भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हिंदी सिनेमा जगांत ‘आवय’ म्हणून जिका सगले वळखताले त्या निरूपा रॉय हिचें खरें नांव कोकिला किशोरचंद्र बलसरा. तिचो जल्म गुजरातांतल्या वलसाड शारांत जालो. शिक्षण फक्त चवथे मेरेन. पिरायेच्या 15 व्या वर्सा सरकारी कर्मचारी कमल रॉय हांचे कडेन लग्न. एक दीस घोव- बायल दिसाळें वाचतना तांकां एक जायरात दिसली. ‘सिनेमांत काम करपाक नट जाय.’ अभिनयाची आवड आशिल्यान तीं दोगांय मुंबय गेलीं, मात फकत निरूपाक संद मेळ्ळी. उपरांत तिणें आपलें नांव बदलून निरुपा रॉय दवरलें. 1943 वर्सा ‘रानक देवी’ हो तिचो पयलो गुजराती सिनेमां प्रदर्शीत जालो. तेच वर्सा पयलो हिंदी सिनेमा ‘अमर राज’ आयलो. मुखार हो प्रवास चालूच उरलो. गुजराती चित्रपट उद्देगाचे सुरवेक निरूपाचेंय खूब योगदान आसा.
निरुपा रॉय म्हणलें काय लोकांक सिनेमांतली आवय याद जाता, पूण तिणें केल्ल्यो सुरवेच्यो भुमिका लोक विसरतात. निरूपा ही जायत्या चित्रपटांत मुखेल नायिका आशिल्ली. हिंदी सिनेमा ‘दो बीघा जमीन’ ह्या गाजिल्ल्या चित्रपटांत निरूपान भुमिका केल्या. ताका लागून ती एक प्रस्थापीत नायिका जाली.
त्रिलोक कपूर हाचे वांगडा तिणें 18 चित्रपट केल्ले. तशेंच भारत भूषण, बलराज साहनी आनी अशोक कुमार हांचे वांगडाय जायते चित्रपट केल्ले, तातूंत तिणें मुखेल भुमिका केल्ली.
निरूपाक सुरवेक पारंपरीक भारतीय बायलांच्यो भुमिका मेळ्ळ्यो. सिनेमांत खंय तरी ती घोवाची जोतीं उखलतना दिसली, गांवांत घरगुती काम करतना दिसली. पूण हाचो तिचे कारकिर्दीचेर कसलोच परिणाम जालो ना. आयच्या काळांत लेगीत बिकिनी, किसिंग सीनांचेर इतलो वाद चलता, पूण त्या काळांत लेगीत निरूपान अशे दृश्य सामके सैमीक रितीन दिल्ले. ‘तांगेवाली’, ‘दो बिगा जमीन’, ‘गुनसुंदरी’, ‘रानी रूपमती’ आनी ‘गरम कोट’ हे तिचे याद उरपी सिनेमां. 1951 वर्सा प्रदर्शीत जाल्ल्या ‘हर हर महादेव’ त तिणें पार्वतीचें पात्र इतले खरपणान केल्लें की लोक प्रत्यक्षांत तिका देवी मानपाक लागिल्ले. रामायण टीव्ही माळयेंतलो राम अरुण गोविला भशेन निरूपाच्या घरा मुखारुय तिचें दर्शन घेवपाक भावार्थी भारतीय लोक सद्दां सकाळीं रांको लायताले.
आनीक एक गजाल म्हळ्यार तीन सिनेमां खातीर सहायक अभिनेत्रीचो फिल्मफेयर पुरस्कार मेळोवपी ती पयली अभिनेत्री. हे पुरस्कार तिका ‘मुनीमजी’, ‘छाया’ आनी ‘शहनाई’ ह्या सिनेमांतल्या भुमिकांक लागून मेळ्ळे. नायिकेन 35 वर्सां हुपले उपरांत आवयची भुमिका दिवपाची पोरणी परंपरा बॉलिवूडांत आसा. ते प्रमाण निरूपाक 1970 वर्सा सावन आवयची भुमिका मेळपाक लागली. हांगाच्यान तिगेलें सिनेमांतलें मुखामळ बदललें. एक गरीब आवय, जी आपल्या भुरग्यांक कश्टान वाडयता, अशा पात्रांचें चित्रण निरुपान पडद्याचेर इतले तीव्रतेन केलें की तिका ‘क्वीन ऑफ मिझरी’ म्हणल्यार शोकांतिकेची राणी ही पदवी मेळ्ळी. ‘दीवार’ सिनेमात अमिताभ निरूपाचे मांडयेर मरता तेन्ना निरूपा इतल्या मोठ्यान आक्रोश करता की सगल्यांच्या दोळ्यांतल्यान दुकां येतात. ‘मर्द’ सिनेमांत निरुपाचें भुरगें अनाथालयांतल्यान शेणटा तेन्ना ती निराश जावन रस्त्यार आकांतान धांवत वता तेच खिणाक तिचो आवाज वता. त्या प्रसंगांत निरूपान
काळजाक हात घालपा सारको अभिनय केला. पळोवप्याचो गळो घुस्मटून वता, इतलो जिवो अभिनय.
देव आनंद, अमिताभ बच्चन, शशी कपूर, मिथुन ह्या कलाकारांचे आवयची भुमिका निरुपा रॉयन केल्यो. दोन पिळग्यांच्या नटांची आवयची भुमिका करपी ती पड्ड्या वयली एकलीच अभिनेत्री. धर्मेंद्र आनी सनी देओल बापूय पुताल्या आवयची भुमिका तिणें केल्या. देव आनंद आनी निरुपाचे पिराये मदी 8 वर्सांचे अंतर आसा, तरीय 1955 वर्सा प्रदर्शीत जाल्ल्या चित्रपटांत निरूपान ताचे आवयची भुमिका केल्ली.
वास्तवीक जिवितांत तिचे सुनेन निरुपा आड हुंड्याची केस घाल्ली. पड्ड्याचेर दुख्खी आवय आनी मोगाळ सासणेची भुमिका करपी निरूपाचे वास्तव जिणेंतले घडणुको तिच्या प्रतिमेच्या सामक्या उरफाट्यो आशिल्ल्यो. तिका योगेश आनी किरण अशे दोन पूत. धाकल्या पुताची बायल उना रॉय हिणें निरूपा, तिचो घोव कमल आनी तांच्या व्हडल्या पुता आड हुंड्या खातीर त्रास दिवपाची केस दाखल केल्यान 2001 वर्सा निरूपाक अटक जावपाची. सुनेन काळ्या पयशांचे संबंदीत गंभीर आरोप केल्ले आनी निरूपान तिका घरांतल्यान भायर काडल्या अशें सांगिल्लें. कुटुंबांतल्या अश्या वाद विवादांक लागून मानसीक भलायकी इबाडिल्ल्यान निरुपा रॉय हांकां 13 ऑक्टोबर 2004 दिसा मुंबयंत पिरायेच्या 73 व्या वर्सा काळजाच्या आताकाक लागून मरण आयलें.
————————–
सुदिन वि. कुर्डीकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
