भांगरभूंय | प्रतिनिधी
इश्टांनो, भारत देशाक 15 ऑगस्ट 1947 दिसा स्वातंत्र्य मेळ्ळें. पूण गोंय मात पुर्तुगेजांचे जुलमी राजवटींतल्यान त्या दिसा मुक्त जावंक ना. त्या उपरांत 14 वर्सांनी भारतीय सैन्यान गोंयकारांक मुक्ती दिली. आमी गोंयकारांनी तांकां व्हडा उमेदीन येवकार दिलो. आमी तांकां हें विचारलें ना. आरे सबाग्यांनो, तुमी इतलीं वर्सां खंय आसले, हाचें कारण पुर्तुगेजांचे जुलमी राजवटींत लेगीत आमच्या काळजांतले भारत मातेक ते धक्को लावंक शकले ना. गोंयची लोकसंख्या फकत 14 लाख आनी क्षेत्रफळ 3702 चौ. कि. मी इतली आसा. म्हळ्यार महाराष्ट्र राज्याच्या जिल्ल्या परस लेगीत गोंय व्हडलें ना. पूण सांगपाक अभिमान दिसता की अख्ख्या देशांत सगळ्यांत चड उत्पन्न गोंयकारांचें आसा.
आयज पुराय भारतांत समान नागरी कायदो हो वेंचणुकेचो मुद्दो जाता. पूण गोंयांत स्वातंत्र्या पसून समान नागरी कायदो अस्तित्वांत आसा.
गोंयांत महात्मा फुले, आंबेडकर सारके विचारवंत जाले नात, पूण बहुजनाची नस वळखुपी भाऊसाहेब बांदोडकार रुपान पयलो मुख्यमंत्री मेळ्ळो. जांणीं पावला पावलाक प्राथमीक शाळा उगडल्यो. ‘रावता ताचें घर आनी कसता ताची जमीन’ ह्या सुत्राची अंमलबजावणी केली. आजय गोंयांत दर एकल्या कडेन घर आसा. गोंयांतल्या शेतकाऱ्यांनी केन्नाच कर्जबाजारी जावन आत्महत्या करूंक ना. देशान शारांतलो ‘
‘इंडिया’ आनी गांवगिऱ्या वाठारांतलो ‘भारत’ हाच्या भितरली दरी सुमारा भायर वाडटा, ताचो समन्वय गोंयांत घडोवन हाडला. ‘बहुजन हिताय, बहुजन सुखाय’ हो मंत्र सगळ्या देशान उच्चारला जावंये. पूण ताचो अर्थ खऱ्या अर्थान गोंयकारांनी कृतींत हाडला.
हांगां (गुवाहाटी) आमी आयल्या उपरांत कांय जाण गोंयचे सैमीक सुंदरताये विशीं उलयताले जाल्यार कांय जाण ‘ये बंदे गोवा है’ म्हण आपले सभ्यतेचें दर्शन घडयताले. आमकां ताची व्हडलीशी पर्वा ना. गोंयचे दर्यावेळेर पर्यटक कितले कपडे घालता हाचे परस गोंयकारां कडेन घालपाक कपडे आसात हें चड म्हत्वाचें. परदेशी पर्यटकांची पयली पसंती गोवा आसता. गोंया परस व्हडली किनारपट्टी घडये महाराष्ट्र आनी कर्नाटक राज्या कडेन आसतली. हे परदेशी गोंयांत येतात कारण ‘अतिथी देवो भव’ हे आमच्या खातीर फकत सुभाशीत न्हय तो आमचो स्थायिभाव जावन आसा.
ख्रिश्चन धर्मप्रसाराच्या नांवा सकयल पुर्तुगेजांनी गोमंतकियांचो जो छळ केलो तें मानवी इतिहासांतलें काळेकुट्ट पान. पूण इतिहासाच्या वारस्या सकयल गोंयचें मन केन्नाच घुस्मटलें ना. म्हण हांगां केन्नाय धर्मीक संघर्श जालो ना. दोगूय धर्मांनी एकामेकांचेर प्रभाव घालो. हेच खातीर गोंयकार चडान चड स्वागतशील, पुरोगामी, नव्याचो स्विकार करपी जावपाक पावलो. आपल्या ‘दिव्य’ अज्ञानाच्या आदारान नाका मुरडणाऱ्यांनी नितळ नदरेन गोंया कडेन पळोवचें.
