योग नगरी ऋषिकेश

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

उत्तर भारतांत गेलो म्हणटकच दिल्ली, चंडिगढ, अमृतसर, शिमला, मनाली सोडल्यार हेर सुवातीं विशीं आमी विचारूच करिनात, केदारनाथाक वचप हो आतांचो एक ट्रँड म्हळ्यार जाता. केन्ना काय केदारनाथाचें देवूळ उक्तें जातलें हाची लोक दोळ्याक तेल लावन वाट पळयतात. उत्तराखंड हें पर्यटन संपन्न राज्य, पर्यटन उद्देग थंयचो मुखेल वेवसाय. हेर राज्या भशेन पर्यटनाक प्रोत्साहन दिवचे खातीर जायराती करपाची गरज उत्तराखंडाक ना, कारण उत्तराखंड हें आदीं सावनूच आध्यात्मीक पर्यटनाचें केंद्र म्हूण फामाद आसा. जल्म-मरणाच्या चक्रा मदीं केन्ना तरी हरिद्वार, ऋषिकेश वचून येवचें अशें प्रत्येकाक दिसता.
ऋषिकेश शाराक योग नगरी ऋषिकेश अशेंय म्हणटात. गंगा न्हंयेचे देगेर वशिल्लो हो वाठार आपल्या सुंदर देखाव्यान लोकांक आकर्शीत करता. हांव कांय तेंप दिल्ली आशिल्लों आनी म्हाका दोन गजालींनी ऋषिकेश वचपाक फोर्सार केलें. पयलीं ऋषिकेशाची सोबीतकाय आनी दुसरें म्हत्वाचें कारण म्हळ्यार म्हजो इश्ट मनोज. मनोज हो मुळांत बिहाराचो, पूण ताचें दिल्लींत एक हॉटेल आनी ऋषिकेशांत एक रिजॉर्ट आसा. दिल्लींत आसतना सुमार चार म्हयने हांव ताच्या हॉटेलांत राविल्लों, देखून आमचें नातें एकदम घटमूट जाल्लें. “शरत जी, हमारे साथ एक दिन ऋषिकेश चलिए। दिल्ली के इस प्रदूषण से मुक्ति मिलेगी।” हें वाक्य ताच्या तोंडांत घोळटालें. काम सोंपतकच ताचे आपुलकेक मान दिवन हांव ताचेच वांगडा ऋषिकेश गेलों. राजाजी वाग अभयारण्य वाठारांत ताचें सुमेधा रिजॉर्ट आसा. दिल्लीचे गर्देंतल्यान पयस पाविल्ल्यान मन शांत आनी बोड थंड जालें. जळमळीं नदर मारत थंय शेतां, गंगा न्हंय आनी मोरूच मोर दिसताले.
सोंसूं नजो इतली गर्मी, पूण हिमालय पर्वतांतल्यान येवपी शितळ वारें कुडीक तृप्त करतालें. दाट रानांत फकत हाताच्या बोटार मेजपा इतलींच रिजॉर्टां आशिल्लीं आनी थोडीं आदिवासी जमातीचीं घरां सोडल्यार थंय फकत सैमाचेंच प्रभुत्व आशिल्लें. रिजॉर्टांतल्यान कर्मचारी वर्गा वांगडा उलयतना ते हत्ती, पट्टेरी वाग, बिबटे, अस्वल सारकेले प्राणी रिजॉर्टा भोंवतणी दिसतात, आनी निकतेंच हत्तीन तांच्या शेजारची राखणे वणत मोडून उडयल्या अशें सांगतकच हत्तीक पळोवपाची उत्सूकताय मळबाक तेंकली. एकटो म्हाका टॅर्रसीर घेवन गेलो आनी “सर, यहाँ से हाथी आते हैं, और हंगामा मचाके चले जाते है।” अशें म्हळें. हांवें खूब तेंप तेच सुवातेर हत्तीची वाट पळयली, पूण नशिबांत फकत कावळें आनी मोरूच आशिल्लेशें दिसता.
राजाजी वाग अभयारण्यांत हो वाठार आशिल्ल्यान सांजे 6 ते सकाळीं 6 मेरेन ह्या वाठारांत यो-वच करपाक मनाय आसा. देखून रस्त्यार वाहनां परस गोरवांच चड आसतात. रिजॉर्टाचे कुशिनूच एक कालवो आसा, ह्याच कालव्याचें उदक वापरून वीज तयार करतात. ऋषिकेश आयलो आनी गंगा आरती पळयली ना अशें जावंकूच शकना, देखून मनोजान आमचें वांगडा एका गायडाक धाडलो आनी ताणें आमकां ऋषिकेश शार दाखोवन हाडलें. पुराय शारांत वणटीचेर विशार चित्रां काडिल्लीं आनी फोटो काडपा खातीर ताचे परस बरी आनीक सुवात ना अशें म्हळ्यार चुकीचें थारचें