विद्या हेंच खरें धन

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

नास्ति विद्यासमो बन्धुर्नास्ति विद्यासमः सुहृत्। नास्ति विद्यासमं वित्तं नास्ति विद्यासमं सुखम्॥
विद्या जैसा बंधु नहीं, विद्या जैसा मित्र नहीं, (और) विद्या जैसा अन्य कोई धन या सुख नहीं।
विद्ये सारखो दुसरो बंधू ना आनी विद्ये सारखें कसलेंच धन वा सूख ना.
सगळ्यांक ज्ञानी जावपाच्यो समान संदी मेळपाक जाय, पूण अशें सदांच वा सगळ्या बरोबर घडना. गरीब घरांतलो भुरगो ‘रत्नाकर’. बापूय माळी म्हणून एका हॉटेलार कामाक वतालो. आवय शेतांनी लोकांच्या दिसावड्याक वताली. गांवचे प्राथमिक शाळेंत ताणें मुळावें शिक्षण पुराय केलें. ताचे फाटल्यान आनीक दोन भावंडां. तांकां आदार जातलो म्हणून ताणें शिक्षण सोडलें. आधुनीक काळांतलो हो भुरगो. ताका विद्यार्थी दशा कित्याक फावना? घरा गुरूजी आपोवंक आयलो तेन्ना बापायन ताका शाळेंत धाडलो.
केन्ना वर्सा गेलीं कळ्ळींच नात. तो धावी जालो. मुखार आयटीआय प्लम्बींग डिप्लोमा घेवन आपले विद्येचो उपेग करून ताणें लोकांची प्लम्बिंगाचीं कामां घेवपाक सुरवात केली. घरांतल्या अर्थीक संकटाक पळोवन ताणें शिक्षण अर्द्यार सोडलें जाल्यार ‘धन’ म्हणल्यार पयसो जोडपाक वता आसलो. पूण एक बरो ‘गुरू’ ताका लाबलो. जाणें ताका शिक्षणाचें अस्त्र दिलें. अशे रत्नाकर गांवागांवांनी तशेंच झोपडपट्टेंनी गरिबींत, दुबळे अर्थीक परिस्थितींत जगतना दिसतात. तांकां विद्यादान दिवपी शिक्षक जाय. विद्या आसता म्हणून धन प्राप्त जावपाची वाट मेळटा.
21 व्या शेंकड्यांतल्या समाज रचनेंतलो मनीस लक्ष्मी काय सरस्वतीचो पुजारी? ह्या पर्यायांनी निर्णय घेता. सरस्वतीची आराधना करता ताका लक्ष्मी प्रसन्न जाता. मनशाक सुवार्थी जियेवपाची संवंय लागल्या. पयसो मेळोवपाचें हायस, सूख समृद्धी. आयचो समाज दुडवांनी सूख सोदता.
आदल्या काळार शिक्षण पद्धतींत शिक्षणाक ‘गुरु’ म्हणून प्रबोधनांतले वेदीक शिक्षक पद्धतींत गुरु विद्यादान दिता आनी विद्यार्थी गुरूदक्षिणा दितात. शिक्षण हें व्यक्तिमत्त्व घडोवपी आसतालें. नैतीक, धर्मीक, कला, अर्थीक, समाजीक अशा विविध आयामांची विद्या गुरु विद्यार्थ्यां मदीं जागयतलो.
समाजा भितर शिक्षण पद्दतींत बदल जायत चल्ला. शिक्षण गुणवान करपी आसचें सोडून ‘मार्क’वान जायत आसा. शिक्षण पद्दती विद्यार्थ्यांक पास- नापास हे सर्तींत धुकलता. पाठांतराचेर शिक्षकाचो चड भर आसता. नवें कितें तरी शिकपाक मेळटलें हो हावेस विद्यार्थ्यां मदीं जागोवपी शिक्षकाक गुरु जावन विद्यार्थ्यांक ज्ञानी करपाचेर भर दिवपाक जाय. ‘मार्क’वान न्हय तर गुणवान जायात हे विद्यार्थ्यांक समजावन सांगपाक जाय.
भुरग्याची विद्यार्थी म्हणून लेगीत कांय जबाबदारी आसता. अभ्यासक्रमा भायले लेगीत वाचन केल्यार चौफेर कितें घडटा हाचें गिन्यान मेळटा. सामान्य ज्ञानांत भर पडटा. व्यक्तिमत्व सुदारता. वाचन म्हणल्यार फक्त खबरापत्र न्ही तर बाकी पुस्तकांचें वाचन करप. आयची युवा पिळगी मोबायलांनी शेणल्या. दोश तसो तांचो ना. पालक भुरग्याच्या संगोपनान म्हत्वाची भुमिका निभायतात. समाजा भितर जर वाचन संस्कृती आसत जाल्यार ताचो प्रभाव भुरग्याच्या संगोपनांत दिसता. घरांत वाचन, मनन, चिंतन घडटा तेन्ना ताचो प्रभाव भुरग्याचेर दिसून येता.
आयचे पिळगे कडेन सगलीं साधनां आसात. ज्ञान मेळोवपाक जाय ती इत्साशक्त मात्र नेटान उणी जायत चल्ल्या. योग्य साधनांचो वापर ज्ञान मेळोवपाक कमी जाल्लो दिसता, पूण मनोरंजना खातीर चड वापर जाता. स्वताचें गिन्यान वाडोवपी अभ्यासू वृत्ती जाय.
‘विद्या हेंच खरें धन’ हें विद्यार्थ्यांक संगोपनांत देख दिवपी गुरु, विद्या दिवपी स्वता अभ्यासू आसप म्हत्वाचें. कितले दुडू जोडले? कितले धन आसा, हें म्हत्वाचें न्हय. म्हत्वाचें आमी कितें बरयले आनी कितले ज्ञानी आसात? ज्ञानेश्वर, कबीर, रहिम हे संत, आधुनीक युगांतले ज्ञानी पंडित आल्बर्ट आयनस्टायन, न्यूटन
हांकां आशिल्ली ज्ञानाची भूक. स्वताचे बुद्दीक विचार करपाची सवंय करुया. विद्या हेंच खरें धन. ज्ञानी जावन जीण समृद्ध करपी नवो प्रवास सुरू करुया. ज्ञान काय पयसो? खरें धन कितें? प्रस्न तुमचेर सोडटां.