भांगरभूंय | प्रतिनिधी
‘हांव तुजेर खूब मोग करता, तुजे खातीर चंद्र- नखेत्रां तोडून हाडटा’. मोगांतलो हो एक थारिल्लो संवाद. जर कोणे सांगलें, आपल्याक चंद्र- नखेत्रां बी कांय नाका, पूण दर्यांत वचून व्हेल नुस्त्याचो दांत हाड, जाल्यार कितें करतले? हें फक्त उलोवपा पुरतें न्हय, जाल्यार प्रत्यक्षांत करून दाखोवचें पडटा. तुमकां आवडटा ते चलये कडेन लग्न करचे खातीर तिचे वयलो मोग सिद्ध करचे खातीर फिजींतल्या तरणाट्याक डेंजर अशें काम करचें पडटा. चलयेचो बापूय त्या तरणाट्या कडल्यान व्हेल नुस्त्याचो दांत मागतात.
फिजींत 18 व्या शेंकड्या पासून चलत आयिल्ली ही आगळी आनी विचित्र प्रथा. व्हेल नुस्त्याचो दांत दिवप हाका तबुवा अशें म्हणटात. तबुवा म्हणल्यार पवित्र. व्हेलाच्या दांतांत अदीक सैमीक शक्त आसा, जाका लागून लग्न तिगून उरता, अशें फिजींतले लोक मानतात. ताका लागून दरेक नवें जोडपें हे दांत सोदपाचो आनी खरेदी करपाचो यत्न करपांत व्यस्त आसतात. लग्ना भायर हो दांत मरण आनी जल्मा निमतान लेगीत भेट दितात. एका ब्रिटीश दिसाळ्याच्या अहवाला प्रमाण जर एकाद्या कुळाक दुसऱ्या कुळांतल्या मुखेल्याक जिवेशी मारपाची इत्सा आसत जाल्यार ताका पयशे न्हय जाल्यार मारेकार व्हेल नुस्त्याचो दांत दिताले. म्हणल्यार भारतांत जशी सुपारी दितात, सारकें तशेंच.
दांत मेळोवपा खातीर खास तरेच्या व्हेल नुस्त्याची शिकार करतात. जाका स्पर्म व्हेल अशें म्हणटात. तो दांत आशिल्ल्या नुस्त्यांचे श्रेणींतलें सगळ्यांत व्हडलें नुस्तें. ताका 20 ते 26 दांतांची जोडी आसताय दरेक दांताची लांबाय 10 ते 30 सेंटीमिटर आसता. सगळ्यांत म्हत्वाचें म्हणल्यार ह्या दांताचें दरेकी वजन उण्यांत उणे एक कील आसता. ह्या नुस्त्याचें दांत खूब मोलादीक. ताच्या दांताच्या ल्हान कुडक्याचें मोल लाखांनी रुपया आसता.
आतां दरेकलो दर्यांत वचून व्हेल नुस्त्याचो दांत हाडपाक शकना. प्रशिक्षीत लोक हें काम करतात. जांकां हें दांत जाय ते ह्या लोकां कडल्यान खरेदी करतात. गोगलगायेचो सोद घेतना व्हेल दर्याच्या तळाक वता. 35 ते सुमार एका वरान ताका दर्याच्या उदका वयर येवपाची गरज पडटा. ते उपरांत व्हेल दर्याच्या उदका वयर सुमार 10 मिण्टां रावता. त्याच वेळार ताची कांस करतात आनी ताचे दांत काडटात. फक्त तबुवा हे प्रथेक लागून न्हय जाल्यार अश्या खूबशा कारणांक लागून व्हेल नुस्त्याक मारतात. ह्याच कारणा खातीर ह्या नुस्त्याची जात आतां दुर्मीळ जायत चल्ल्या.
सध्या पुराय संवसारांत सुमार तीन लाख स्पर्म नुस्तें उरलां. हें नुस्तें आतां गायब जावपाक लागिल्ल्याचें लक्षांत येताच आतां ताची कांस करपाक खूबशे निर्बंध घातल्यात. ताची कांस करपाक पुराय बंदी घातल्या. तरी लेगीत अजून लेगीत लिपचोरयां ताची कांस करतात.
स्पर्म व्हेलाच्या तोंडांत इतले अदीक आनी घट दांत कित्याक आसात, हाचें गूट अजून शास्त्रज्ञांक समजूंक ना. हें नुस्तें फक्त एके तरेची गोगलगाय खाता. ते खातीर ताका अश्या दांतांची गरज ना. सगळ्याच प्राण्यांचे गरज नाशिल्ले अवयव आतां नश्ट जायत चल्ल्यात, मात स्पर्म व्हेलाचे दांत अजून लेगीत तशेंच कशे उरल्यात, हाची म्हायती कोणाकूच ना.
स्पर्म व्हेल नुस्त्याच्या दांतांची मागणी लक्षांत घेवन आतां बनावट दांत लेगीत बाजारांत येवपाक सुरवात जाल्या. व्हेल नुस्त्याचो दांत म्हूण लोकांनी प्लास्टीकचे दांत विकपाक सुरवात केल्या. पूण खरो आनी बनावट दांत वळखुपा खातीर ताका उज्या कडेन व्हरतात. जर तो दांत विरगळ्ळो आनी ताचो रंग बदल्लो जाल्यार तो बनावट आनी तशें जावंक ना जाल्यार तो खरो दांत अशें मानतात.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
