात. वडा भोंवतणचो वाठार, परमळीत जिणेक आदार” अशें आदल्या तेंपार येतले वतले म्हणटाले. सगळे बैलगाडे हांगाच बसकण मारताले.
“मामा रात हांगांच सारया.” चार- चार बैलांगाडे वांगडयां सयत आलाशिरो घेताले. रांदप, शिजोवप, जेवप, खावप आनी वतना वडाचो आशिर्वाद मागताले.
ह्या रूखाचे आमचेर भोवच उपकार पळयात. आशिर्वादाच्या रूपान सावळी दितालो. पाळांक धरूंन भुरगीं खेळटालीं. झोपाळे बांदतालीं.
वडामुळांत आनीक एकदीस रावया. भुरग्यांक पळयात. मेकळ्या वातावरणांत भुरग्यांची पिकनीकच जाताली. सुकण्याक पळोवन भुरगीं खोशी जातालीं. मनीसजात आनी सुकण्यांचो मेळच भरिल्लो दिसतालो. घराब्याचो आदार भूंयेचो खांबो ‘चला वोत माथ्यार येवचें आदिं वचुंया… मामा आनी हेरांनी वचपाची तयारी सुरू केली. बैलांक री री करीत गाडी सोडली. वडा मुळां पडिल्ली वडफळांची रास आनी भिऱ्यांचेर भिरी… खातां खातां गायना करतालीं वडाक लागून.
“राव गाडी थांबयात. मुखार वचप शक्य ना. असो पावस…. पळयात वचपाक कठीण आसा. पावस आनी आकांताचें वादळ. पयस वतलो कसो?’’
“मामा हो व्हडलो बापूय न्हय”
“हय पळयात आमकां वाटायले”
खिणांक मामाक भाचयेचे लग्न वडा मुळां लायिल्ल्याची याद जाली. केदो व्हडलो आदार. म्हूर्त टळचो न्हय म्हूण दोगांय कुटुंबांनी समजपणान निर्णय घेतिल्लो. आज तांची भुरगीं व्हड जावन अजापांत पडटाली. एकाद्रो जाणटो आजो …. पणजो कसो जापसालदार भीमावरी धीर, शूर फकत शस्त्र उबारना.
“सुकणीं म्हजी भुरगीं, नातरां, आज्या खांदांर खेळपी. मजेत नाचपी.’’
“वडाक जाणटे आबोची याद दिता”
“पवित्र आत्मो.”
“मनशाचो राखणदार, सैमाचो कर्तो सवंरतो म्हारूख.”
“दैवत्वाक मान मेळिल्लो… श्रेष्ठ पर्यावरणाचो खांबो.
मामा आनी घराबो… हेर घराब्या सांगता 3- 4 दिसां उपरान्त भायर सरपाचे तयारेक लागले. पिळग्याच्यो पिळग्यो असो उबो रावन कडक वोतांत, कावळे, कोगूळ, किरकिरो आनी कितली सुकणीं ! वडामुळां घुटमळपी मुंगुस, हुंदीर, तरेकवार जीव, किडी, मुयांनी भरिल्लो त्या पणटेमळार रावपी दादोय मनीस रूप इतलोच फरक.
“भुरगे जाणटे जाले संवसारा लागले. दादो थंयच आसा.” उलयतां उलयतां वेळ जालो. इतल्यात पयस साकून कोणतरी येतना दिसलो.
“आरे हागां इतलें पयस कित्याक?”
“मळार व्हडलो वड आसा म्हळें, म्हण आयलां.” दनपारच्या कडार सुसेगाद भूती काडून जेवलो आनी उपरांत सावळेक आड पडलो, खोशी.
“आतां बेगीन वतां. चड न्हीदलो “ मनीस वचपाचे तयारेक लागलो. इतल्यान आपल्या गाडया म्हऱ्यात गेलो आनी कोयती घेवन आयलो. कोयती काडून सरळ वडा मुळां गेलो. सरळ वडाचेर कोयतेन घावे घालपाक लागलो. वडाचो चळचळीत दिक व्हांवपाक लागलो.
“हो करता कितें?” विचित्र मनीस. ज्या झाडा मुळां बसला, न्हिदला ताचेरच घावे घालता? दिकाचे करता कितें… कपलाक लायता?” अशें किते ?’’
“मनशाचे रक्त सूयेन काडचे…. ताकां त्रास दिवचे अशेंच ताचें. शोषण करतालो घराब्यांतल्या जाणटेल्याक जशें त्रास दिवचे तशें वडाक जातात तें… सोसले ना. कितलो क्रुर पळयात… हीं म्हजीच नातरां… म्हजेरच घावे घालतात.
वड दोळ्यांतली दुकां लिपयता. स्पश्ट दिसताले. मनशाच्या दुश्टपणाची खंयच शीम उरूंक नाशिल्ली. दुडवां खातीर, इश्टेटी खातीर, आज्या पणज्याच्या मिरांशे खातीर जशें कांय तुटून पडटात. तो फकत वडाच्यो साली काडटालो. कोयती…. कुराड…. दिक… दिक… दिक “ ताका त्या दिकाच्या सुवातेर व्हांवता तें रगत दिशिल्ले जाल्यार !!! ? सहज जाणटया म्हारूखाच्या काळजांतली उतरा ओंठार आयलीं.
केतो व्हडलो विश्वासघात, आपल्याक खासा सांबाळपी व्यक्तिचेर आपल्याच मनशान केल्लो वज्रघात. नेटान कोयतेर कोयत्यो मारूंन स्वताच्या आज्याचोच जीव घेतलो. जाणटेपणांत स्वेच्छेन मर्ण पत्करपी एखाद्या रूशी मुनीच्या रूपांतलो म्हारूख कोणाकच कशी व्यक्तिमत्वाची वळख ना? अरिश्टां पेलपी ह्या रूखार कुराडेचे घावे! म्हळ्यार म्हारूखाचेर अरिश्ट! न्हय तर कितें ?

विजया शेळडेकार
9146791523