‘अमृतमहोत्सवी’ शैला जानू वेळीप काणकार

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एका तेंपार काणकोणांतल्या वाड्यांनी आडवादान जायनात कित्याक पूण देडशीं-दोनशीं लोकांचीं कुटुंबां आसतालीं! सवकासायेन त्या कुटुंबांचें रुपांतर बिराडांनी जावपाक लागलें आनी सुदारणेच्या वार्‍याचो बादीकार जावपाक लागतकूच त्या बिराडांनी विंगड विंगड घरांचें रूप घेतलें. चडशीं घरां शारांनी पावलीं. तांकां ‘फ्लॅट’ अशें सोबीत नांव पडलें! आनी हीं घरां ‘गांवपणा’तल्यान कुशकी उरलीं. मात कांय घरांनी ‘सुदारणेचें’ वारें आंगा खांदार खेळोवन गांव सोडपाची मनाची तयारी करुनूय जाल्यार, घराची सुवात बदलूनय जाल्यार ‘कुटूंब’ सोडलें ना. गांवपणांतल्यान भायर पडपाक दिलें ना. तातुंतलें एक कुटूंब म्हणल्यार म्हजो हायस्कुलांत शिकता पसूनचो जिवाभावाचो इश्ट, आमच्याच कुटुंबांतलो कसो, निवृत्त पुलीस हवालदार ‘स्मृतिशेष’ जानू जीव वेळीप काणकार हाचें वैजांवाडो, श्रीस्थळ, काणकोणचें कुटूंब! सद्या ताची घरकान्न ज्येश्ठ लोककलाकार शैला जानू वेळीप काणकार ही त्या कुटुंबाची ‘व्हडली आई’ आनी बुदवंत मुखेली. तिचोच आयज अमृतमहोत्सवी जल्मदीस, वाडदीस. शैलाबाय, अमृत महोत्सवी वाडदिसाच्यो मायेमोगान, काळजांतल्यान शुभेत्सा. तशेंच रवींद्र-रोहिणी, रमेश-रश्मी, रत्नाकर-रक्षा, राजेंद्र-रीतिमा ह्या पूत-सुनांची, जितेंद्र-स्नेहल ह्या नातू-नात सुनेची आनी मनोज, जय, जाज्वेश, हर्षद, प्रिया, मोनाली, रिया, मानसी, धृती, दिप्ती, वरुणी ह्या नातरांची ‘आई’ म्हूण हें बावीस जाणांचें कुटूंब एकठांय सांबाळून दवरिल्ले खातीर काळजांतल्यान परबीं. 

शैला मूळ चापोली, श्रीस्थळांतल्या शेतकार कुटुंबांतली बुदवंत, सुसंस्कृत घरांतली, अर्थात चारचोवगां सारकीच कुटुंबमोगी घरकान्न. सबावान मोगाळ. गांवां कडेन बरे संबंद. नमळाय आनी उणें उलोवप हें मुळचेंच. मात परंपरेन आयिल्ले लोककलेक आनी बुदवंतकायेक वैजांवाडो श्रीस्थळ वाठारांत गोंय सरकाराचे कला अकादमीक लागून आनी गांवांतले बालवाडीक लागून, सरकारी मुळावे शाळेक लागून तशेंच योग्य वेळार मेळिल्ल्या संदींक, मार्गदर्शनाक लागून चार-चवगांत येवपाक मेळ्ळें आनी लोककलाकार म्हणून तिची नामना जाली!

