स्मार्ट सिटी पणजी, गोंयचो येणावळ पॉयंट

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आंदोलनाचें शार पणजे अर्थकारणाचीच न्हय जाल्यार एकचाराची, शांतीकायेची भूंय जावपाची वाटय स्मार्ट सिटी दाखयता. ती जशी सगल्यांची तशी तिका सांबाळपाची, तिचे नितळसाणीची जापसालदारकीय समेस्तांची.

पुर्तुगेज तेंपा सावन पर्यटकांक आपले वटेन हाडपी गोंयची पयली ‘पणजी म्हापालिका’ अंदूं 20 वर्सांची जाल्या. साहित्यीक अ. ना. म्हांबरो हांच्या ‘पणजी आतां म्हातारी जाल्या’ ह्या पुस्तकाक साहित्य अकादेमी पुरस्कार मेळटकच पणजेचें नवनिर्माण जावप अपेक्षीत आशिल्लें. पणजे तशीं विकासकामां जावंक नाशिल्लीं अशें न्हय, पणजी नगरपालिका आपल्या वांट्याचो वावर बेसबरे तरेन फुडें व्हरताली, पूण म्हापालिका जातकच पणजेंत नेटान बदल जाले. आदले मुख्यमंत्री मनोहर पर्रीकार हांच्या रुपान पणजी मतदारसंघाक पयलो मुख्यमंत्री मेळ्ळो. तांणी पणजे विकासगंगा हाडली, पणजेंतल्यान गोंय म्हळ्यार पुर्वेचे रोम ही प्रतिमा बदलपाच्या तांच्या ध्येयवादांतल्यान पणजी स्मार्ट सिटी जावपाचे वाटेर आसा.
एकादरें हजारांनी पुरातन वास्तू आशिल्लें शार बदलप तशें सोंपें न्हय. साहित्य अकादेमी पुरस्कार जैतीवंत म्हांबरो हांचें पुस्तक फकत पणजेचेर ना जाल्यार तो एक कथांझेलो आसा. कथांझेल्या वरी ‘इमेजिन पणजी’ हे ‘भांगरभूंय’ दिसाळ्यांतले माळेंतल्यान पणजेच्या विकासाच्यो, इतिहासाच्यो काणयो, खबरो कमी उतरांनी वाचप्यां मुखार मांडपाचे यत्न जाले. गोंयची राजधानी आशिल्ल्यान अ. ना. ची पणजी अजून सोंपूंक ना, ती सोंपचीय ना, ती व्हड जायत आसा. गोंय विधानसभा संकूल पर्वरी व्हेल्या उपरांत पणजेंतली थोडीं सरकारी कार्यालयां, मंत्रालय, सचिवालय एक- एक करून पर्वरी पावलीं. विधानसभेच्या नव्या प्रकल्पाचें उक्तावण जातकीच थंयच लागसार सचिवालय, मंत्रालयाची बेगोबेग बुन्याद घालून वीस वर्सां आदीं वेळार प्रकल्पांची बांदावळ जातली ही मोख तेन्नाच्या मुख्यमंत्र्यांनी दवरिल्ली. तिनूय प्रकल्पांत बदलाचें वारें आयलां, नितळसाण खाशेलपण जालां.
गोंयचें अर्थकारण (लेखा संचालनालय), उत्तर जिल्लो कार्यालय, पुलीस मुख्यालय, बऱ्याच खात्याचीं कार्यालयां आयजय पणजेंत आसात. पणजी गोंयची राजधानी उरतली हें 20 वर्सां आदीं होल्मल्ल्या पर्रीकार हांणी तांच्या सरकारा वेळार पणजेचे नवनिर्मणेच्या वावराचो आरंभ केलो. पणजी नगरपालिका म्हापालिका तर जालीच पणजेचो पाटो प्लाझावेलो पयलो नरीमन पॉयंट सवकासायेन फुडें व्हेलो. 2004 वर्सा भारताचो आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सव (इफ्फी) निमतान तिसरो पाटो पूल बांदप, दयानंद बांदोडकार मार्गाचें रुंदीकरण, मांडवी न्हंयेचे देगेवेले पासयेक सोबा हाडप, कला अकादमी सुदारपाचो वावरय थारावन दिल्ले दिसां भितर जालो. इफ्फी पणजी गोंय म्हणून येतना इफ्फी खातीर स्वतंत्र घर बांदून दिवपाचें आदल्या मुख्यमंत्र्यांचें सपन पुराय जावंक ना. इफ्फी गोंयांत पणजेंतच 18 वर्सां वयर रावला हें म्हत्वाचें.
