भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अंदूंचो भारत सरकाराचो प्रतिश्ठेचो असो साहित्य अकादेमी पुरस्कार कवी, पत्रकार संजीव वेरेंकार हांच्या ‘रक्तचंदन’ ह्या कविता संग्रहाक फावो जालो. पत्रकार, कवी, नाट्यलेखक, कोंकणी राजभास चळवळींतले एक कार्यकर्ते म्हूण आमी तांकां वळखतात. कवी संजीव वेरेंकार हांचो मूळ पिंड हो पत्रकाराचो. तसोच संवेदनशील लेखकाचो. समाजीक वास्तवता हो तांचे कवितेचो आत्मो. तांची कविता ही समाजीक संवेदनांची जाणविकाय करून दिता.
कुटुंबांत, समाजांत वावुरताना सगळ्याच मळांचेर तरेकवार दुखण्यांक, अन्यायांक तोंड दिवचे पडटा. अशा ह्या अन्यायाच्यो बुकयो आनी खोटो खावन जांचीं काळजां दुखल्यांत तांचे खातीर कवी संजीव वेरेंकार हे ‘रक्तचंदन’ घेवन आयल्यांत कारण कवीकय हो बुकयांचो मार खावचो पडला. त्यो वेदना कमी करपाक तांणी कवितेक वेंगायल्या. दुखणें कमी करपा खातीर जण एकल्याच्या कचरेंल्यात हें ‘रक्तचंदन’ दवरात असो तांचो आग्रह आसा.
कविता झेल्याचें नांव अर्थखोलाय दाखयता. रक्तचंदनाचे पाळ हे शारिरीक दुखणें वा सूज कमी करपा पासत वापरता असो समज आसा पूण कवीन जे रितीन हो संदर्भ वापरला तो समाजीक विशमतायेच्यो, समाजीक असामान्यतायेच्यो, समाजीक संवेदनशुन्यतायेच्यो वेदना कमी करपा खातीर हें रक्तचंदन झरोवन पळोवचें, ताचो लेप लावचो अशे तरेच्यो गर्भितार्थ कविता ह्या कविता संग्रहांत वाचूंक मेळटात.
हांव प्रेम वाटीत आशिल्लो
पावळ्यांनी
हांव खंय जाणा
तुमच्या हातांतले दोणे
आदींच फुटिल्ले म्हणून
समाजांत घडपी कुटुंबीक, समाजीक बदलांची मानसीकता तांच्या कवितांनी पडबिंबीत जाता. ती जातना समाजीक संवेदनाय घेवन येता. समाजीक नातीं तुटूंक लागल्यांत, वैश्वीक नात्यांक वेर वचूंक लागल्यांत मनशां – मनशां मदलें नातें सांबाळप, तिगोवप गरजेचें आसा अशें कवी म्हणटात. संवेदनाशुन्य मनीस आनी भावनाशुन्य वेव्हार हे तांच्या कवितांनी मुखेलपणान दिश्टी पडटा.
कारो,
ताळखिळ्याक मस्तीतालो…..
ताळखिळ्यावेलो अन्याय
विचारूक हांव गेलो
आता कारो, म्हजेर
अन्याय करता
सगळेंच भिजूड काऱ्याक विचारपी कोण ना देखून ताचो सदांच वसंत फुलता. अशा सैमांतल्या वेगवेगळ्या घटकांचो प्रतिकात्मक वापर करून समाजीक धोंगापोंगाचें दर्शन घडोवपी अश्यो तांच्यो कविता आसा.
तेन्ना
कोण कोण सांगताले
तुमी पेंवतात ते ल्हान तळें म्हणून
आमीय ते जाणा आशिल्ले
पूण आमचो हावेस
तळयेचो म्हासमुद्र करपाचो
सपन, हावेस विस्तारा खातीर ध्यास लागता. ध्यास-पर्व घेवपी मनशाचोच विस्तार जाता. मागीर तें तळें, तळें उरना पूण जे मनीस स्वताकूच मर्यादांनी बांदून घेवन जगूंक सोदतात तांच्या खातीर तें डबकेंच उरता. जिणेच्या अथांगत्वाचो सोद घेवपाची नदर आनी जिज्ञासा आशिल्लो मनिसूच तळयेचो म्हासमुद्र करू शकता अशा आशयाची ही कविता आत्मसोदाचो, अस्तिवसोदाचो दिश्टावो घडयता.
