महाभारत : म्हजे कल्पनेंतल्यान

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आदि पर्व 23

पांडवांचे इंद्रप्रस्थ

पांडवांक जाता तितले बेगीन हस्तिनापूरांतल्यान भायर काडपाचें धृतराष्ट्र आनी दुर्याधनाक दिसतालें. ते खातीर धृतराष्ट्रान रोखडोच बरो म्हुर्त धरुन युधिश्टीराक खांडव प्रस्थाचो राजा म्हणून अभिशेक केलो. खांडवप्रस्थांत एक व्हडलो पोरणो वाडो आशिल्लो, तो सारको करुन थंय पांडवांची रावपाची वेवस्था केली आनी पांडवांक थंय धाडून दिले.

पांडवां बाराबर कृष्णूय खांडवप्रस्थाक रावपाक आयलो. थंय पावतकच अर्जुन आनी कृष्ण, दोगूय जाण पांडवांच्या नवीन राज्यांत सगल्याक एक भोंवडी मारून आयले. खांडवप्रस्थ ही पयली कुरूंच्या राज्याची राजधानी आशिल्ली. पूण कांय कारणान ती आतां वशाड पडिल्ली. मोटीं- मोटीं झाडां वाडिल्ल्यान खांडवप्रस्थ एक जंगल जावन पडिल्ले. त्या रानांत वाग, शिंव, रानदूकर, सोरोप असल्या जनावरांचो सुळसुळाट आशिल्लो. असले सुवातेर एक नगर वसोवपाचें आसल्यार तें जंगल नश्ट करप होच उपाय आशिल्लो. ते खातीर अर्जुन आनी कृष्णान एक दीस त्या रानाक एके वटेन उजो लावन सोडलो. ते सरशीं त्या रानांत आशिल्लीं सगलीं रानवटी जनावरां आपलो जीव वाटोवपाक भायर सरुन दुसरे वटेन पळूंक लागलीं. कृष्ण आनी अर्जुन आपले धोणू घेवन तयार आशिल्लेच. तांणी त्या जनावरांक एक- एक करून मारुन उडयलीं.

खांडववनाच्या भितरल्या भागांत नागा लोकांची वस्ती आशिल्ली. कांय राकेसूय त्या लोकां वांगडा रावताले. कृष्ण आनी अर्जुन रान जाळून उडयतात हें लक्षांत येतकच ते नागा लोक आनी राकेस आपलीं शस्त्रां घेवन तांच्या आंगार धांवून गेले आनी लडाय करूंक लागले. नागा लोकांचो मुखेली तक्षक आनी राकेसांचो मुखेली मयासूर आशिल्लो. हे दोगूय मुखेली अर्जुनाचे बाण लागून घायेस्त जाले. अर्जुन तांचो जीवूच घेवपाचो, पूण ते दोगूय आमकां सोडात, आमकां सोडात अशें म्हणीत कृष्णाच्या पांयां पडले. कृष्णाक तांची काकुळट आयली आनी ताणें अर्जुनाक तांकां मारू नाका, अशें सांगलें. तक्षकान आपूण आपले सगले नागा लोक घेवन तें राज्य सोडून पयस उत्तर दिकेन वता, अशें सांगतकच अर्जुनान ताका वचपाक दिलो.

हात जोडून उबो आशिल्ल्या मयासुराक मागीर कृष्णान विचारलें, हय रे, तूं एक राकेस जावन ह्या नागा लोकांचे वसतीन कितें करतालो? तेन्ना मयासूरान ताका सांगले, “हांव एक वास्तुशिल्पी, घरा बांदपी. तक्षक म्हजो इश्ट. ह्या रानांत ताका नागा लोकां खातीर एक नगरी वसोवपाची आशिल्ली. ते खातीर हांव म्हजे वांगडा कांय राकेस कारागिरांक घेवन आयिल्लो आनी नागा लोकांचे वसतीतूंच रावतालो. तक्षकान सांगिल्या प्रमाण हांवेंन म्हजे काम निकतेच सुरू केल्लें. इतल्यांत तुमी रानाक उजो लाय‌लो.” 