ना. सुरवेक जानकी झुला वेल्यान चलून वता आसतना साधू, बाबांचेर नदर पडली, हुक्का मारपी बाबांचेर नदर पडटां पडटां आमचीं पावलां परमार्थ घाटार पावलीं, थंय गंगा आरतीची तयारी सुरू जाल्ली, गंगा न्हंयेचेर बांदिल्ल्या सांकवार रावून वरभर वाट पळयले उपरांत निमाणें एकदाची गंगा आरती सोंपली, पूण धोंपर भरून आयलें. अशीर मार्गांतल्यान वाट काडीत राम झुलाचेर पावले उपरांत काळजाचें ठोके वाडले, पुलाचेर उपाट गर्दी आशिल्ल्यान पुलाचें कंपन खुबूच वाडिल्लें, केन्ना काय पूल हुंपनशें जाल्लें. कुल्लड चाय, शिकंजी, परांठा, छोले भटुरे, समोसा, गोलगप्पे सारकेल्या जिनसांची रस्त्या कुशीन विक्री जाताली. कुल्लड च्या पितना सळसळपी गंगेचो आवाज कानार पडिल्ल्यान तन-मनाक एक वेगळीच खुशालकाय भोगता.
लक्ष्मण झुला, राम झुला आनी जानकी झुला हें तीन म्हत्वाचें केबल पूल गंगा न्हंयेचेर बांदल्यात. गंगा न्हंयेचेर आशिल्ले हे पूल आनी भोंवतणचो धर्मीक वास्तू पळोवंक लाखांनी देशी-विदेशी पर्यटक हांगा पावतात. लक्ष्मण झुला वेल्यान दिसपी तेरा मंजिल मंदिर म्हळ्यारूच त्र्यंबकेश्वर देवूळ दोळें दिपकायले बगर रावना. ऋषिकेशा लागसार उंच दोंगरा माथ्यार नीलकंठ महादेवाचें देवूळ आसा, देवळा मेरेन पावताक अशीर रस्तो आसा, पूण कांय लोक पांयवटेन वचपाक पसंत करतात. राजाजी वाग अभयारण्यांतल्यान चलून वच्चें पडिल्ल्यान प्रवास बरो रोमांचक आनी साहसीक जाता अशें लोक म्हणटात. केन्ना केन्नाय चलून वतना रानजिवांक तोंड दिवचें पडटा आनी तातूंतल्यान मनीस-रानजीवां मदलो संघर्श वाडटा. प्राचीन नीलकंठ देवूळ ल्हान आसले तरी ते श्रद्धेचें केंद्र. थंड, शितळ दोंगरा माथ्यार आशिल्ल्या देवळांत दर दिसा हजारांनी लोक पावतात.
शेजारच्या हरिद्वारांत कुंभ मेला जाता तेन्ना मात ऋषिकेशांत पांय दवरपाक जागो मेळना. विदेशांतल्यान योग प्रशिक्षण घेवपाक हजारांनी लोक येतात, कांय विदेशी लोक प्रशिक्षण घेवन ऋषिकेशांतूच स्थायीक जाल्यात. ते आतां आपले परीन योगाचो प्रचार करतात. परमार्थ निकेतन हे संस्थेंत विदेशी नागरिकांचें वर्चस्व पळोवंक मेळटा. देवकार्य, योग, आध्यत्म सारकेली कला तांणी आत्मसात केल्या, आनी म्हत्वाची गजाल म्हळ्यार विदेशी लोक भारतीयांक योग शिकयतात. आमचो गोंयकार भाव उत्तर गोंयचो खासदार श्रीपाद भाऊन आयुष मंत्री आसतना ऋषिकेशांत भारतांतले पयलें आयुष केंद्राचें उक्तावण केल्लें. पुर्विल्ल्या आयुर्वेद वखदांचो आनी आधुनीक ऍलोपॅथी वखदांचो सुमेळ आमी ऋषिकेशांत पळोवं येता. प्राचीन आयुर्वेद दावाखाने आशिल्ल्या ऋषिकेशांत आतां सुसज्ज आधुनीक एम्स हॉस्पिटल आनी म्हाविद्यालय उबें जालां. बदलत्या काळा प्रमाणें ऋषिकेशूय बदल्लां हातूंत दुबाव ना.
हांव हाचे आदीं दोन फावटीं ऋषिकेश गेल्लों खरो, पूण मनोजान आपलेपणान ऋषिकेशाक यो म्हणिल्ल्यान आतां ऋषिकेश म्हाका म्हजेंच कशें दिसूंक लागलां. धर्मीक, आध्यात्मीक, सैमीक आनी आधुनीक घटकांचो सांगोड, म्होंवाळ आनी हांसत्या मुखामळाचें लोक आनी मनोजाचो “शरत जी, हमारे साथ एक दिन ऋषिकेश चलिए” हो डायलॉग कानार पडल्यार परतून साटली-पोटली बांदून ऋषिकेश वचपाचो विचार मनांत घोळटा.

शरत रायकार
8669105824