सिवीक सेन्स – एक समाजीक जापसालदारकी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अायज मनशाक वेळ कमी पडत आसा. आमी वेळा पसून पयस धांवतात, काय तोच पयस धांवता, हाचो सोद घेवचो पडटलो. हो वेळ गांठपाक तशेंच सांबाळपाक जायती काटकसर लोक करतात. केन्ना केन्ना वेळाच्या आड वचून कांय गजाली करपाचो हावेस बाळगितात. पूण हें सदांच फळादीक थारना. केन्ना केन्ना हें आंगलट जावन जिवीतहानीच्या मार्गार लेगीत पावपाची शक्यताय आसता. आमी केल्ली गडबड आनी निश्काळजीपणां एका व्हड संकश्टाक आपोवणें थारूंक शकता. हाची एक ज्वलंत देख म्हळ्यार अपघातांचें वाडटें प्रमाण.
आयचे घटकेक अशें खंयचेंच दिसाळें आसचें ना, जातूंत सद्दां अपघाताची खबर आसची ना. अशें जर केन्नाय जालें जाल्यार हाका निव्वळ नवलूच म्हणचें पडटलें. कारण आयज अपघातांचें प्रमाण वाडत आसा. येरादारी खात्या कडल्यान म्हायती काडीत जाल्यार खासा गोंयान दर वराक एक अपघात जाल्ल्याची नोंद मेळटली. हातूंत जायत्या जाणांनी जीव वगडायला आनी जायते जाण जिवीत आनी मरण हांचे कडेन झुजतात. हें झूज काळजाक पीळ घालपीच म्हणचें पडटलें. अपघातांक लागून कितले घराबे अपंगुळ जाले, हाका सुमार ना. मोटार चलोवप्याची एक चूक आनी सगळेंच ना नपश्चात जाता. ह्या वाडट्या अपघातांचीं कारणांय जायतीं. जायते फावट लोक अपघात जाल्यार ‘निव्वळ निमित्त तें’ अशें म्हणटात. पूण निमित्त आनी कारण हांचे मदीं व्हड फरक आसा. ‘कारण’ हें आमच्या दोशांतल्यान निर्माण जाता. मनीस वा हेर लोक जेन्ना तें मान्य करपाक शकनात, तेन्ना ताका निमित्ताचें नांव फाव जाता.
आयज रस्त्यार चलप लेगीत एक भंय जावन पडला. हेरांच्या चुकीची ख्यास्त केन्ना केन्ना वाटेर चलपी निश्पाप लोकांक भोगची पडटा. कांयच चूक नासतना तांकां केन्ना केन्ना मरणा कडेन झुजचें पडटा. तरणाट्यांक तर आयज आपूण गाडी रस्त्यार चलयतां कांय मळबांत चलयतां हाचें भान आसना. अपघातांचें चड प्रमाण हें तरणे पिळगे मदीं वाडटा. मुळांत आयचो भुरगो सुपरफास्ट जाला, जंय तो खंयचीय गजाल रोखडीच शिकता. तातूंतलीच एक म्हळ्यार येरादारीचीं साधनां. ल्हान ल्हान भुरगीं गाडयो शिकिल्लीं पळोवंक मेळटा. ही एके वटेन बरी गजाल म्हणची पडटली. पूण भुरग्यांक खंयच्या वयार ही मेकळीक दिवपाक जाय हेंय तितलेंच गरजेचें. कारण एकदां मेकळीक फाव जाली काय भुरगीं मर्यादा विसरतात. मागीर गाडयो घेवन भोंवप-हेडप आनी जेन्ना कसलीय आगळीक जाली काय समाज तांचो दोश मानिना, जाल्यार आवय- बापायक दोशी मानता. देखून सगळ्यांत आदीं हे संस्कार घरांतल्यान जावपाक जाय. भुरग्यांक सरकारान नेमून दिल्ल्या वयारूच येरादारीचीं साधनां फाव करून दिवपाक जाय. कितलीशींच भुरगीं निश्काळजीपणांक लागून संवसारांतल्यान अंतरल्यांत. आमकां ह्यो गजाली म्हत्वाच्यो दिसनात. आपल्या भुरग्यांक सगळें कळटा हें हेरांक दाखोवपाक बरें दिसता. पूण हाचो दुश्परिणाम कसलें रूप घेत सांगूं नजो. देखून घरांतल्यान संस्कार जावप गरजेचें.
