मळबाची मोगा भास – पावस

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

विदेशांत कांय नाटकांनी वा संगितिकांनी पावसाच्या गितां वेळार माचयेर खऱ्या उदकाच्या दडकांच्या पावसाचो इफेक्ट बरे तरेन म्हळ्यार माचयेर उदक घसघसावन  सादतात.

मुकेश थळी

पावस घेवन येता ओलेंपण आनी ओलसाण. हें ओलेंपण फकत धर्तरी भिजोवपा पुरतेंच आसना. रूख, वेली, वनस्पत पाचवीचार करून सोडपा वांगडाच हो पावस तनांमनां भिजयता. मनांक एक नवी, नूतन, उर्जा, उर्बा आनी उबारी दिता. कलाकारांक, लेखकांक आनी कवींक तशेंच हेर संवेदनशील प्रतिभावंतांक हो पावस सृजन आनी निर्मिती करपाक चैतन्यरूपी प्रेरणा दिता.  कलाकारांच्या जाणिवांक नेणिवांक हो पावस, दडको, पांवळ्यो वेगळोच प्रातिभ स्पर्श करता.पावसाचीं रूपां कितलीशींच आनी तितलींच मनभुलोवणीं. पावस एकेकदां वागता आडांगी आनी मस्तो कसो. एकेकदां हो पावस रूद्रावतार घेवन येता आनी आशिल्ल्याचें नाशिल्लें करता. पावसाची तालगडी आनी नाच लेगीत विविध रूपी. केन्ना हो पावस शेनता, केन्ना शिडशिडटा, केन्ना तो रकता, केन्ना तो ओतता, केन्ना उटंगारांनी कोसळटा, केन्ना अवंजाळी कसो वाकडो तिकडो आडवो कशाय कसो कोल्ली कसो वादळी रूप घेता. पावसाची आपली अशी उतरावळ आसा. पावस मांडला, पावस मळबांत मांडला अशें म्हणटात. मळबांत कुपां भरतात तेन्ना पावस मांडला अशें म्हणटात. मागीर एकदांचो जोगूल आनी गडगड हांचे सयत काळ्या किट्ट कुपांतल्यान तो घालून घेता.  पावसान विसव घेतलो अशें म्हणनात. पावसान आयज आसर केलो अशें म्हणटात. केन्नाय येता त्या बिगर मोसमी पावसाक आडवेळो पावस अशें म्हणटात. तोडवो पावस अशीय एक संज्ञा विशेश तरेच्या पावसाक वापरतात.अळम्यांचो पावस अशीय एक शब्दकळा आसा. मोट्ट्या थेंब्यांचो म्हळ्यार शिताच्या गोट्यां भशेन फरफर करून झडटा आनी जो पावस रोखडोच घडकेंत नाच्च जाता,  तेन्ना ताका अळम्यांचो पावस अशें म्हणटात. हो पावस पडटकच अळम्यांचो फोव म्हळ्यार बहर येता असो समज आसा. नागपंचमी कडलो अळम्यांचो पावस वेगळो फोव घेवन येता. अश्टमी कडलो अळम्यांचो पावस आनीक एक फोव घेवन येता. गारांचो म्हळ्यार कऱ्यांचो पावस हालीं गोंयांत पडना. आमच्या जाणटेल्यांनी गोंयांत तो अणभवला. ह्यो गारो एकठांय करून बाटलेंत दवरतालीं, अशें माई सांगी. त्या गारांचें उदक उपरांत ओकाऱ्याचेर वखद म्हूण वापरतालीं खंय.वेगवेगळ्या नक्षत्रांचो पावस वेगवेगळे तरेचो आसता अशेंय म्हणटात. त्या त्या नक्षत्राचो पावस अमूक एका वाहनाचेर बसून येता अश्यो नोंदी पंचांगांत आनी कॅलेंडरांचेर मेळटात. त्या त्या नक्षत्रा प्रमाण पावसाचें रूप, नेट, तरा, कळा बदलत वतात. हो पावस नक्षत्रा प्रमाण तशेंच त्या त्या म्हयन्या प्रमाण सैमाक एक वेगळोच भेस चडयता. केन्ना पाचवो रंग जळामळा भरून वता. केन्ना फुलांच्या रंगांनी पोरसां, कुळागरां आनी हेर सैम सृष्टीचो वाठार रंगरंगयाळो जावन वेगळीच खोस दिता. पावस त्या त्या वेळार एक वेगळो मूड आनी माहोल म्हळ्यार वातावरण तयार करता..आश्लेषा नक्षत्राचो पावस सरसर करून येता आनी रोखडोच आसा म्हणटासर नाच्च जाता. आश्लेषाचो पावस धुवांचो अशें म्हणटात. कारण धुवो कुळारा येतात आनी रोखड्योच वतात. ते उपरांत येता तो मघा नक्षत्राचो पावस. हो पावस म्हळ्यार सुनांचो पावस म्हळ्यार कायम रावपी पावस अशें म्हणटात. कारण तो एकसारको पडत रावता. केन्ना केन्त्राय दोन दोन दीस लेगीत पडटा.