भांगरभूंय | प्रतिनिधी
स्वराज हो म्हजो जल्मसिद्ध हक्क आनी तो हांव मेळयतलोच – लोकमान्य टिळक स्वातंत्र्या आदी म्हणी.
कसली गजाल मेळोवपांत आनी घेवपांत बरोच फरक आसता. हक्कान मेळोवच्या वगतार नेगोस करू नजो नातर ताका दिला तें घेवप म्हणप जाता. घेतना लेगीत न्हयकारपाचो पुराय हक्क आसता. आमी आमच्या देशाचें स्वातंत्र चळवळ करून मेळयलें काय परकी राज्य करतल्यांनी तें आमकां दिलें, हे विशीं आयज लेगीत भासाभास चालूच आसा.
ज्या मायभुंयेच्या स्वातंत्र्या पासत जात-पात, देव धर्म सगळें कुशीक दवरून एकठांय झुजले,तीच मायभूंय स्वतंत्र जाली? काय राजकी तशीच भौशीक अस्थिरताय कायम उरची म्हण परकी राज्यकर्त्यांनी दिल्ले ते मायभूंयेच्या “एका कुडक्याक” आमी भारत देश म्हण आपणायलो!! फावो ती प्रशासकी बांदावळ करीनासतना दिल्ल्या, ह्या स्वातंत्र्याक आमी तें मेळयलें म्हणचे सुवातेर तांणी तें आमका दिलें अशें म्हणप योग्य दिसता. तें दितना तांचो कूट हेतू आमकां स्वतंत्र करपाचो न्हय तर, आपलें स्वताचें हित राखपाचो आशिल्लो. एक खडेगांठ संवसारीक सत्ता जावपाची तांक आशिल्लो बळिश्ट एकवटीत भारत सोडपाची तांची तयारी नाशिल्ली. कारण तो एकवटीत उरत तर फुडें अस्तंती प्रभावाक (western influence) आव्हान दिवूं येता हाचो तांकां हुस्को आशिल्लो.
भारत देश दुबळो आनी अस्थीर उरचो, बळिश्ट एकवटीत सत्ता म्हण फुडें सरचो न्हय हो तांचो गुपीत अजेंडा. फुडें मांयभूंयेचे कुडके करून दिल्ल्या स्वातंत्र्याचे मोल आमकां “स्वतंत्र देशाच्या” नागरिकांक बऱ्याच प्रमाणांत फारीक करचें पडलें. त्या स्वातंत्र्या उपरांत राज्य करप, पदां भोगप, पुरस्कार दिवप, घेवप, मेळोवप ह्या सगळ्या राजकी भोगावळी वांगडा हेर जाल्ले त्रास देशाच्या त्या वेळच्या फुडाऱ्यांनी खूप बऱ्या रितीन हाताळले. “नव्या धनयांचो विजय आसूं” म्हणींत देशाच्या आम जनतेन लोकशाही आपणायली. स्वतंत्र संविधान आपणायलें. फुडें जाय तशें, जाय तेन्ना दुरूस्त केले. भाशेच्या आदारार स्वतंत्र भारत सरकारान विंगड – विंगड राज्यांची आंखणी थारायली. उपरांत उसरां 1960 वर्सा गोंयच्या शेजरा महाराष्ट्र आनी गुजरात अशी दोन व्हड राज्यां तयार जाली. तींय भाशेच्या आदारार. 1947 वर्सा स्वंतत्र भारताच्या सरकारान भारतीय फौजेच्या भरवश्यांर चौदां वर्सां उपरांत 19 डिसेंबर 1961 वर्सा गोंयचेर राज्य करपी जुलमी पुर्तुगाली राज्यकर्त्यां कडसून गोंय जिखून घेतलें. आनी ते केंद्र शासीत संघ प्रदेश म्हण घोशीत केले.