10 दिसांचो इफ्फी विश्वाक पणजे एकठांय हाडटा नवनिर्मणेंत कला अकादमींत इफ्फीचे कचेरेक सुवात दिवपाक हरकत नासची. केंद्र सरकारा कडेन ते खातीर वेवस्थीतपणान येवजण मांडल्यार अर्थीक तजवीज जातली, कला अकादमीचे नवनिर्मणे खातीर जो खर्च जाता तोय केंद्रा कडल्यान मेळोवपाक येता. इफ्फीच्या आयोजनाचीं साबार सुत्रां सिने सोसायटीची स्थापना करून गोंय कला अकादमीन हातांत घेवचीं. आमदार दिगंबर कामत हे सरकाराक ह्या वावरांत मजत करतलेच अशी आस्त आसा. तांच्या सरकारा वेळार कोट्ट्यांनी रुपयांच्या खर्चांतल्यान आदिलशहाच्या राजवाड्यांत म्हळ्यार पयलींच्या सचिवालय, मंत्रालयांत म्युझियम करपाची येवजण चालीक लागल्यार दुदांत साकर. पणजे येवपी पर्यटकां खातीर तें एक खास थळ जातलेंच त्या भायर गोंयच्या पुरातन वस्ती, दायजाक राखण मेळटली.
‘इमेजिन पणजी’ हे येवजणेच्या मुळाव्या बुन्यादीचेर गोंयची पयली स्मार्ट सिटी येवजण 2015 वर्सा भाजपाचे पयलींचे अध्यक्ष, मुख्यमंत्री लक्ष्मीकांत पार्सेकार हांच्या आदारान दिल्ली पावली. संरक्षण मंत्रीच चड तेंपाचे पणजेचे आमदार आशिल्ल्यान ते येवजणेक स्मार्ट सिटीचे दुसरे वळेरेंत मान मेळ्ळो. 2017 – 2018 मेरेन स्मार्ट सिटी खातीर 300 कोटी रुपयांची अर्थीक तजविजूय जाल्ल्यान सुमार 500 – 600 कोटी रुपया केंद्रीय स्मार्ट सिटी मिशना खाला मेळ्ळे आसतले.
स्मार्ट सिटींतल्यान पणजेची नवनिर्मणी संवसारीक बुडटेची भविश्यवाणी जातना सुरू जाल्या. मांडवीवेल्या अटल सेतूक पर्वरे सावन उड्डाण पुलाची जोड मेळ्ळ्यार आडमेळ्यां विरयत पणजे येवप म्हापशेकारांक, उत्तर गोंयच्या मांडवी पलतडेच्या लोकांक सोंपें जातलें. बांदावळीच्या नव्या तंत्रज्ञानांतल्यान पर्वरेंतलीं घरां, झाडां, दुकानां सांबाळून नवो उड्डाण पूल बांदप कठीण न्हय. अटल सेतूचे मुळावे येवजणेंत गोंय सरकारान ते पासत अर्थीक तजवीज केल्ल्यान केंद्रान ते खातीर पयशे दिवपाक मान्यताय दिल्या. भौशीक बांदकाम खात्यांत नवे बांदावळ तंत्रगिन्यानाचें गिन्यान आशिल्ले अभियंते आसात?