ह्या भाशणा उपरांत वातावरण बदल्लें. म्हाकाय मेकळें मेकळें दिसपाक लागलें. ताच्या उपरांत ओडिशाच्या शिक्षकान उपकार मानतना दिलगिरी व्यक्त केली. केंद्राचे समन्वयक ‘घे घे सायबा’ ह्या कोंकणी लोकगिताचें बोल आशिल्लें हिन्दी फिल्मी गीत सादर केलें. समन्वयान आपल्या उलोवपांत म्हणलें, ‘एकमेकांच्या प्रदेश, संस्कृताये विशीं असो गंड बाळगप न्हय. उलट असले गैरसमजांच्यो वणटी मोडपा खातिरूच अशे तरेचे कार्यशाळेच्या निमतान आमी हांगा आयल्यात’. शेवटाक कितें? बाण जुस्त लागपाक जाय थंयच लागलो. दुसरो दीस सदचे बशेन आसलो फरक इतलोच आयज हांव ‘कुलदीपजी’ जालो. त्या दिसा सांजे आमी च्या पिवपाक एकठांय बसले. सकाळच्या भाशणाचे ‘बोलविता धनी’ मध्यप्रदेशचे शिक्षकूय आसले. आतां मात सगळे मना पासून उलयताले. उलयतां उलयतां कळ्ळें थंयच्या शिक्षकांची परिस्थिती खुबूच बिकट आसा. आमकां ‘सवो वेतन’ आयोग पावना. पूण तांकां अजून पांचवोच मेळूंक नासलो. हांवें विचारलें, ‘तुमी आंदोलन कित्याक करिना?’ मोर्चा काडिल्लो तेन्ना मुख्यमंत्री दिग्वीजय सिंगान पुलिसां कडल्यान दाण्यांनी पेटयल्ले आनी भोपाळच्या 20-25 किलो मिटर पयस जंगलांत व्हरून सोडले. दुसरो म्हणपाक लागलो, ‘आमच्या आंदोलनाक समाजांतल्यान कांयच तेंको नासता. लोक म्हणटात तुमकां पगार कमी पडटा न्हय? सोडा नोकरी. आमी आमच्या भुरग्यांक चिकटायतात.’ जर सरकारान अशी आंखणी केली, लाखभर रुपया उमेदवारान दिवन दोन वर्सां फुकट नोकरी करप आनी मागीर कायम स्वरुपी नोकरी. जाल्यारूच हांगा झुंबड पडटली. तंबाकू मळपी आनी एक शिक्षक म्हणपाक लागलो, ‘वर्सान तीन-चार वेंचणुकेच्यो ड्युटी करच्यो पडटात. मागीर शिक्षकूय मना पसून केन्ना शिकयना.’ हें आयकतना मनांत म्हळें, ‘भारत महासत्ता की नुसत्याच बाता.’
त्या धा दिसांनी राजस्थानच्या विज्ञान शिक्षकांनी सगळ्यांचें भरपूर मनोरंजन केलें. तांणी सांगलें, ‘हांव जून आनी जुलय मेरेन सगळो पोर्शन सोंपयता, मागीर वर्सभर सॅमिनार करीत फिरतां.’ हांवें म्हळें, ‘मागीर मुख्याध्यापक…’ म्हाका मदींच आडावन म्हणपाक लागलो, “मैं अध्यापक संघटना का अध्यक्ष हूँ” म्हळ्यार समजपाचें तें समज.
पं. बंगालच्या दोन शिक्षकांची बरी इश्टागत जाल्ली. ते म्हणपाक लागले, ‘कम्युनिस्टवाले पयशे खायना अशें तुमकां दिसता. पूण खावपा खातीर आमच्या कडेन आसा कितें? शाळेंत पक्षाचो नाका तितलो हस्तक्षेप आसतालो. सुरवातीचो कांय म्हयन्याचो पगार पार्टी फंडाक दिवचो पडटालो. ते उठसूठ अमेरिकेच्या नांवान बोबो मारतात पूण हांचीं भुरगीं मात अमेरिकेंत शिक्षण घेतात. म्हाका ‘मायभास जाय’ म्हणपी आनी आपल्या भुरग्यांक इंग्रजी माध्यमांत घालपी आमचें शिक्षण प्रेमी नदरे मुखार आयले.’
आमी गोंयकार कितले सुदैवी आसात ही जाणीव परतीच्या प्रवासांत प्रखर जाली. आमचे कार्यशाळेचो विशय आसलो ‘भारत देशाची सांस्कृतीक विविधता’ पूण हांगां आयल्या उपरांत खूब जाणां कडेन उलयल्या उपरांत अशें जाणवलें की देशाची समस्या सांस्कृतीक नासून अर्थीक आसा.
शेतकरी कामगार संघटणेचे फुडारी श्री. शरद जोशी हांणी ‘जातीय दंगलीचे रसायनशास्त्र कसे बनते’ ह्या लेखांत हाची मिमांसा केल्या. ताच्या मतान खंयच्या दंगली फाटल्यान अर्थीक प्रक्षोभ आसता, तो समजून घेवपाची कुवत आमच्या भितर नासता तो प्रक्षोभ मागीर केन्ना भाशा, प्रांत, धर्म आनी अस्मितेच्या नांवान भायर सरता. म्हूण संस्कृती समृद्ध करपाचे भानगडीक लागचे परस ‘मनीस’ अर्थीक बाबतींत समृद्ध करप भोव गरजेचें.
देश म्हणल्यार हिमालय न्हय, ताजमहल वा दर्यावेळो न्हय, आमचो देश म्हणल्यार ह्या देशांत रावपी मनीस. ह्या भारत देशाक मेळपाची संद ह्या आसामवारीन मेळ्ळी.
‘भारत माझा देश आहे. सारे भारतीय माझे बांधव.’ ही प्रतिज्ञा शाळेंत आसतना खूब वेळा म्हणल्या. ताचो अर्थ आसामवारींत उमगलो.
कुलदीप कामत
98235 66958
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
