वेळ पळोवन खेळ 

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एक ल्हान गांव आसलो. त्या गांवांत रावताली एक भुरगो आनी ताची आवय. भुरगो ल्हान आसतनाच ताचो बापूय संवसार सोडून गेल्लो. घरांत तितलो पयसो नासलो. भुरग्याचो बापूय दिसवड्याचेर काम करतालो आनी कुटुंबाचें पोट भरतालो. बापायक अचकीत मरण आयिल्ल्यान ताचे आवयचेर संकश्ट आयलें. कितें करचें आनी कशें पोट भरचें तें तिका कळनासलें. ‘देवा, कसलें पातक केल्लें हांवें म्हणून हे भोग म्हज्या नशिबांत आयले? भुरगो ल्हान आसतनाच म्हज्या घोवाक तुवें कित्याक व्हेलो?’ अशें म्हणून ती देवाक दुशण दिताली. 

तिका कोणाचोच आदार नासलो. घोव नाशिल्ली बायल म्हणून गांवचे लोकूय तिका हिणसायताले. तिका कोणूच किंमत दिनासले. कांय लोक जाल्यार ‘हिणेंच आपल्या घोवाचो जीव घेतलो’ म्हणून तिका थोमणेय मारताले. ती कोणाक कांयच म्हणिनासली. सगलें तोंड धांपून सोंसताली. सगलें दुख्ख पोटांत घालून ती दीस सारताली. केन्नाकेन्नाय तिका आपलो जीव काबार करचो अशें दिसतालें पूण तिच्या दोळ्यां मुखार तिचो ल्हान भुरगो येतालो आनी ती विचार बदलताली. म्हज्या भुरग्या खातीर म्हाका जगूंक जाय असो विचार तिणें केलो आनी खंय तरी काम करून पोट भरचें असो विचार तिचे तकलेंत घोळूंक लागलो. पूण कोण काम दितलो? कोण कामाक दवरतलो? म्हजो भुरगो फकत चार वर्सांचो आसा. ताका कांय कळना. कशें जातलें म्हजें? कशें जातलें म्हज्या भुरग्याचें? विचार करतां करतां अशेच दीस गेले. जें कितें घरांत आशिल्लें तें ल्हवू ल्हवू सोंपलें. 

तिका आपल्या नशिबाची आनी देवाचीय तिडकशी आयली. सकाळ जातकच ती सडसडीत उठली आनी भुरग्याक खांदार मारून चलत रावली. चलतां चलतां तिका पुरो जालें. विसव घेवंक ती एका झाडा पोंदां बसली. नशिबाक दोश दीत ती रडटाली. इतल्यान थंय एक बायल आयली. ते बायलेन तिची वासपूस घेतली. “कितें जालें? रडटा कित्याक?” तिणें ते बायलेक आपली कर्मकाणी सांगली. ते बायलेक तिची काकुळट दिसली. 

“कांयच भियेनाका. हांव तुका म्हज्यान जाता तसो आदार करतां. यो, तूं भुकेल्या, तानेल्या. तुज्या भुरग्याकूय भूक लागल्या आसतली. पयलीं आमी बंगल्यांत या. च्या-पाणी करुया. मागीर उलोवया.” अशें म्हणून ते बायलेन तिका आपल्या बंगल्यांत व्हेली. च्या-पाणी दिली. भुरग्याकूय खावपाक दिलें. उलयतां उलयतां ते बायलेक घरकामा खातीर कोण तरी जाय आसली म्हणपाचें तिका कळ्ळें. 

“तूं हांगा सुसेगाद आनी बिनधास्त राव. हांव ह्या घरांत एकलीच आसतां. म्हाका दोन चले. दोगूय दुबय रावतात. केन्नाय फोन करतात. म्हजो घोव हालींच गेलो. घरांत हांव एकलीच आशिल्ल्यान घर खावपाक येता. तूं म्हाका देवी भशेन मेळ्ळी. तुमी हांगा सुसेगाद रावात. कसलीय गरज पडल्यार सांग. हें घर तुजेंच समज. ह्या तुज्या भुरग्याक आमी शिकून व्हड करूया.” ते बायलेचीं तीं आपुलकायेचीं उतरां आयकून आवयच्या दोळ्यांतल्यान घळघळीत दुकां व्हांवलीं. तिणें ते बायलेक घट्ट वेंग मारली आनी ती त्या घरांत पडटा तें काम प्रामाणिकपणान काम करूंक लागली. ते बायलेन त्या भुरग्याक लागींचेच शाळेंत घालो. तो शिकूंक हुशार आशिल्लो. पयलो येतालो. 

अशींच वर्सां गेलीं. ल्हवू ल्हवू तो भुरगो व्हड जालो. बी. ए. ची पदवी मेळयतकच तो एके बरे कंपनींत कामाक लागलो. ताका जोड भरपूर आसली. ताणें आलिशान गाडी घेतली. 