कवी संजीव वेरेंकार हांच्या कवितांनी आमकां दिश्टी पडटा तें नाट्य. तांच्या कवितांतल्यान तो प्रसंग ते संवाद जिवें – तटतटीत जावन आमच्या मुखार उबें जाता. रुपकांचो, प्रतिमांचो वापर करून जिवितांतलें वास्तव ते आमच्या मुखार मांडटा. देखीक तांची नातूक रडटा ही कविता. जाका मनीस अशूभ मानतात तें नातूक मनशाक कसले नदरेन पळयता तें कवी सांगता.
नातूक उलोवक लागलें
कोण मरतलो म्हूण हांव रडना…
मनीस जातींतलें मनीसपण मेलां
ताची म्हाका घाण येता
देखून हांव रडटा
काल त्या झाडार
आयज ह्या झाडार
फाल्यां आनीक खंयच्याय झाडार
मनीसजात आपलें सत्व होगडावन बसल्या, मनीसपण शेणोवन बसल्या ताची जाणीव कवी आमकां करून दिता.
तांच्या कवितांनी समाजीक विशयांचें पडबिंब येवपाचें आनीक एक कारण अशें म्हाका दिसता तें म्हणल्यार तांचो पिंड जो आसा तो पत्रकारितेचेर पोसला. जिवीतभर वेवसाय म्हूण पत्रकारिता करताना समाजांतलीं धोंगां-पोंगां समाजातलीं संवेदना जागृत करपा खातीर तांणी कवितेचो मार्ग आपणायला. तो तांका यशस्वीपणान साद्य जाला. कवीन कविते वांगडा ललीत निबंद हो साहित्य प्रकार आत्मीयतेन केळयला. तांच्या साहित्यांतलीं व्यक्तिचित्रणां ही फकत भावनात्मक दर्शन घडयनात तर मनशां – मनशां मदलें नातें सोदता.
तांची कविता ही समाजीक भाश्यकाराची जाता पूण प्रचारकीय न्हय. तांच्या कवितेचो छंद मुक्त. व्हांवत्या उदकां वरी खळखळटो. तांची कविता बंदना घेवन येना, ती ताल, लय, गती सांबाळून येना, वजरो जसो घसघशांनी वोततां तशीं ती वोततां. तांच्या मुक्तछंदान लेगीत एक नाद आयकूंक मेळटा. हो भितरलो नाद आसा. हे बारीकसाणीन कविता वाचल्या उपरांत कळटा. वयल्या वयर वाचताना ती कविता गद्य स्वरुपांत मांडल्या कांय कितें अशें जरी सामान्य वाचप्यांक दिसले तरी मुळांत ती कविता आपलो नाद घेवन येता. तो मुक्त नाद अशें आमी म्हणूं येता.
समाजांतली विशमता, अन्याय नश्ट करतलो जाल्यार समाजवादा बगर दुसरो पर्याय ना हे ते जाणात. ल्हान – ल्हान घडणुकांतल्यान, प्रसंगांतल्यान एक व्हड समाजीक आशय बियाण्याच्या रुपान पेरपाचें सामर्थ्य कवीक जमला. आनी कवी तें सातत्यान आपले कवितेंत वापरीत आयल्यात.
ह्या संग्रहांतल्यो कविता खूबशे फावटी प्रतिक्रियात्मक आसा अश्यो दिसतात पूण ती प्रतिक्रिया म्हूण घेवन येना जाल्यार ती संवेदना म्हूण घेवन येता. देखून ती शाश्वत आसा.
रक्तचंदन
बरोवपी : संजीव वेरेंकार
पानां : 123
मोल : 200 रुपया
सोनाली फडटे चोडणकार
7709030482
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
