लक्तुबाय म्हजे कोंकणीची

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

तकलेक ढोंग आयल्यार बुल्लुक आयलां म्हणटात. तातयांची आम्लेट थंय पावतासर कवठाची पोळी जाता आनी फातराचो गुंडो जाता. तर कोंकणीचो सूर  असो गांव कणकणी बदलत रावता. 

म्हजे कोंकणी भाशेची म्हाका सदांच लक्तुबाय दिसता. म्हजी भाशा आसाच तशी आपुरबायेची. पोळ्यामेटा वेल्यान पेडण्यां पावतासर ती गांवां कणकणी आपलें रूप बदलत वता. तिका पळयलें कीं खळखळत,  वयल्यान उडी मारत आपल्याच तंद्रेंत रानां-वनांतल्यान, शेतां- कुणग्यांतल्यान, फातरांतल्यान शेंकऱ्यांतल्यान आपलें नितळ स्वरूप सांबाळत व्हांवपी बामणबुड्याची याद जाता. कितलेशेच तरेचे लोक ताचे ओडीन  ताका गोंपांत घेवपाचो प्रयत्न करतात. कोण वयल्यान उडी मारूंक मेळटा काय म्हण पळयता आनी सुळसुळीत निसरडी वेल्यान घप्प करून सकयल पडटा. कोण ताच्या घोंग्या पोंदाक मनसोक्त मालीश करता. उदकांतल्यान भायर सरलो की हातपांय जड जातात. पांयच उखलनात. देवान एक हातुण तरी दिल्लें जाल्यार हांव हांगाच ताणून दितां आशिल्लों, अशें ताका दिसता. खरें म्हळ्यार गुबगुबीत गादयेर न्हीद पडनाशिल्लो  तो उशाक फातोर मेळ्ळ्यार लेगीत सुस्त चार वरां झेम काडटाशिल्लो. लोकांक दिसता आपणे ताका वेंग मारल्या. खरें म्हळ्यार तो कोणाकच आटापना आपले चालीन फुडें धांवत रावता. लोकांक आनंद आनी समाधान दित वता.  वाटेर मेळत त्या वझऱ्यांक आपले भितर रिगोवन घेवन आपल्याच रूपांत मेळोवन घेता. कोणेंय उदक खोदळ करपाचो यत्न केलो तरी परत तो आपसोच नितळ जावन हारसो कसो जाता. 

हिमालयांतल्यान खळखळत व्हावपी गंगा आनी आमची कोंकणी भास एक समान आसा. गंगा हिमालयांतल्यान सकयल देंवतना सामकी खळखळत व्हांवता. आपल्या बरोबर ती मेळत तें हाडटा. झाडांपेडां आसूं वो  व्हडले व्हडले फातर. तिका कांयच फरक पडना. पूण मैदानांत देंवता देंवता आपलो वेग कमी करत वता. हे वेळार ती आपल्याक सोंसना तो म्हाल वाटेरच सोडून दिता. बारीक बारीक सकरे, रेंव ती फुडें व्हरता. मदल्या वाटांरांत तिका मात्सो नेट आसता तोमेरेनूच ती चिखल व्हांवयता. पश्चिम बंगाला कडेन पावतासर ती सामकी जड जाता. खर्शेता. तिच्यान पावलच उखलूंक जायना. ती मागीर वडी मारत फुडें वता. वाकडी तिकडी व्हांवत रावता. नवे नवे मार्ग सोदता. आपणें हाडिल्लो फांत ती आपल्या मुखा कडेन सोडून दिता. पूण ती जेन्ना दर्याक मेळटा तेन्ना तिचें रूप बदलता. तशेंच कितेंयशें गोंयचे कोंकणी बाबतींत घडटा. 

ता. क. :   हांव आमचे भाशे विशीं बरयतां ताचो कोणेच वांकडो अर्थ काडनये. एक म्हायती सांगची इतलीच  ताचे फाटली ईत्सा. (देव बरें करूं)!  

गोंयचे दक्षिणेक आशिल्लें काणकोण हें कर्नाटकाक तेंकलां. गोंयचे साबार लोक थंय आसात. काणकोणचे लोक कोंकणी उलयतना बामणबुड्या भाशेन घसघशांनी उलयतात. ते इतले सडसडीत उलयतात की आयकतल्याक आं .. आं.  करत कान सांसपुवचे पडतात. सामकी सुपरफास्ट ट्रेन कशी. पुण फुडें वता तसो वझऱ्याचो नेट हळू हळू कमी जायत वता. तशीच आमची कोंकणी भास मुखार म्हळ्यार गोंयच्या उत्तरे कडेन सरकता तशी सावकसायेन उलयिल्ली पळोवंक मेळटा. मडगांव म्हणसर त्या गाडयेची स्पीड साठ -सत्तर इतली जाता. पणजे पावतासर ती गती मात्शी मात्शी देंवयत वता. आयकतल्यांकय आयकूंक बरें दिसता.  लोक सारकें नीट उलयतात.  पूण मेरशेच्या कांय आंतीक घराण्यांनी  कोंकणी भास  सामकीच सुशेगादीन उलयिल्ली आयकूंक येता. घरची सगळींच मनशां अशीं उलयनात हें मात् खरें. ते लोक  हेळे काडून उलयिल्लेवरी उलयताले. आजूनय उलयतात आसतले. उलयतना जीब ओडिल्लेवरी ते हेल काडतात.. कि……तें……..रे…..,   च….ड     दि….सां….नी  दि… स… लो   म….रे…..तूं.  जांबयो आयिल्ल्या भशेन तांचे उलवणें सामकें न्हिदता. उलयतल्याचें एक वाक्य सोंपता म्हणसर  आयकतलो मनीस एक न्हीद काडून मेकळो जावपाचो. कॉलेजींत शिकतना हांवें हो अणभव घेतला.

पेडण्यां पावतासर कोंकणी भास मराठी कडेन दोस्ती करता. ते लोक उलयतात कोंकणी, मात उलवपाचो सूर मराठी उलयिल्ले वरी आसता. खंयसर वयतय? केव्हां येतलय? नाय माहिती! बघूंक ना. अशी तांची कोंकणी आसता. तकली दुखता म्हणचे बदलाक “डोक्यां दुखतंय” म्हणटले. “अशें करया तशें करया” म्हणचे बदला “असां करूंचा तसां करूंचा” अशे मराठी धर्तीचेर ते उलयतात. तकलेक ढोंग आयल्यार बुल्लुक आयलां म्हणटात. तातयांची आम्लेट थंय पावतासर कवठाची पोळी जाता आनी फातराचो गुंडो जाता. तर कोंकणीचो सूर  असो गांव कणकणी बदलत रावता. आमचे भाशेची दुसरी लक्तुबाय म्हळ्यार ती आपल्या संपर्कांत आयिल्ल्या सगळ्या भाशांक आपले मदीं आस्पावन घेता. इतलेंय आसून ती आपलें वेगळेंपण सांबाऴून दवरता. गोयांत पुर्तुगीज आसले तेन्ना तिणें पुर्तुगीज भाशा लागीं केली. जनेल, मेज, सेकरतार आसूं वो रेस्पेद आनी व्होशीमोर आसूं. हे अशे सगले शब्द कोंकणी भाशेंत सामके एकजीव जाल्ले. (पूर्वार्ध)

गीता नारायण नायक

99229 22109