भांगरभूंय | प्रतिनिधी
हालींच सेरेंडिपिटी कला महोत्सवांत गोंयच्या दोन समाजांच्या खाद्य संस्कृतायेंचेर कार्यशाळा आयोजीत करपाची संद मेळ्ळी. यू-ट्युबाचेर खाणां-जेवणां विशीं ‘बीग फोर्कर्स’ नांवाचो चॅनल चलोवपी सीड मेवारा हाचे वांगडा हे कार्यशाळेचें आयोजन करपाक मेळ्ळें. गोंयांतली लोकांक खबर नाशिल्ली संस्कृताय लोकां मुखार हाडची ह्या हेतान सीडान हाचे आदीं केपेंच्या कुणबी समाजांत वचून तांच्या खाणां- जेवणांचेर खास व्हिडियो केल्लो.
सेरेंडिपिटीच्या निमतान परत एकदा कुणबी तशेंच वेळीप समाजांत चलपी रांदपाच्या पद्दतींचेर सोद घेवपाची संद मेळ्ळी. गावडा, कुणबी आनी वेळीप ह्या तिनूय समाजांनी गोंय भुंयेचें मुळावण घालें पूण कितलीशींच वर्सां ह्याच समाजांक जायते हाल उपाद्रे सोंसचे पडले. आयज हे समाज जायत्या मळांचेर आपली अस्मिताय आनी संस्कृताय तिगोवन दवरपा खातीर वावुरतात. आनी ह्या वावरांत खूब मोलाचें योगदान दिवपी गांवडोंगरी, काणकोणचे देविदास गांवकार आनी आंबावले केपेंचे जॉन फर्नांडीस हांचो हे कार्यशाळे खातीर मुखेल आदार मेळ्ळो.
15 डिसेंबराक पणजेच्या आयनॉक्साच्या प्रांगणांत तयार केल्ल्या एका माटवांत ही कार्यशाळा राबयली. कुणबी समाजांतलीं लोरेंसीना फर्नांडीस आनी कातारीना कार्वालो हांणी मुंडल्याची खारो बांगडो घालून केल्ली भाजी सामकीच हीट जाली. हरशीं रांदनीचेर वा गॅसाचेर रांदपी ह्या अस्तुर्यांनी पयलेच खेप इंडक्शनाचेर रांदून लेगीत खुबूच रुचीक असो जिन्नस तयार केलो आनी ताचे विशीं उलयलीं. सांगाताक तांणी गोबरान कोडसाण काडिल्ले चिरकेय हाडिल्ले. हे सगले पळोवन थंयचो प्रेक्षक भारावनाच गेलो.
तेच प्रमाण, रमीता गांवकार आनी सुनीता वेळीप ह्या वेळीप समाजांतल्या अस्तुर्यांनी एक सुरबूस अशी रांदपाची पद्दत शिकयली. जिनसाचें नांव ताटा भाकरी. पोंदा उदक तापोवपाक दवरून ताचेर वयर ताट दवरप आनी ताचेर भाकरी थापप अशी ही पद्दत. ही पद्दत कित्याक सुरू जाल्या आसतली हाचेर चर्चा करतना देविदास गांवकार हांणी एक गजाल सांगली. आदल्या काळार पोंदा कसलोय दुसरो जिनस रांदतना वयर भाकरी थापताले. म्हणल्यार इंधन वाचलें आनी वेळ लेगीत. कितलो विचार करून केल्ली पद्दत न्हय? तेच प्रमाण कसलेंच तेल वा तूप वापरिनासतना लेगीत भाकरी करूं येता हाचो अणभव म्हजे वांगडा थंय आशिल्ल्या जायत्या जाणांक आयलो. सांगाताक तांणी गंजन आनी गांवडोंगरेच्यान हाडिल्ल्या गोडा पासून कसाय केलो. तोय लेगीत मोटे उमेदीन सगल्यांनी पिलो.
एका वरा भितर ह्या दोन समाजांतल्या कांय सुरबूस आनी रुचीक पूण तेच वांगडा भलायकेचे नदरेन बर्याक पडपी जिन्नसांचो आविश्कार ह्या अस्तुर्यांनी घडयलो.
आयचे धांवपळीच्या जगांत आमकां बेगीन तयार जाता वा बाजारांत सहज मेळटा त्या जेवणाची संवय जाल्या. आनी ताचो परिणाम आमकां आमचे भलायकेचेर जाल्लो दिश्टी पडटा. दोतोरान सांगतकच मागीर आमी ब्रावन ब्रेड वा एक वेळचें शीत जेवप वा रायस ब्रॅन तेल वापरप अशे तरेचे बदल हाडपाचो यत्न करतात खरें, पूण मुद्दाम आमच्या भोंवतणीच रावपी ह्या समाजां कडेन पळयल्यार आमकां जाणवता, जर अशे तरेची अन्न वेवस्था आमी आपणायली जाल्यार घडये आमचे भलायकेक केन्नाच त्रास जावचे नात.
ज्या उकड्या तांदळाक उणो दर्जो दिताले तेंच उकडें तांदूळ आज गोडेंमूत जाल्ले लोक जेवंक सोदतात. कारण ह्या निजाच्या जेवणाचें म्हत्व आयज लोकांक होलमूंक लागलां.
भलायके वांगडाच ह्या समाजांचे अन्न म्हळ्यार स्वयंपुर्णतायेची देख. जितलेय जिनस हीं खाणां-जेवणां करपाक वापरतात, तितलेय हे समाज एक तर स्वता तयार करतात (देखीक, तांदळाचें पीठ आनी गोड) वा आपल्या भोंवतणी जावपी भाजयांचो वा मुळांचो वापर करतात. म्हणजे बाजाराचेर सामकेंच उणें निंबून रावप आनी आपलें जेवण आपणें पिकोवप हो ताचे फाटलो हेतू. आयज आधुनिकीकरणाक लागून कांय बदल ह्या समाजांनीय आयल्यात खरें, पूण नवी पिळगी तांच्या पुर्वाजांनी घालून दिल्ल्या पद्दतींक विसरूंक ना हें म्हत्वाचें.
सेरेंडिपिटी महोत्सवांत आयोजीत केल्ली कार्यशाळा जरी गोंयांतल्या आनी गोंया भायल्या लोकांक गोंयचे अन्न संस्कृताये विशीं जाण करून दिवपा खातीर आसली तरी हे कार्यशाळेंतल्यान हांवय खूब कितें शिकलें. चारूय अस्तुर्यांचो आत्मविश्वास, तांचें मेकळेपण आनी आपल्या दायजा खातीर आशिल्ली तळमळ पळोवन मन धादोसलें आनी उर्बा घेवन आयलें. आनी हे संकल्पनेक आपलो हातभार दिवपी जॉनबाब आनी देविदासबाब हांचो तर वावर सदांच चालूच आसता. गोंयच्या ह्या समाजांची वळख अशेच तरेन संवसाराकच न्हय तर गोंयकारांक लेगीत जावं आनी ह्या गिरेस्त दायजांतल्यान आमी आधुनीक पिळगी आमचे मातये कडेन पावूं हीच इत्सा!
डॉ. तन्वी बांबोळकार
9764780497
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