लग्नाचो जालो तेन्ना आवयन ताका एक बरी चली पळोवन ताचें लग्न केलें. ते बायलेच्या घरांत आनीक कोण नाशिल्ल्यान तीं सगलीं त्याच घरांत रावतालीं. अशेच दीस वताले. पूण पुताक बायल मात बरी मेळूंक नासली. सामकी झगडाळ. कसलेंय कारण घेवन ती मांयक उलयताली, तापयताली, फणफणटाली. तिका नाका आशिल्ल्या उतरांनी उलयताली. मनाक लागत, काळजाक तोपत अशा उतरांनी थोमणे मारताली. 

“हांवें कितें जल्मभर हे म्हातारे वांगडा रावपाचें? आमी नवो फ्लॅट घेवुया.” सून पुताक धोंसूंक लागली. पुताच्या मनांत नाशिल्लें, पूण बायलेच्या हट्टा मुखार ताचें कांयच चल्लें ना. ताणें नवो फ्लॅट घेतलो आनी मनांत नासुनूय आवयक त्याच घरांत सोडून तो आपले बायले वांगडा नव्या फ्लॅटांत रावंक गेलो. पुतान दुसऱ्या घरांत वचप आवयक आवडलें ना. तिका खूब वायट दिसलें, पूण पुताच्या सुखा खातीर तिणें तेंवूय सोंसलें. 

अशींच कांय वर्सां गेलीं. त्या बंगल्यांत तीं दोगांय बायलां रावतालीं. पूत आपणाक पळोवपाक वा आपली खबर घेवपाक येतलो हे आशेन ती आवय दीस काडटाली. पूण ताणें आवयची खबरूच घेतली ना. 

एक दीस ती आवय खूब दुयेंत पडली. “आपूण बरी ना, चड दीस उरतशी दिसना.” असो रेकाद तिणें कोणा कडल्यान तरी पुताक धाडलो. पूण कामाच्या बोवाळांत पुताचें आवय कडेन वचप जालेंच ना. आनी एक दीस आवयन जीव सोडलो. कोणे तरी पुताक आवय गेल्ल्याची कळयलें, पूण पूत आयलोच ना. गांवच्या लोकांनीच फुडाकार घेवन आवयचे कुडीचेर निमणे संस्कार केले. 

कांय दिसांनी आपणाक फावता त्या दिसा पूत आपले बायले-भुरग्याक घेवन त्या बंगल्यांत आयलो. त्या घरांत रावपी ते बायलेन त्या पुताक आवयची खबर घेवपाक, तिच्या निमाण्या संस्काराक आयलो ना म्हणून बरोच तापोवन काडलो. तिचीं तीं तीख उलोवणीं आयकून पुताक खूब वायट दिसलें. ताच्या दोळ्यांत दुकां दाटून आयलीं. आपले आवयन आपले खातीर काडिल्ले त्रास ताच्या दोळ्यां मुखार येवंक लागले. आवयचे यादीन ताचें काळीज रडलें. 

“म्हजे कडेन सगलें आसा. गाडी आसा, बंगलो आसा, नोकर आसात, कोट्यांनी रुपया आसात. पूण मायेन म्हऱ्यांत घेवपी, सगल्यो चुको पोटांत घालपी, समजून घेवपी, उजू वाट दाखोवपी, वांकड्या मार्गान गेल्यार शिटकावपी, बरे संस्कार करपी, वायट उलयनाका, वायट करिनाका, वायट पळयनाका म्हणून सांगून तें मनांत रिगोवपी म्हजी आवय आयज म्हज्या वांगडा ना. तिणें म्हाका वाडोवपाक, शिकोवपाक, म्हजे सगले लाड पूर्ण करपाक खूब त्रास काडल्यात. पूण गरजे वेळार मात हांव तिका पावलों ना. तिका सांगात दिवपाक शकलो ना. हांव फकत पयशां फाटल्यान धांवलों. पयसो करतां करतां आवयक लेगीत विसरलों. तिचें निमणें दर्शन लेगीत म्हाका घेवंक मेळ्ळें ना.” अशें म्हणून तो पश्चात्तापान रडूंक लागलो. 

“आता रडून कांयच फायदो ना. तूं रडलो म्हणून तुजी आवय परत येवची आसा? ती आतां तुका मेळची ना, तुका दिसची ना. म्हणून मरे पापया, मनशान त्या त्या वेळार तें तें करूंक जाय. काम सदांच आसता. पयसो फाल्यां जोडूंक मेळटा. पूण गेल्लो मनीस आनी सरिल्लो वेळ परत मेळना. वेळाचें भान दवर आनी वेळा वांगडा जगपाक शीक. तुज्या पुताकूय हीच शिकवण दी.” ते बायलेचीं तीं उतरां आयकून ताका पश्चात्ताप जालो. आवयन आपयिल्लें तेन्ना येवंक जाय आसलें अशें ताका दिसलें, पूण कांयच उपेग नासलो. च्या-पाणी करून तीं घरा आयलीं. 

खरेंच! वेळ म्हत्वाचो आसता. तो धरूंक मेळना, आडावंक मेळना आनी परतूय मेळना. म्हणून दरेकान वेळ पळोवन खेळ करूंक जाय. 

– नेहाल प्रियोळकार

8806074094