भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अामचो देश मुळांत गरीब. पांचशें वर्सां पयलीं हांगांच्या घरांच्या नळ्यांतल्यान भांगराचो धुंवर येतालो, अशें म्हणटात. उपरांतच्या काळांत देश गरीब जायत गेलो. स्वातंत्र्य मेळ्ळें तेन्नाय आमचे कडेन व्हडलेशें कांय नाशिल्लें. आतां आमी पंचाहत्तरी हुपल्या, पूण तरीय कांय लोकांक एका वेळाचें जेवण पसून मेळना. बऱ्याच घराब्यांनी अर्थीक कारणांक लागून भुरग्यांक शिकपाक मेळना. मागीर ते ल्हान पिरायेचेरूच शाळा सोडटात आनी आवय- बापायच्या संवसाराक मजत करतात. शिक्षणाची गाडी जांचे कडेन ओडना तेय भुरगे शाळेक आदेवश करून कामा-धंद्या फाटल्यान लागतात. अर्थांत उण्या शिक्षणाक लागून तांकां नोकरीय उण्या पगाराचीच मेळटा. धावी पास जावपी चलयांचो आंकडो कांय राज्यांनी खूब कमी आसा. ताचे पयलींच तांकां लग्न करतात वा फाटल्या भांवडांक सांबाळपाक, आवयक रांदपाक, घरकामांत मजत करपाक त्यो शाळा सोडटात.
भुरगीं शाळेंत येवचीं, तांकां शाळेची ओड लागची म्हूण 1960 च्या दसकांत तामिळनाडूंत पयले खेप मदले सुटयेंतलें खाण दिवपाक सुरवात जाली. शाळेंत तें शिजोवन तांकां वाडटाले. उपरांत सगल्या राज्यांनी हे येवजणेचें अनुकरण केलें. आमच्या गोंयांत पसून 1970 च्या दसकांत दोन मेरी बिस्कुती, एक केळें दिताले. हालींच्या वर्सांनी आपमजत गट वा हाॅटेलां वतीन भाजी- पाव, पुलाव, शिरो हे सारकीं खाणां दिवपाक सुरवात जाल्ली. गोंयांत भुरग्यांचो अर्थीक पांवडो हेर राज्यांचे तुळेन वयलो आशिल्ल्यान भुरगीं हायस्कुलाक पावचे पयलीं तरातराचीं खाणां खातात. तातूंत भुरगीं म्हणटकच तांच्यो आवडी, निवडी आसतात. देखून बरींच भुरगीं मदले सुटयेंत मेळटा तें खाण उश्टाय नासतना टिफिनांतल्यान घरा हाडपाक लागलीं. खाणाक चितो येवपाच्यो, पाल पडपाच्यो, जल्ले मेळपाच्यो घडणुको घडल्यो. भुरग्यांक वीखबादा पसून जाली. तेन्ना कांय म्हयने संबंदीत आपमजत गटाचो खाणाची पुरवण करपाचो काॅण्ट्रेक्ट रद्द जालो. उपरांत तो ताकाच मेळ्ळो काय दुसऱ्याक तें थळाव्यांक खबर आसतलें.
कोविडा पयलीं केंद्रान मदले सुटयेंतल्या खाणांत देश पांवड्यार तांतयां दिवपाचें थारायिल्लें. गोंयांनूय हो प्रस्ताव दवरिल्लो, ताका 2022 त मान्यताय मेळिल्ली. पूण कांय पालकांच्या विरोधाक लागून केंद्र सरकारान हो मांसाहारी प्रस्ताव स्थगीत दवरलो. आपशीच गोंयांकूय दुसरो पर्याय सोदचो पडलो. केंद्र सरकार फाटल्या कांय वर्सांनी मिलेट म्हणल्यार नासणें, बाजरी, ज्वारी… हांकां उर्बा दिता. मदले सुटयेंतल्या खाणांतूय तांचो आस्पाव आसा. गोंयांत नासण्याचे लाडू दितात. मोसमी भिकणांची चिकीय दितात. ती विद्यार्थी आवडीन खातात, अशें दिसून आयलां. म्हणटकच एकूणच सुकें खाण दिवपाचें थारलां, अशें दिसता. कांय वर्सां पयलीं विद्यार्थी भाजीपाव आवडीन खातात, अशें जाहीर केल्लें. तशें पळोवंक गेल्यार, तांतीं हो बरो प्रस्ताव आशिल्लो. उकडिल्लें तांतीं पुश्टिकूय आशिल्लें. जे कोण खायनात तांकां वा जे कोण खातात तांकां वेगळे बसोवन तें दिवं येतालें. मात, कांय राज्यांतल्या पालकांचो खंय ताका खर विरोध आसा. गोंयांत खाणाचे बाबतींत लोक तितलेशे कडवे नात. पूण हेर कडेन ही आफुडभ्रश्टपणां स्पश्ट दिश्टी पडटात. ताका लागून सरकारान मांसाहारी जिनस मदले सुटयेंत दिवपाचें बंद केलां. विद्यार्थ्यांक घरा व्हरून खायात अशेंय सांगू येतालें. तांतयां दिल्लीं जाल्यार ह्या धंद्यांत आशिल्ल्यांक अर्थीक फायदो जावपाचो. आतां नासण्यांचे लाडू, चिकी दितात. एका काळार गोंयांत नासणें पिकयताले. आतांय पिकता. पूण ताचें उत्पन्न खूब उणें. मुळांत शेतकारूच ना जाल्यात. चिकी खातीर लागपी भिकणांची शेती गोंयांत चडशे कोण करिनात, गोडूय कोण करिनात. ऊसाचो कारखानो जाग्यार पडना. लाडू, चिकी वा हेर खाणां करपी आपमजत गटांची मदले सुटयेंतल्या खाणा बाबतींत मजत घेवपाक जाय. लाडू आनी चिकी भायल्यान हाडपाक जायना. कसलेंय खाण दिलें तरी ताचो दर्जो बरो आसचो.
आमच्या देशांत दर्ज्या कडेन कोण व्हडलेशें लक्ष दिनात. बाजारांतलो खंयचोय जिनस घेयात. म्हयन्यांतल्यान एक फावट तरी तुमकां दर्जो नाशिल्लें खाण मेळटलें. जावं तीं मागीर खारीं भिकणां, चणे, शेव, चिवडो….!! अन्न आनी वखदां प्रशासनान हाचेर लक्ष दिवंक जाय. चवथ, दिवाळी, नाताळाच्याच दिसांनी धाडी नाकात. सदांच जागृत रावप बरें. मदले सुटयेंतल्या खाणांच्या दर्ज्या बाबतींत तर तडजोड नाकाच. जावं तो मागीर लाडू वा चिकी.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