ऋतू प्रमाणू पावस बदलता. ग्रीष्मांत धर्तरी तापून गेल्ली आसता. शेतजमनीक वेरो आनी भेगो गेल्ल्यो आसतात. शेतजमीन, दोंगरावयलीं मरडां पावसाची उपळशिकेन वाट पळेत आसतात. आनी प्रतिक्षा सोंपता येता, तो वर्षा ऋतू. वर्षाव म्हळ्यार शिंवर करीत. वैशाखान दिल्ली आसता कडक ताप. उपरांत येता ज्येष्ठ. ज्येष्ठांतलो पावस वेगळो. आशाढांतलो वेगळो. आशाढांतलो पावस बरोच दाट आसता. आशाढ पांवळी पळोवपाक नवी व्हंकल कुळारा येताली. आशाढांतलो पावस हुडहुडी योसारको शीतळ आनी थंडगार आसता. श्रावणांतलो पावस केन्ना येता आनी केन्ना वता तेंच कळना. मदींच शिंवरता मदींच नाच्च जाता. केन्ना केन्नाय वत आनी पावस वांगडाच, असो खेळ चलता. तातूंत मदीं इंद्रधोणू आसता.घोग्यांनी पावस पडटकच शेवणीं वोग्गी रावतात. हरशीं जळामळा आंदाळ्यो गुंदाळ्यो करीत खांदया खांदयांचेर उडत रावपी हीं शेवणीं मोनीं, चूप्प जावन झाडाच्या खाकोळांत आलाशिरो घेतात. दडकांर दडको येवन वतात. कितलोसोच वेळ हीं शेवणीं पावसाचो नेट देवलो, ओथांब्यांचें निस्तुपी संगीत थांबलें तरी शांत शांत जावन वोग्गी रावतात. पावसान अंतमुर्ख केल्ले वरी.पावस जिवावळीक एक हुरूप हाडटा. बेबे कर्कश आवाजांत डरांव डरांव करीत उण्णां मारतात. कुल्ल्यो व्हाळाच्या खांचींतल्यान तकल्यो भायर काडटात. हरशीं केन्नाच दिसनात अश्यो किडीमुयो कांय रंगीत फाटीचे जीव लेगीत पावसांत अकस्मात उदेतात. पावस केन्नाय पळोवचो शेतांनी पडपी. घवोफुल्ल पावस धो धो कोसळत आसता. उबो. शेतांक जीवन दित रावता. पावस केन्नाय पळोवचो दर्याचेर कोसळटना. हीं रूपां मनभुलोवणीं. देखणीं. पावसा वेळार बदलपी मळबांतल्या कुपांचे वेगवेगळे ओडलायणे देखाव पळोवचे. सोबीत. ओडलायणे.पावस पडत रावचो. थांबनासतना आयकुचो अशा वेळार मेघ राग. अमीर खांचो. धीरगंभीर राग. हरशीं सपसप कोण गायना असो कठीण राग. अमीर खांच्या भावपूर्ण आवाजांतलो राग पावसाच्या कुपांच्या चलनाचो आनी जोगूल- गडगडाचे लयेचो अर्थ दाखयत काळजांत रिगता.पावस अर्थ हाडटा कुरकुरीत भज्यांक. पावस अर्थ हाडटा आंब्याच्या साठाचे रूचीक. पावस अर्थ हाडटा हुनहुनीत च्याक. पावस अर्थ हाडटा तांबड्यागुंज इंगळ्यांचेर चरचरीत भाजिल्ल्या मक्याच्या कणसाक. पावस अर्थ हाडटा गिमाच्या रखरखान आनी तळतळाटान तापिल्ल्या सैमाक, जिवावळीक आनी वनस्पतीक.पावसाचेर कवींनी कविता आनी गितां बरयल्यांत. पावसाच्या वेगवेगळ्या म्हयन्यांतल्या वातावरणा प्रमाण नाटकां, सिनेमा आनी हेर कलाकृती रचल्यात. विदेशांत कांय नाटकांनी वा संगितिकांनी पावसाच्या गितां वेळार माचयेर खऱ्या उदकाच्या दडकांच्या पावसाचो इफेक्ट बरे तरेन म्हळ्यार माचयेर उदक घसघसावन  सादतात. ऋतूचक्रांतलें पावसाचें म्हत्व साहित्यकारांनी आनी कवींनी आपापल्या नदरेन तोखेलां.गोवा विद्यापीठांत कोंकणी विश्वकोश विभागांत काम करतालों तेन्नाची खबर ही. ऑफिस सुट्ट्कच बसीची वाट पळेत उबे राविल्ले. निकतोच मीर्ग लागिल्लो. सांजे बसीक राविल्ले तेन्ना मळब दाटिल्लें. बसीक वेळ जाल्यार आनी पावस आयल्यार सत्री आसुनूय चिप्प भिजून थापो जावपाचे. पावस वागा सारको झडप घालपाच्या पावित्र्यांत आशिल्लो. इतल्यान ताणें घालून घेतलें. आमी आडसाक रावले. वावझडीन मनोहरबाबाच्या धव्याफुल्ल केंसांचेर पाऱ्याच्या कुडक्यां सारके इल्ले इल्ले थेंबे चकचकत आशिल्ले. विश्वकोशाचो मुखेल संपादक मनोहरबाब सरदेसाय म्हाका त्याच वातावरणांत पावसा विशीं वेगवेगळ्यो गजाली सांगीत आशिल्लो. संवेदनशील कवीक आपलेच तंद्रेत उलयतना अकस्मात एक कवन सुचलें.मळबान धर्तरे कडेनकेल्ली मोगाची भास …म्हळ्यार पावस!