सुटके उपरांत गोंय स्वतंत्र राज्य जावचें म्हण चळवळ सुरु जाली. हेर राज्यां जाल्लीं तशें गोंय लेगीत भाशेच्या मापदंडाच्या आदारार कोंकणी राज्य जावंक जाय आशिल्लें. त्या वेळच्या केंद्र सरकारान 1987 वर्सा गोंयाक घटक राज्याचो दर्जो दिलो. तो मेळोवप जालो ना. कारण भाशेच्या आदारार गोंय राज्य जावंक शकनाशिल्ले. 1992 वर्सा संविधानांत एक्यात्तरावी सुधारणा जाली. तातूंत मणिपुरी, नेपाळी वांगडा कोंकणी भाशेक राज्य मान्यताय मेळ्ळी. 4 फेब्रुवारी 1987 वर्सा गोंय विधानसभेंत देवनागरी लिपी आशिल्ली कोंकणी हि “एकमेव राजभास” असो कायदो पास जालो. 19 डिसेंबर 1987 वर्सा सावन तो गोंयभर लागू जालो.
ज्या वेळार कसलोय नवो कायदो तयार जाता ताच्या मान्यताये खातीर मसुदो लोका सामकार मांडटात. लोकांचे विचार, तातुंतले बदल, फायदे, लुकसाण जाणा जावन घेतात आनी मागीरुच तो लागू करतात. जात- पात पळेनास्तना गोंयकारांच्या एकवटीत चळवळी उपरांत केल्लो तो कायदो आमकां जाय तसोच जावंक जाय आशिल्लो आनी जांव येतालो. तो तसो जालो काय? आनी ना तर तो आमकां कित्याक मानून घेवचो पडलो? ताकतीक करपा सारके कितें घडलें? असले प्रश्न उप्रासपाचे कारण मेळयिल्ल्या आनी दिल्या स्वातंत्र्या सारकेंच आसा. राजभास कायदो जावन भाशेक साहित्य एकादमी कडसून मान्यताय मेळ्ळी. पदां, पुरस्कार दिवप, घेवप, मेळोवप जाले. पूण त्या कायद्यांतली कोंकणी वांगडा एक दुसरी भास “लेगीत” वापरूं येता हीं उतरां मसुद्यांत आशिल्लीं आनी हय तर ती वेगळावंक कित्याक जाली ना? काय ती कळनासतना निमणी वेळार घुसडायली? परिणाम आयज लेगीत तें एक उतर आमकां पिडीत आसा हें आमी न्हयकारुंक शकनात.
भाशेच्या लिपी विशी वाद आसूं येतालो तो फुडें बरे रितीन सोडोव येतालो. कोंकणी मायभाशे वांगडा दुसरी “भास लेगीत” हीं उतरां आनी मायभुंयेच्या स्वातंत्र्या वांगडा जाती आधारार तिचे केल्ले कुडके रात – दीस आयज लेगीत आमकां पिडट्टात. आयज हांगा गोंयांत राजभाशे विशीं वाद सुरू आसा. शेजारच्या देसांतलो “आतंकवाद” आनी कोणाकूय नाका आसतना कोण आपल्या फायद्या पासत उस्तोवणी करपी “भाशावाद” हातूंत कसलोच फरक ना. राज्य करतल्यांक घडये जे त्या वगतार सोंपे आनी सुरळीत दिसता आनी जर ते तशें नासत तर ताचें “खरें फळ” मात फुडें सामान्य नागरीकांक भोगचें पडटा. घडून गेल्ल्या घडणुकेची उपरांत केल्ली कितलीय निस्तरावणी कितली मानून घेवप वा ना हें तो काळ आनी वेळ थारायता.
गोंय भायल्यांक हांगा आयल्या उपरांत खरें गोंय, गोंयकार आनी गोंयकारपण म्हणल्यार साप्प “अजीब” दिसलां. त्याच बुन्यादी निश्कर्शार आयज मेरेन गोंयकारांक जो फ्रॅक्चर्ड न्याय निवाडो मेळत आसा, तो आमच्या असल्या सामान्य मनश्यांक कितलो फायद्याचो थारला हें आमच्या आमीच थारावचें पडटलें.
दादा हेगडे
9518942298
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
