भांगरभूंय | प्रतिनिधी
बादल सरकार हे आर्विल्ल्या भारतीय रंगभुमीचे एक म्हान नाटककार. बादल सरकार, मोहन राकेश, विजय तेंडुलकार, गिरीश कर्नाड आनी हेर नाटककारांनी नाटकाक नवे आयाम दिले. स्वातंत्र्या उपरांत नाटककार नव्या संवादांची रचणूक सोदूंक लागिल्लो. मिथकांची, लोकसंगीत आनी लोकवेद हांच्या वापरा विशींचो नवो सोद सुरू जाल्लो. स्वातंत्र्या उपरांत जावपी प्रगती आनी जिणेंतली विसंगती हांचेर बोट दवरपी प्रस्नांच्यो कथावस्तू आकाराक येताल्यो. बादल सरकारान शारी मध्यम वर्गाच्या मुणेल्ल्या संवेदनांचेर आपली मोख दवरली. बादलदा इंजिनियर आसतना युरोपांत नोकरी करून आयिल्लो आनी ताणें संवसारीक पांवड्याचें नाटक, संवसारीक विचारधारा आनी जाणिवो हांचो बारीकसाणेन अभ्यास केल्लो. हो नाटककार प्रज्ञावान आनी प्रतिभावंत. विसाव्या शेंकड्यांत मुखार हाडिल्ल्या वेगवेगळ्या प्रस्नांची विस्कटावणी बादलदान आपल्या नाट्य संहितांनी कुशल अभियंत्यान वेगवेगळे इमारतीचे प्लान काडून दाखोवचे तशे तरेन केली.
बादलदाचीं नाटकां हेर भारतीय भासांनी अणकारीत जावन तांचें सादरीकरण जायत आसा. प्रकाश थळी हांणी तांचीं कांय नाटकां कोंकणींत रुपांतरीत करून सादर केलीं. ‘अजीबपुरांतली कल्पकथा’ हें तातूंतलेंच एक नाटक. बादलदान कितलीशींच नाटकां बरयल्यांत. ‘एवम इंद्रजीत’ हें भारतीय रंगभुमीक नाट्य लेखन, संहिता आनी सादरीकरण सगल्यांच मळांचेर नवें भान दिवपी तांचें नाटक. ताची मांडावळूच आगळी वेगळी. सादर करपाक सोंपें न्हय.
नाटकांतले खांपे अभिनेते अजित केरकार हांणी म्हज्या कडल्यान हें नाटक कोंकणीत अणकारीत करून घेतलें. आजवेरच्या अणकारांत हें प्रकरण म्हाका सामकें कठीण लागलें. कारण तें समजुपाकूच दोन म्हयने गेले. तें बरे तरेन कोंकणींत हाडपाची गरज आशिल्ली. पूण अजित केरकाराले संस्थेन नाटकाचें भांगर केलें.
बादल सरकाराचें ‘पगला घोडा’ हेंवूय नाटक अशेंच आव्हानात्मक आसा. कांद्याच्यो एकेक पातयो काडच्यो तशे स्तर हे नाट्य रचनेच्या मंचनांत आस्पावतात. दादलो आनी बायल हांचे मदल्या तृप्त आनी कायम तप्त उरपी प्रेमाच्या कितल्याशाच अपुऱ्या कथांचेर खुबूच बारीकसाणेन उजवाड घालपी हें नाटक. वेवसायान टावन प्लॅनर आशिल्ल्या बादलदान बंगालांत आनी उपरांत इंग्लंड आनी नायजेरीयांत टावन प्लॅनर म्हणून काम केल्लें. विदेशांतल्या राबित्यांत तांणी संवसारीक रंगमाची आनी प्रयोगशील सादरीकरण तंत्र हाचो अणभव घेतिल्लो. भारतांत येतकच एवम इंद्रजीता सारकेंच ‘पगला घोडा’ हें ताकदी नाटक तांणी बरयलें. एका कुशळ अभियंत्यान वेगवेगळे तरेचे मजल्यांचे, वणटींचे, सालांचे, जनेलांचे आराखडे रचून इमारत उबारची तशे तरेन हो नाटककार नवकल्पना मुखार हाडून नाटक वेगवेगळे तरेन केळयता आनी खेळयता. ‘पगला घोडा’ हें नाटक लेगीत अणकारप सोंपें न्हय, आनी माचयेर सादर करपूय सोंपें न्हय. पूण, तें कोंकणींत हाडपाची उर्मी आसा.
काळा प्रमाण नाटकांचें लेखन आनी सादरीकरण तशेंच तंत्र हातुंतूय बदल जायत आसात. तीन वरांचें नाटक आंवळून दोन वरांचें जाला. उतरांच्या फेंसाच्या बोमाड्यां परस आंगीक अभिनय अदीक बोलको करपाचेर भर आयला. जाय थंय योग्य पार्श्वसंगीत आनी उजवाडा येवजण हाचे नवे प्रयोग मुखार येत आसात. तरी लेगीत बादल सरकार, मोहन राकेश आनी हेरांचीं नाटकां अजुनूय विद्यापिठाच्या साहित्याच्या अभ्यासक्रमांत तशेंच नाट्यशाळेच्या पाठ्यक्रमांत शिकयत आसात. हाचे वयल्यान तांची शक्त सिद्ध जाता.
बादल सरकारान इंजिनियरींग वेवसाय सोडून नाटकांत स्वताक पुराय गुंथून घेतलो. बंदिस्त म्हळ्यार प्रोसेनियम स्टेजी वयल्यान तांणी नाटक भायर काडलें. विवीध रंगी प्रयोग केले. पथनाट्य, आंगण मंच, थर्ड थिएटर अशे वेगवेगळे आयाम बादलदान बंगाली रंगमाचयेर चडयले. भारतीय रंगमाची गिरेस्त केली. नाटक तळागाळांतल्या खांची कोंयड्यांतल्या खेडे गांवांनी पावयलें. उण्यांत उणें नेपथ्य वापरून आनी उणोच भेस वापरून नाटक लोकां मदीं पावोवपाचें मोलाचें कार्य बादलदान केलें. खूब सादें अशें हें व्यक्तीमत्व. बादल सरकाराचें नाटक ज्या ज्या अनुवादकान अणकारलें वा त्या नाटका कडेन लेखक, दिग्दर्शक वा तंत्रज्ञ म्हणून जांचो संबंद आयलो तांणी त्या नाटकाच्या तयारे वेळा वयले खीण हे जिणेंतले भांगराचे खीण जाले अशें नोंद केलां. बादल सरकार आनी ताचीं नाटकां हातूंत बुडिल्ल्यान आनी भिजिल्ल्यान म्हाका आनंदाचो कैफ मेळ्ळो. उतरांच्या आमचे सारक्या कलाकाराक परत परत ही नशा जाय कशी दिसची अशे तरेचें बादलदा हें एक बरें वेसनूचे!
मुकेश थळी
फोंडे
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