कला अकादमीचे त्या वेळावयले वांगडी सचीव, आतांचे लोकसाहित्यीक पद्मश्री विनायकबाब खेडेकार, तेन्नाचे कार्यावळ अधिकारी, उपरांतचे वांगडी सचीव आनी सद्याचे साहित्यीक डॉ. पांडुरंग फळदेसाय हांचे कडले कलाक्षेत्रांतले वळखीक लागून आमची कला अकादमी कडली संवकळ वाडली. गांवांतले लोकां पंगड घेवन कला अकादमीच्या सर्ती-महोत्सवांनी वांटो घेवप जालें. मजगतीं ताकाच लागून वैजांवाडो वाड्यावेले बालवाडींतली शिक्षिका पद्मजा म्हाळशी आनी तेन्नाची त्या गांवचे मुळावे शाळेंतली शिक्षिका गजरा उर्फ रश्मी जोशी हांच्या पालवान गांवांत गौरी महिला मंडळाची स्थापणूक करप जालें. महिला आनी बालकल्याणाचें काणकोणचें कार्यालय मजतीक आशिल्लेंच. तेन्नाचीं सी. डी. पी. ओ. नाबर मॅडमूय आशिल्लीच. विशेश म्हणल्यार त्या वेळा वयले कलाकार खेळांमंत्री आनी म्हायती खात्याचे मंत्री संजय बांदेकार हांचें उमेदी उत्तेजन लोककलाकारांक मेळ्ळें. संगीतकार रामानंद जोशी हांणीय वेळावेळार मार्गदर्शन केलें. हांव तर स्वता आरंबा सावनूच शैला जानू वेळीप काणकार पयलीं अध्यक्ष जाल्ल्या गौरी महिला मंडळा सांगातान आशिल्ल्यान नेमान तांच्या महोत्सवांतल्या, सर्तींतल्या वांट्या संबंदान तांच्या सांगातान आसतालोंच. कला आनी संस्कृती संचालनालयाचे तेन्नाचे संस्थापक एम. व्ही नायक आनी सहाय्यक संचालक लोटलीकार हांचोय भरपूर पालव ह्या पंगडाक मेळ्ळो. हालीं तेंपार आदर्श युवा संघ, गांवडोंगरी, खोतीगांव संस्थेचे संस्थापक अध्यक्ष, तेन्नाचे मंत्रीमहोदय आनी आतांचे सभापती रमेश तवडकार हांच्या लोकोत्सवान गौरी महिला मंडळाक पालव आनी उत्तेजन दिलां. 

गौरी महिला मंडळान धालो आनी फुगडी सादरीकरण, तशेंच दिपोत्सव आनी शिगमोत्सव अश्या जायत्या महोत्सवांनी आनी सर्तींनी वांटो घेवन आतां मेरेन भरपूर इनामां जोडल्यांत. कांय देखी दिवपाच्यो जाल्यार दिल्लीचो ‘फूलवालों की सैर’ महोत्सव, कला अकादमीचें विभागी आनी राज्य पांवड्यावयलें संगीत महोत्सव, नाच महोत्सव, कला आनी संस्कृती संचालनालय आनी पश्चीम विभागीय केंद्र, उदयपूर वरवीं गोंयांत धालो, फुगडीचें सादरीकरण (विशेश करून सार्वजनीक गणेशोत्सवांनी), भारतीय स्वातंत्र्याच्या भांगराउत्सवा निमतान गोंयच्या सांस्कृतीक संचालनांत वांटो, महिला आनी बालविकास संचालनालय, गोंय राज्य महिला सहकारी संस्था, प्रौढ शिक्षक संचालनालय विभाग, गोवा प्रदेश काँग्रेस सेवादल आदी संस्थांच्या उपक्रमांनी वांटो, अ. भा. कोंकणी परिशदेच्या अधिवेशनांनी (मडगांव) सादरीकरण, रामनाथीं वॉटर ऑफ लाईफ फावंडेशनाच्या अधिवेशनांत सादरीकरण, कारवारच्यो कार्यावळी, फेस्टीवलांत वांटो, पैंगीण, काणकोण, मडगांव, फोंडें (अंत्रुज), पणजी शिगमोत्सवांनी सादरीकरण. जायतीं इनामांय तिका फावो जाल्यांत. हे खातीर पंगडाची तोखणाय जाल्या आनी पंगडाची मुखेली म्हूण लोककलाकार शैला जानू वेळीप काणकार हिचे भोवमान जाल्यात. अश्या ज्येश्ठ लोककलाकाराक आमच्यो भरपूर शुभेत्सा.

– कमलाकर दत्ताराम म्हाळशी