नवनिर्मणेंतले पणजेंतलीं बांदकामां ज्यो कंपन्यो, यंत्रणा, कंत्राटदार करतात तें पळेल्यार वयलेचाराक तरी कुशळटाय तांचे कडेन आसपाक जाय. पणजे पन्नास वर्सां आदींचीं उदकां पायपां बदलतना हुंवाराच्या, म्हेळ्या उदकाचीं पायपांय एके वटेन बदलप आनी दुसरे वटेन गॅस, वीज, टॅलीकॉम पायपां, वायरी घालप जळींमळीं चालू आसा. कांपाल (युथ हॉस्टेल ते पणजे मार्केट) ते पणजी मार्केट मेरेन मांडवी न्हंयचे देगेवेल्यान नव्या वातावरणा वांगडा जावपी पासय, मार्ग एक वाटचिरोच. फुडल्या पावसांत पणजी बुडची ना अशी जतनाय तातूंतल्यान घेतल्या असो विस्वास दवरुया. त्या विस्वासाचेर इफ्फी वेळार खाणां- जेवणां, कार्यावळीची वेवस्था कांपाल पॉयंटार करपाची येवजण केल्यार येणावळ वाडटली.
स्मार्ट सिटीचो मुखेल हेतू राजधानींतल्यान येणावळीचो नवो मार्ग, नव्यो वाटो दाखोवप होच आसा. कांपाल ते सांता मोनिका मेरेनची नवी वाट नुस्त्याचे ट्रॉलरवाले, मांडवीची भोंवडी करपी बोटींकय उपेगाची. ते वाटेवेल्यान चलतना स्मार्ट सिटी खातीरचे कंपनीन मळ्यांत नवे पूल बांदल्यात. थंय फुलपाखे येतात, कांदळां वोंवळां फुलतात, नितळसाण आसतली हे पळोवचेंच पडटलें. फकत पाट्यार वचपाक मळ्यांत येवपाक न्हय जाल्यार मनरिजवणेचें थळ म्हणून त्या पुलाचे आशीकुशीक सुविधा जाय. तीच येवजण स्मार्ट सिटी खातीर केंद्रा कडेन गेल्ली थोडोभोव बदलांतल्यान ती फुडाराच्या अर्थकारणाची देख जावची.
फुडल्या पांवड्यार बेगोबेग पणजेंतल्या पोरण्या बिल्डिंगेची पळोवणी करून तांची पुनर्निर्मणी वा नवें बांदकाम शक्य आसा ताचो अभ्यास करचो. येरादारींत सोंपेंपण हाडप, शार सदाकांळ नितळ दवरप हो वावर म्हापालिकेक बराबर घेवनच जावपाक जाय.
गोंयचे पयले स्मार्ट सिटीचें सपन पुराय जातना पणजेंतली मुखेल आल्तिन दोंगुल्ली आनी दोंगुल्लेचे हेर ल्हान कुडके मातये भरवण जावचे ना म्हणुनूय येवजणेची तयारी जाय. आल्तीन दोंगुल्लेर बांदकामांक बंदी घालचीच पडटली. भुंयेचेर वजन पडल्यार भूंयकांप जाता हे मतींत दवरून, मळब फुटचें ना, प्रदुशण जावचें ना, शार बुडचेना म्हणून देखरेख जायच.
पणजी स्मार्ट सिटी हो धा दिकांनी येणावळ दिवपी, गोंयांक अर्थकारणांत स्वयंसिद्ध, घटमूट करपी खांबो. पुर्तुगेजांक तो दिसलो, गोंयकारांक, गोंयां भायल्यांक आनी स्मार्ट सिटीच्या, म्हापालिकेच्या जाळवणदारांक, सरकाराक ह्या खांब्याचें म्हत्व कळ्ळ्यार अशे हजार खांबे गोंयांत फुडारांत जातले. आंदोलनाचें शार पणजे अर्थकारणाचीच न्हय जाल्यार एकचाराची, शांतीकायेची भूंय जावपाची वाटय स्मार्ट सिटी दाखयता. ती जशी सगल्यांची तशी तिका सांबाळपाची, तिचे नितळसाणीची जापसालदारकीय समेस्तांची.

सुहासिनी प्रभुगावकर
9881099260