आयज- काल आमी ट्राफीक पुलीस बीन दिसले काय तांकां ‘चोर’ म्हणटात. कारण आमकां आमचे चुकीची ख्यास्त दुडवांनी फारीक करची पडटा. आमी म्हणटात, हॅल्मॅट आमी घालें ना जाल्यार हांकां इतली कितें तिश्टत? आनी पळोवंक गेल्यार खरेंय बीन. पावसान, शिंयान, गिमान रस्त्या रस्त्या रावन तांकां तरी कितें फायदो? पूण हें सगळें ते करतात आमचे भलायके खातीर. येरादारीचे नेम आमी पाळनात. पूण हॅल्मॅट घालूंक ना म्हूण कितले जीव गेल्या हाची नोंद फाव जातली. पुलीस, येरादारी खातीं हांचे कडेन समाजाची जापसालदारकी आसा. समाजांतल्या लोकांक कसलेच तरेन आडखळ जावची न्हय म्हूण ते वावुरतात. पूण आमी तांकांच नांवां दवरून फक्त तांच्या कामाची न्हय जाल्यार आमच्या जिवाची लेगीत फकांडां मारतात. देखून ह्या समाज रक्षकांच्या कार्याची आमी दखल घेवंक जाय आनी हेरां खातीर न्हय जाल्यार स्वता खातीर तरी नेम पाळपाची गरज आसा.
समाजांतल्या दरेका मनशाचें समाजाप्रती कर्तव्य आसा. आमकां दरेका गजालीची जाण आसप गरजेची. कारण आमचे करणे वयल्यान आमचें व्यक्तीमत्व समाजांत प्रतिबिंबीत जाता. समाजान जे नेम आंखून दिल्यात, तांकां पाळो दिवप म्हत्वाचें.
आयज वाडट्या अपघांतांचें प्रमाण आमी ह्या नेमांक पाळो दिना म्हणून वाडत आसा. येरादारी खातें आपले परीन जायते यत्न करता. पूण लोकां कडल्यान जो मेरेन सहकार्य मेळचें ना, तो मेरेन कांयच जावंक शकना. जशे आमी आमच्या जिवाची जतनाय घेतात, तशेंच आमी हेरांच्या जिवाची लेगीत जतनाय घेवप तितलेंच म्हत्वाचें आसता. कारण ही आमची समाज-बांधीलकी जावन आसा.
‘सिवीक सेंस’ (नागरी भावना) ह्या विशयाचेर महाविद्यालयांनी जायतीं व्याख्यानां जातात. पूण तीं समाजीक सुवातींचेर लेगीत जावप गरजेचीं. आमी आमचे समाजीक जापसालदारके कडेन प्रामाणीक रावंक जाय. हातूंतल्यान अपघातांचें प्रमाण थोडें तरी उणें जालें जाल्यार मुखार हाचेर आनिकूय काम करून मुखार वचपाक जाता. आमी आमचे पुरते जायनासतना समाजा पुरते जावपाचो हावेस बाळगूंक जाय. शिस्त बाळगूंक जाय. हेरांक फक्त उपदेश करपा बदला तांचे बाराबर जोडून ह्या कार्याक हातभार लावपाक जाय. जिवीत खूप मोलादीक आसा. जिवाक रस्त्यार सोडपाक कोणाक नाका. एक म्हण आसा, “जीव आसल्यार भीक मागून खायन.” हाका लागून आमी सगळे आमची तशेंच हेरांचीय जतनाय घेवया.

गौरांग भांडिये
8552883808