अन्न बँक : एक बरो उपाय

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अन्न हें पूर्ण बह्म… अशें संस्कृताय म्हणटा. “अन्न फक्त पोट भरपा खातीर न्हय, तर तें जिविताचो आदार. ताचेर जिणेचो थर, सूख- दुख्ख अवलंबून आसा. देव मानून ताचो आमी आदर करपाक जाय. तें दान करपा सारकें दुसरें पुण्य ना.” पूण, आमी अन्नाक देवाचो दर्जो दिला व्हय? दिला जाल्यार आमी ताटांत जाय तितलेंच अन्न वाडून घेवपाचे. ताटांतलें वा रांदिल्लें भायर उडोवचे नासले. भुकेल्ल्या मनशाक तें दिवपाचे. कांय जाण दितातूय बी. फक्त कुटुंबांच न्हय, तर हाॅटेलां, खाणावळीय उरिल्लें अन्न भायर उडयतात. (उरिल्लें म्हणल्यार ताटांत सांडिल्लें आनी खपूंक नाशिल्लेंय बी.) अन्नाची नाशाडी जावची न्हय, म्हूण फूड बँक ही संकल्पना चालीक लागली. हातूंत हाॅटेलांनी उरिल्लें अन्न (ताटांत सांडिल्लें उश्टें न्हय. कोणाक वाडिनासतना रांदचे कुडींत तोंपांनी उरता तें!) गरीब लोकांक वांट्टात.
पयली अन्न बँक अमेरिकेंत 1967 वर्सा सुरू जाली. तिचें नांव सेंट मेरी फूड बँक. भारतांत ताचेय पयलीं देवळांनी वा धर्मीक, समाजीक सुवाळ्यांनी समराधना जाताल्यो. 1960 च्या दसकांत तमिळनाडूंत मदले सुटयेंतलें खाण दिवपाची येवजण सुरू जाली. भारतांतूय अन्न बँको आसात. 9 जून 2012 क देशांतली पयली अन्न बँक दिल्लींत सुरू जाली. आमच्या गोंयांत पसून त्यो आसात. फाटलीं सात वर्सां अन्न बँक चलोवपी प्रोव्हिडन्साचे डोनाल्ड फर्नांडीस हांणी गरिबांक अन्न वांटपाची एक येवजण मांडल्या. सरकारान धोरण तयार केल्यार उद्देगीक वसणुकांतल्या कॅण्टिनांनी फुकट वचपी अन्न गरिबांक वांटू येता, अशें तांचें म्हणणें. तांच्या मतान, एके वेर्णें उद्देगीक वसणुकेंतल्या कॅण्टिनांतलें दिसाक तीन हजार कील अन्न फुकट वता. तें भायर पडटा. णव कारखान्यांतल्यान दिसाक 300 कील अन्न एकठांय करून तें गरिबांक वांट्टात. गोंयांतल्या सगल्या वसणुकांनी मेळून कॅण्टीन आशिल्ले उणेच 100 तरी कारखाने आसतले. म्हणटकच कितलें अन्न फुकट वता आसतलें, ताची कल्पना करची. हजारांनी हाॅटेलांय आसात. राज्यांतल्या उद्देगीक वसणुकांनी मेळून दिसाक 5 -6 हजार कील अन्न फुकट वता आसतलें, अशें फर्नांडीस हांकां दिसता. तें मेळत जाल्यार कितल्याशाच गरिबांक बरें, सकस अन्न खावपाक मेळटलें. ते वांटपाची जापसालदारकी घेवपाची तांची तयारी आसा.
अन्न बँकेचो उपक्रम तसो फायद्याचो. जांकां दोन फावटीचें पोटभर जेवपाक मेळना, तांकां अन्न मेळटा, अन्नाची नाशाडी उणी जाता. म्हारगायेक लागून जांकां उपाशी रावचें पडटा, तांकां तें मेळटा. कुपोशण उणें जाता. गरिबांची जीण, भलायकी सुदारता. भारतांत बिहार, झारखंड, छत्तीसगढ हीं राज्यां हंगर इंडेक्साचेर आसात. उपाशी पोटार न्हिदपी लोक थंय चड. ताका लागून अन्न बँकांचो आंकडो वाडप गरजेचो. फक्त गरिबांकूच न्हय, तर आसरो घरांनी रावपी निराधार लोकांकूय ताचो लाव मेळटलो. आनीक एक आगळो- वेगळो उपक्रम आखाती देशां सयत विदेशांतूय पळोवपाक मेळटा. दिल्लींतूय तो आसा. मध्यानरातीं तुमकां कितें खायनशें दिसलें. घरांत कांय ना. दुकानांय बंद. जाल्यार रस्त्याचेर थारावीक जाग्यांचेर दवरिल्ले फ्रीज आसतात थंय वचपाचें आनी जाय तें काडून खावपाचें. गुरगांवच्या राहूल खेरा हांणी ही संकल्पना 2017 त दिल्लींत चालीक लायली. आतां शारांत चार फ्रीज आसात. ह्या फ्रिजांत कोणाकूय शिजयिल्लें जीनस, पॅक केल्ले पदार्थ, फळां, भाजयो दवरूंक मेळटा. अर्थांत हें उरिल्लें अन्न. ताटांतलें उश्टें न्हय! घरांत वाडदीस आसा. पुलाव दोन तोप उरलो जाल्यार तो वेवस्थीत पॅक करून ह्या फ्रिजांत हाडून दवरपाचो. भाजी, फळांय उरलीं जाल्यार दवरूं येता. कोणाक जाय जाल्यार विकत घेवनूय दवरूं येता. गरजू लोक येवन हें अन्न व्हरतात. ह्या फ्रिजाची संबंदीत संस्था देखरेख करता. चेन्नयच्या इसा फातिमा जेस्मीन हांच्या पब्लीक फावंडेशनान तर हाचे फुडली तकली लडयल्या. तांणी अन्नाच्या पांच फ्रिजां वांगडाच कपडे, जोतीं, खेळणीं आशिल्लीं वेगळीं कपाटांय दवरल्यांत. अंकीत कवात्रा हांची फिडींग इंडिया संस्था देणगी दारां कडल्यान अन्न एकठांय करून ताचें 45 शारांतल्या आपल्या केंद्रांनी वांटप करता.
अन्नाक आमी परब्रह्म म्हणटात खरे, पूण लग्न सुवाळ्यांनी सगले जिनस प्लेटींतल्यान भायर पडटात, तरी वाडून घेतात. मागीर अर्देय खायनात. भुरग्यांचीं ताटां पळयल्यार कोणाक वेगळें सांगपाक नाका. जाय तितलेंच खावचें म्हूण बुफे पद्दत आपणायली, पूण कांय फायदो जावंक ना. पोटा पुरतेच जेवले जाल्यार रांदप्यांक तोंपांनी, डब्यांनी उरता तें “अन्न बँकां” क दिवंक मेळटलें, हाची आमी हाचे मुखार याद दवरुया.