तें आयकून कृष्णाक एक कल्पना सुचली आनी ताणें मयासूराक म्हणलें. “हें पळय, तुका जर तुजो जीव जाय जाल्यार एक करचें पडटलें. हें रान जाळून आमी पांडवा खातीर तांच्या राज्याक जाय आशिल्ली राजधानी उबी करूंक सोदतात. ते खातीर तांकां रावपाक राजवाडो, लोकांक रावपाक घरां, रस्ते, बागो, बाजारपेठ हें सगळें तुका तयार करचें पडटलें. तुज्या वांगडा कांय राकेस आसाच. जाय जाल्यार आनीक राकेस कारागीर घेवन यो. पूण हें नगर इंद्राचे राजधानी परस सुंदर जावंक जाय, कळ्ळें? तुका तुजो मोबदलो मेळटलो. पूण पांडवाच्या राज्याची राजधानी पळयतकच लोकांनी तोंडांत बोटां घालूंक जाय. हें काम जातकच तू मागीर तक्षक गेला थंय चल आनी ताका जाय अशिल्ली नगरी वसोवन दी. मान्य मरे? मयासूरान मागीर कृष्णाच्या म्हणण्याक मान्याताय दिली आनी तो आपल्या राकेस वांगडयांक घेवन पांडवप्रस्थातच रावलो.

खांडववन पुराय जळ्ळे उपरांत मयासूरान राजधानी उबी करपाचें काम हातांत घेतलें. सगल्यांत पयलीं ताणें राजवाडो उबो केलो. तो तयार जायना फुडें पांडव त्या राजवाड्यांत रोखडेच रावपाक गेले. हळूहळू रस्ते, घरां, बागो हांचें काम मयासुरान पुराय केलें. राजधानी इतली सोबीत जाल्ली की पांडवांनी तिचे नांव खांडव प्रस्था वयल्यान इंद्रप्रस्थ अशें केलें. इंद्रप्रस्थाची सोबितकाय पळोवन हस्तिनापूरातले खूबशे लोक हस्तिनापूर सोडून इंद्रप्रस्थाक रावपाक आयले. थंयचो वेपार वाडूंक लागलो. इंद्रप्रस्थाची उदर‌गत वाडत गेली.

मयासूरान राजधानीत ज्यो गजाली जाय आशिल्ल्यो त्यो सगल्यो केल्यो. फकत उरिल्लें तें सभाघर. मयासुरान तें मुद्दमूच शेवटाक बांदपाक घेतिल्ले. ताका ते सभाघर संवसारातल्या सगळ्या सभाघरां परस सामके वेगळें जावंक जाय आशिल्लें. काम खूब किचकटीचें आशिल्ल्यानकारणान ताणें कांय खाशेले कारागीर कामाक लायिल्ले. काम सामकें सवकास चलतालें. पांडवांकूय ताकतीक नाशिल्ल्यान तांणी मयासूराक जाय तितलो वेळ घेवपाक दिलो. सभाघरांचे काम पूर्ण जातकच पांडव आनी कृष्ण पळोवपाक गेले. तांणी जेन्ना तें सभाघर पळयलें तेन्ना तांकां मयासूराची कितली तोखणाय करची हेंच समजना जालें. ते खातीर कृष्णान रोखडेंच त्या सभाघरांचे नांव ‘मयसभा’ अशें दवरलें.

इंद्रप्रस्थांतलें आपलें काम सोंपतकच मयासूरान पांडवांचो निरोप घेतलो आनी आपल्या वांगडा आशिल्ल्या राकेसांक घेवन तक्षक रावतालो थंय गेलो. थंय पावनाफुडें ताणें तक्षकाची नगरी वसोवपाक सुरवात केली. नागा लोकां खातीर बांदिल्ली ती नगरी पूर्ण जातकच तक्षकान तिचें नांव तक्षशिला अशें दवरलें.

पांडव इंद्रप्रस्थांत स्थीर जायनाफुडें कृष्ण तांचो निरोप घेवन परत द्वारकेक गेलो. धर्मराज न्यायान राज्यकारबार पळयतालो. इंद्रप्रस्थातली प्रजा समाधानी आशिल्ली. ते खातीर पांडवांच्या राज्याची भरभराट जायत गेली. मयसभा हें इंद्रप्रस्थाचें खाशेलें आकर्शण आशिल्लें. ती पळोवपाक दुसऱ्या राज्यांतले लोक मुद्दम येवंक लागले. हाचे वातीर वेपार वाडलो आनी इंद्रप्रस्थाची आनीक उदरगत जाली. हाचीच दुर्योधनाक नसाय जाली. फुडाराक मयसभेंत दुर्योधना बाबतींत घडिल्लो एक प्रसंग कौरव- पांडवांचो संघर्श पेटोवपाक कीट कसो जालो.

अनिल नायक

9049079789